2006 yılı dönem karlarının belirlendiği ve anonim
şirketlerde genel kurulların yapıldığı şu günlerde, kar dağıtımı konusunun bir
kez daha hatırlatılmasının faydalı olacağı düşünülmüştür.
2006 Yılı Bilançosunda Yer
Alacak Dağıtılabilir Dönem Karları
2006 yılı bilançolarında yer alacak dönem karları;
§2003 yılı enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan geçmiş yıl karı ile
§2004, 2005 ve 2006 yıllarına ait karlardır.
I- 2003 YILI GEÇMİŞ YIL KARININ DAĞITIMI
I.1- 2003 Yılı
Karının Niteliği
İDEAL 2006/15’dede belirtildiği gibi; 2003 ve önceki
dönemlere ait geçmiş yıl kar ve zararları enflasyon düzeltmesi sonucunda
sıfırlanmıştır.
328 nolu VUK Genel Tebliğinin XI inci bölümünde de
açıklandığı gibi, özsermaye kalemlerinin düzeltmesinde;
§yasal yedekler ile statü yedekleri, olağanüstü yedekler
§hisse senedi ihraç primleri ve iptal karları
enflasyon düzeltmesine tabi tutulurken
§yeniden değerleme artışları
§maliyet artış fonları
§geçmiş yıl kar ve zararları
gibi fonlar sıfırlanmıştır.
1998 öncesi
ile 1998 – 2002 tarihleri arasındaki karların 01.01.2004 tarihinde yürürlüğe
giren enflasyon düzeltmesine ilişkin uygulamalarla ortadan kalkmasına rağmen,
bu yıllarla ilgili karların dağıtımına ilişkin açıklamaların 1 seri nolu
Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 15.6.3 üncü bölümünde yer alması,
Müşavirliğimiz görüşüne göre uygulama zemini bulunmayan açıklamalardır. ( GVK
geçici 62 inci madde 24.04.2003 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, enflasyon
düzeltmesinden önceki uygulamadır.)
2006
yılı bilançosunda görülen 2003 yılındaki geçmiş yıl karı (veya zararı),
düzeltilmiş bilanço denkliğini sağlayan ve vergiye tabi tutulmayan bir özkaynak
kalemidir.
I.2- 2003 Yılı
Karının Dağıtımı
Enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan geçmiş yıl karı, 328
sayılı VUK Genel Tebliğinde belirtildiği gibi; herhangi bir suretle başka bir
hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği taktirde, bu işlemlerin yapıldığı
dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tabi
tutulacaktır. Ancak sermayeye ilave edilmesi halinde kar dağıtımı
sayılmayacaktır.
Dolayısı ile, 31.12.2003 tarihli bilançoların
düzeltilmesi sonucu oluşan geçmiş yıl karları;
·ortaklara dağıtılabilecek
·sermayeye ilave edilmesi halinde kar dağıtımı sayılmayacak
·ancak dağıtılan kar, kar dağıtımının yapıldığı yılın kurumlar vergisi matrahına ilave edilerek %15 oranında tevkifata tabi
tutulacaktır.
I.3- 2003 Yılı Karının Dağıtımında Beyan Edilecek Gelir Vergisi Matrahının Hesaplanması
Gelir Vergisi Kanunu’nun 22 nci
maddesi gereğince; tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payının yarısı
gelir vergisinden müstesnadır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 86 ncı
maddesinin 1 inci fıkrasının ( c ) bendindeki düzenlemeler gereğince, istisna
edilen kar payı hariç vergilendirilecek menkul sermaye iradı 103 üncü maddede
yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2007 yılı için 19.000.-YTL)
aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
Kar dağıtımı sırasında
uygulanan %15 oranındaki vergi tevkifatı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 121 inci
maddesi gereğince hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
II- 2004 VE SONRASI YILLARDA OLUŞAN KARIN DAĞITIMI
II.1-Kazancı Yatırım Teşvik
Belgesi ile Yatırım İndirimine Tabi Tutulmuş Şirketlerde Kar Dağıtımı
Gelir
Vergisi Kanunu’nun geçici 61 inci maddesi gereğince; kazancı yatırım teşvik
belgesi ile yatırım indirimine tabi tutulmuş Şirketlerde, yatırım indiriminden
yararlanan kazanç üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın %19,8 oranında gelir
vergisi tevkifatı yapılmaktadır.
§Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 62 inci
maddesindeki düzenlemelere göre ise, yatırım indirimine tabi tutulmuş karların
dağıtımında, dağıtılan kazanç, ayrıca tevkifata tabi tutulmayacak; istisnalar
dışındaki kazançlara isabet eden kar tevkifata tabi tutulacaktır.
§Yatırım indirimi istisnasına tabi tutulup %19,8
oranında gelir vergisi tevkifatı uygulanan karın dağıtımında, G.V.K. nun geçici
62 inci maddesi gereğince dağıtılan kar paylarının, G.V.K. madde 86’daki tutarı
aşması halinde gelir vergisine tabi olacaktır.
%100 Oranlı Yatırım İndirimine Tabi Tutulmuş Karın Dağıtımında Beyan
Edilecek Gelir Vergisi Matrahının Hesaplanması
G.V.K.’nun geçici 62 nci
maddesinin 3 üncü fıkrası gereğince; 2004yılıvesonrasıyıllarıkazançlarından,
kullandıkları“yatırım teşvik
belgelerine” göre yatırım indirimi uygulayan mükelleflerin kar dağıtımından
elde ettikleri kazançlar için beyan edecekleri gelir vergisi matrahı aşağıdaki
gibi hesaplanacaktır.
§Elde edilen kar payının 1/9’u, dağıtılan kara
ilave edilecektir.
§Bulunan tutarın yarısı için, o yılın gelir
vergisi oranı uygulanarak, gelir vergisi hesaplanacaktır.
§Beyanname verilmesi halinde, hesaplanan
vergiden, beyannameye intikal ettirilen tutarın1/5’i indirilmek suretiyle ödenecek vergi hesaplanacaktır.
II.2-Kazancı Yatırım Teşvik Belgesi ile
Yatırım İndirimine Tabi TutulmamışŞirketlerde
Kar Dağıtımı
G.V.K.’nun
94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinin (b) alt bendi
gereğince;
·tam mükellef kurumlar tarafından;
- tam ve dar mükellef gerçek kişilere,
dar mükellef kurumlara (Türkiye’de bir işyeri
veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç)
- gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara, gelir ve
kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere
- gelir ve kurumlar vergisinden muaf olanlara
dağıtılan
kar paylarının tamamı; % 15 oranında gelir vergisi tevkifatına
tabi olmaktadır.
·Karın sermayeye ilavesi kar dağıtımı
sayılmayacaktır.
·Tam mükellef kurumlardan kar payı alan tam
mükellef kurumlar için tevkifat yapılmayacaktır.
%100 Oranlı Yatırım İndirimine Tabi Tutulmamış Kanun Dağıtımında Beyan
Edilecek Gelir Vergisi Matrahının Hesaplanması
Gelir Vergisi Kanunu’nun 22 nci
maddesi gereğince; tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payının yarısı gelir
vergisinden müstesnadır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 86 ncı
maddesinin 1 inci fıkrasının ( c ) bendindeki düzenlemeler gereğince, istisna
edilen kar payı hariç vergilendirilecek menkul sermaye iradı 103 üncü maddede
yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2007 yılı için
19.000.-YTL) aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
Kar dağıtımı sırasında
uygulanan % 15 oranındaki tevkifat Gelir Vergisi Kanunu’nun 121 inci maddesi
gereğince hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
III- YIL İÇİNDEKİ KARLARIN DAĞITIMI (Avans Kar Payı Dağıtımı)
2007 ve sonrası yıllarda,
içinde bulunulan yıl karlarının geçici vergi dönemleri itibarıyla dağıtımına
ilişkin açıklamalarımız, İDEAL 2007/36
sayılı Duyurumuzda yer almaktadır.
IV- KAR DAĞITIMINDA ELDE ETME TARİHİ VE KESİNTİNİN ÖDEME DÖNEMİ
Yapılan tevkifatın ödeme
sürelerinin belirlenmesinde, şirket yetkili organlarının kar dağıtımı ile
ilgili kararları, doğrudan belirleyici unsur olmaktadır.
Yetkili organın (genel kurul)
karar verdiği tarih, karın dağıtım tarihidir. Karın fiilen dağıtıldığı tarihin
bir önemi olmayıp, kar dağıtımına karar verilmesi yeterlidir.
Genel kurul, kar dağıtımı
konusunda yönetim kuruluna da yetki verebilir. Bu takdirde kar dağıtım tarihi,
yönetim kurulunun bu yönde aldığı kararın tarihidir.
Yukarıdaki esaslara göre tespit
edilen kar dağıtımına ilişkin kesintiler, dağıtımın yapıldığı dönem muhtasar
beyannamesi ile beyan edilecektir.
Bu çalışma, İdeal Yeminli Mali Müşavirlik Ltd. Şti./Gaziantep tarafından hazırlanmış olup; tümü ya da bir kısmı şirketin yazılı izni olmaksızın çoğaltılamaz, dağıtılamaz, özetlenemez ve yayınlanamaz.