Sayın Yetkililer,

İktisadi hayatta mal veya hizmet alım ya da satımları, çok farklı firmalar arasında cereyan etmektedir. Bu firmalar arasında zaman zaman farklı bir takım bağların bulunması da mümkündür.

Gerek 5615 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunda yapılan değişiklikle, gerekse 5422 sayılı Kanunun yerine yürürlüğe giren 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile, ortaklık veya organizasyon bağları bulunan işletmeler arasındaki mal ve hizmet alımlarının bedel tespitinde bazı esaslar getirilmiştir.

 

1- GELİR ve KURUMLAR VERGİSİ KANUNLARINDA YER ALAN DÜZENLEMELER

Gelir Vergisi Kanunu’nun 41 inci maddesinin 1 inci fıkrasına 5 numaralı bend ilave edilmiştir. Buna göre teşebbüs sahibinin;

· ilişkili kişilerle

· emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen bedel veya fiyatlar üzerinden

· mal veya hizmet alım ya da satımında bulunulması halinde,

işletme aleyhine oluşan farklar işletmeden çekilmiş sayılacaktır.

 

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13 üncü maddesinde ise kurumların;

· ilişkili kişilerle,

· emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden,

· mal veya hizmet alım ya da satımında bulunmaları halinde

kazancın tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılacağına hükmedilmiştir.

 

1.1- Mal veya Hizmet Alım Satımı

Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında, mal ve hizmet alım satımı;

· alım

· satım

· imalat

· inşaat

· kiralama

· kiraya verme

· ödünç para alınması ve verilmesi

· ikramiye, ücret, benzeri ödemeler

olarak tanımlanmıştır.

Gelir Vergisi Kanununda teşebbüs sahibi, eşi ve çocukları için son iki sırada yer alan ödemeler uygulama dışında tutulmuştur.

 

1.2- İlişkili Kişi

Gelir Vergisi Kanununda ilişkili kişi, teşebbüs sahibinin;

· eşi,

· üstsoy ve alt soyu,

· üçüncü derece dahil yansoy ve kayın hısımları,

· doğrudan veya dolaylı ortağı bulunduğu şirketler,

· bu şirketlerin ortakları,

· bu şirketlerin idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından kontrolü altında bulunan diğer şirketler

olarak belirlenmiştir.

 

Kurumlar Vergisi Kanununda ise ilişkili kişi;

· kurumların kendi ortakları,

· ortakların eşleri,

· ortakların veya eşlerinin üstsoy ve altsoyları,

· ortakların veya eşlerinin üçüncü derece dahil yansoy hısımları ve kayın hısımları,

· kurumların veya ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek kişiler,

· kurumun idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu veya nüfusu altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumlar,

· Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde veya bölgelerde bulunan kişiler,

olarak tanımlanmıştır.

 

1.3- Emsallere Uygun Bedel

İlişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedel, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedel olmalıdır.

Bu bedelin tespitine ilişkin yöntemler, Kurumlar Vergisi Kanununda aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

· Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi

· Maliyet artı yöntemi

· Yeniden satış fiyatı yöntemi

· Maliye Bakanlığıyla birlikte belirlenecek yöntem

· Kendi belirleyeceği yöntem.

 

1.4- İspat Edici Belgelerin Saklanma Zorunluluğu

Emsallere uygun bedelin tespitine yönelik hesaplamalara ait kayıtlar, cetveller ve belgelerin ispat edici kağıt olarak saklanması, Kurumlar Vergisi Kanunu gereğince zorunludur.

 

2- UYGUN BEDELİN UYGULANMAMASININ SONUÇLARI

2.1- Gelir Vergisi Yönünden Sonuçları

Emsallere uygun bedel ile teşebbüs sahibince uygulanmış bedel arasında fark olması halinde, konunun G.V.K.’nun 41 inci maddesine göre değerlendirilmesi için, farkın işletme aleyhine oluşması gerekmektedir.

 

2.1.1- Gelir Vergisi Mükellefi Açısından Sonuçları

Emsallere uygun bedel ile teşebbüs sahibince uygulanmış bedel arasında işletme aleyhine oluşan farklar, işletmeden çekilmiş sayılacaktır.

İşletmeden çekilmiş sayılan bu kıymetler ise, G.V.K.’nun 41 inci maddesinin konusunu oluşturması nedeniyle, gider olarak kabul edilmeyecek ve mükellefin dönem matrahına ilave edilecektir.

 

2.1.2- Karşı Taraf Açısından Sonuçları

Mal veya hizmet alım satımında karşı taraf konumundaki ilişkili kişinin vergilendirme işlemleri de parelel şekilde düzeltilecektir.

Ancak, düzeltme işlemi için, gelir vergisi mükellefinin tarh edilen vergilerinin kesinleşmiş ve ödenmiş olması zorunludur.

 

2.2- Kurumlar Vergisi Yönünden Sonuçları

Emsallere uygun bedel ile kurum tarafından uygulanmış bedel arasında fark olması halinde, farkın transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı olarak değerlendirilmesi için, bedel farkının kurum aleyhine oluşması gerekmektedir.

Kurumun lehine oluşan bedel farkının oluşması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımına yönelik değerlendirmeler, ilişkili kişi konumundaki karşı taraf için söz konusu olacaktır.

 

2.2.1- Kurum Mükellef Yönünden Sonuçları

Emsallere uygun bedel ile kurum tarafından uygulanmış bedel arasında işletme aleyhine oluşan farklar;

· hesap döneminin son günü itibariyle

· dağıtılmış kar payı (dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar)

olarak kabul edilecektir.

Kar dağıtımının vergisel sonuçlarıyla ilgi olarak İDEAL 2007/26’da yeterli açıklamalar yapılmıştır.

 

2.2.2- Karşı Taraf Yönünden Sonuçları

Mal veya hizmet alım satımında karşı taraf konumundaki ilişkili kişinin vergilendirme işlemleri paralel şekilde düzeltilecektir.

Ancak, düzeltme işlemi için, kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır.

 

3- UYGULAMANIN BAŞLANGICI

Gerek Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13 üncü maddesi, gerekse Gelir Vergisi Kanunu’nun 41 inci maddesinin 1 inci fıkrasının 5 numaralı bendi, 01.01.2007 tarihinden itibaren uygulanacaktır.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13 üncü maddesinin 7 nci fıkrasında, “Transfer fiyatlandırması ile ilgili usuller Bakanlar Kurulunca belirlenir” denilmekte olup; bu güne kadar Maliye Bakanlığı ve Bakanlar Kurulu tarafından uygulamaya yönelik açıklama yapılmamıştır.

 

4- TAVSİYELERİMİZ

İşletmeler, 2007 yılı ve sonraki yıllarda ilişkili kişi konumundaki firmaları tespit etmeli; uyguladığı bedelleri, vergi mevzuatımıza getirilen yeni düzenlemelere uygun olarak değerlendirmeli ve gereken bedel düzeltmelerini gerçekleştirmelidir.

Diğer taraftan, uyguladığı bedellere ilişkin hesaplamaları, cetvelleri ve belgeleri G.V.K. ve K.V.K larında belirtildiği üzere muhafaza etmelidir.

Bilgilerinize sunulur.

Saygılarımızla

Gaziantep, 29.08.2007