Bilindiği üzere, 17/07/1964 tarihli, 506 sayılı "Sosyal Sigortalar
Kanunu"nun Ek 5 inci maddesinin birinci fıkrasına 20/06/1987 tarihli, 3395
sayılı Kanunun 13’üncü maddesi ile eklenen IV numaralı bende göre, 01/09/1987
tarihinden sonra azotlu gübre ve şeker sanayiinde,
fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binalarında çalışanların;
-
Çelik, demir ve tunç döküm işlerinde,
-
Zehirli, boğucu, yakıcı, öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleriyle gaz
maskesi ile çalışmayı gerektiren işlerde,
-
Patlayıcı maddeler yapılmasında,
-
Kaynak işlerinde,
geçen
çalışma sürelerine 1/4 oranında itibari hizmet süresi
verilmektedir.
Ancak,
itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektiren olgunun sanayi kolları farklı
da olsa belli ağır, riskli ve sağlığa zararlı işlerin yapılması olduğu, bu
nitelikteki işleri yapan kişilerin aynı durumda olmadıklarının ileri
sürülemeyeceği ve aynı hukuksal durumda bulunanların farklı kurallara tabi
tutulmasının Anayasa’nın eşitlik ilkesine yer veren 10’uncu maddesine aykırı
olduğu gerekçesiyle söz konusu düzenlemede yer alan "Azotlu gübre ve şeker sanayiinde," ibaresi, Anayasa Mahkemesinin 27/03/2007
tarihli, 26475 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 04/10/2006 tarihli, 2002/157
Esas, 2006/97 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
506
sayılı Kanunun Ek 5’inci maddesinin IV numaralı bendi, Anayasa Mahkemesinin söz
konusu iptal kararının yürürlüğe girdiği 27/03/2007 tarihinden geçerli olmak
üzere, aşağıda açıklandığı şekilde uygulanacaktır.
1 -
Bir hizmet süresine itibari hizmet süresi eklenebilmesi, o hizmetin 506 sayılı
Kanunun Ek 5’inci maddesindeki çizelgenin "Sigortalılar" ve "Hizmetin Geçtiği Yer" başlıklı sütunlarında nitelikleri sayılı
hizmetler kapsamında bulunmasına bağlı olduğundan, hizmetin azotlu gübre ve
şeker sanayiinde geçmesi
şartına bakılmadan tüm fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binalarında
çalışan sigortalıların çelik, demir ve tunç döküm, zehirli, boğucu, yakıcı,
öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleriyle gaz maskesi ile çalışmayı
gerektiren, patlayıcı maddeler yapılmasında ve kaynak işlerinde geçen hizmetleri
de, 27/03/2007 tarihinden sonra itibari hizmet kapsamında
değerlendirilecektir.
2 -
Kanun, itibari hizmet kapsamındaki işyerleri ve işleri birlikte tanımladığından
bu işlerin üretim süreci içerisinde yapılmış olması gerekmektedir. Bu nedenle,
fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binaları işyerlerinde kontrol ve
benzeri amaçlarla kısa süreli çalışanlarla, bu işleri fiilen yapmayıp işin
yönetim görevini yapan veya bu işyerleri dışında söz konusu işleri yapan
sigortalılar, itibari hizmet süresinden
yararlandırılmayacaktır.
3 -
Anayasa Mahkemesi kararı gereğince itibari hizmet süresi kapsamına giren
sigortalılar için işverenlerce yasal süresinde internet ortamında verilecek aylık prim ve hizmet belgeleri
"3" numaralı belge türü ile düzenlenecek olup, itibari hizmet süresinden
yararlanacak sigortalılar için % 9 sigortalı hissesi, % 13 işveren hissesi olmak
üzere % 22 oranında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi
ödenecektir.
4 -
27/03/2007 tarihi ile bu Tebliğin yayımı tarihi arasında Anayasa Mahkemesi
Kararında öngörülen itibari hizmet süresi kapsamında geçtiği halde "1" numaralı belge türü ile Kuruma bildirilen
sigortalılar için kağıt ortamında iptal aylık prim ve hizmet belgesi ve "3"
numaralı belge türü ile asıl aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenerek
verilecektir.
5 -
27/03/2007 tarihi ile bu Tebliğin yayımı tarihi arasında itibari hizmet
kapsamında geçen çalışmalar için önceden "1" numaralı belge türü ile yasal
süresinde düzenlenerek verilen aylık prim ve hizmet belgelerinden iptal
edilerek, "3" numaralı belge türü ile yeniden düzenlenerek verilecek olan aylık
prim ve hizmet belgelerinin, tebliğin yayımı tarihini takip eden ay sonuna kadar
verilmesi halinde idari para cezası uygulanmayacak olup; fark primlerin de bu
süre içinde ödenmesi durumunda gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil
edilmeyecektir. Anılan sürede belirtilen belgelerin verilmemesi ve primlerin
ödenmemesi halinde fiilin tebliğ ile öngörülen sürenin son gününde meydana
geldiği kabul edilerek idari para cezası tahakkuk ettirilecek, tebliğin yayımı
tarihini takip eden ilk günden itibaren gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil
edilecektir.
6 -
İtibari hizmet uygulaması önceden olduğu gibi beyan esasına dayalı olarak
yürütülecektir. Kurumun, konu ile ilgili inceleme ve araştırma yetkisi
saklıdır.
7 -
Sigortalılar, 506 sayılı Kanunun Ek 5 inci maddesi kapsamında belirtilen işlerde
2098 ve 3395 sayılı kanunlar kapsamında geçen süreler toplamının en az 3600 gün
olması kaydı ile itibari hizmet kapsamında % 22 prim üzerinden Kuruma bildirilen
hizmetlerin 1/4’ü sigortalılık sürelerine eklenmek, 5 yıla kadar bölümü de
emeklilik yaş hadlerinden indirilmek suretiyle erken emeklilik hakkından
yararlanabileceklerdir.
Tebliğ
olunur.
|