ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI
SOSYAL SİGORTALAR KURUMU BAŞKANLIĞI
SİGORTA İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Sigorta Primleri Daire Başkanlığı


SAYI : B.13.2.SSK.5.01.08.00/VII-031/
KONU : 4857 Sayılı Kanunun 30 uncu Maddesinin Uygulaması.
ANKARA


G E N E L G E 16 - 303 Ek


Bilindiği üzere; 22.05.2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun “Özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30 uncu maddesinin 10 uncu fıkrası ile; “Bakanlar Kurulunca belirlenecek oranların üstünde özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştıran işverenlerin kontenjan fazlası işçiler için özürlü ve eski hükümlü çalıştırmakla yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran veya çalışma gücünü % 80’den fazla kaybetmiş özürlüyü çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre ödemeleri gereken işveren sigorta prim hisselerinin % 50’sini kendisi, % 50’sini Hazine öder.” hükmü getirilmiştir.

Diğer taraftan, aynı Kanunun Geçici 5 inci maddesinde ise, “1475 sayılı Kanunun 25 inci maddesi ile 3713 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesinin (B) fıkrasında yer alan oranlar, bu Kanunun 30 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından yeniden belirleninceye kadar geçerlidir.” Hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu eski hükümlü ve sakat işçi oranları 09.12.1998 tarihli, 16-179 Ek sayılı Genelgede belirtilmiş olduğu gibi halen uygulanmakta olup buna göre 50 veya daha fazla işçi çalıştıran işverenlerin % 3 oranında sakat ve yine % 3 oranında eski hükümlü işçi çalıştırmaları gerekmektedir.

Açıklanan hükümler çerçevesinde, 1475 ve 3713 sayılı Kanunlarda öngörülen oranlar ile Bakanlar Kurulunca belirlenecek oranların üstünde özürlü ve eski hükümlü ya da terör mağduru istihdam eden işverenlerin kontenjan fazlası işçiler için, özürlü ve eski hükümlü çalıştırmakla yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran veya çalışma gücünü % 80’den fazla kaybetmiş özürlü çalıştıran işverenlerin, bu şekilde çalıştırdıkları işçiler için 506 sayılı Kanun gereğince ödemeleri gereken sigorta primi işveren hisselerinin % 50’sinin Hazinece ödenmesinde, Kurumumuzca aşağıdaki usul ve esaslar dahilinde işlem yapılması gerekmektedir.


A- KAPSAM :

1- Uygulama kapsamına özürlü ve eski hükümlü için özel ve kamu sektörü ayırımı yapılmaksızın, terör mağdurları için yalnız özel sektör işyerleri olmak üzere (50) veya daha fazla işçi çalıştıran işyerleri dahil edilecektir. Ancak, işverenlerin kontenjan fazlası özürlü-eski hükümlü ve terör mağduru işçiler dolayısıyla Kanundan yararlanabilmeleri için toplam işçi sayısının tespitinde, belirsiz süreli iş sözleşmesine ve belirli süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınacak, ayrıca kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülmek suretiyle bu sayıya dahil edileceklerdir.

2- Kanunda öngörülen kontenjan fazlası özürlü-eski hükümlü ve terör mağduru işçi sayısının tespitinde işyeri esas alınacaktır. Bununla birlikte, işverenin aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunması halinde, bu işyerlerinde çalışan işçilerin toplam sayısı dikkate alınmak ve bu işyerlerinde çalışan, Türkiye İş Kurumuna tescil ettirilmiş özürlü-eski hükümlü ve terör mağduru işçiler düşülmek suretiyle işverenin özürlü-eski hükümlü ve terör mağduru kontenjanı belirlenecektir. Özürlüler için yer altı ve su altı işlerinde çalışan işçi sayısı toplam işçi sayısının belirlenmesinde dikkate alınmayacaktır.

3- 506 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde tanımı yapılan aracıların işçileri, asıl işverenlerin işçileri ile birlikte değerlendirilecektir.


B- BAŞVURU :

4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile getirilen, kontenjan fazlası çalıştırılan özürlü-eski hükümlü ve terör mağduru işçilerle ilgili teşvikten yararlanmak isteyen işverenler bu uygulamadan yararlanabilmeleri için çalıştırdıkları özürlü-eski hükümlü ve terör mağdurlarının adları, soyadları ve sayıları ile bunlardan kontenjan fazlası olan işçilerin ad, soyad ve sayılarını gösterir bir belgeyi en geç dört ayda bir Türkiye İş Kurumu İl veya Şube Müdürlüklerinden alacaklar ve bu belge aslını ilgili Sigorta veya Sigorta İl Müdürlüklerimize,

50 veya yukarı sayıda işçi çalıştıran birinci maddede belirtilen kapsama giren işyerleri tarafından kontenjanları dahilinde çalıştırılan ve çalışma gücünü % 80’den fazla oranda kaybetmiş olan özürlü işçiler için bu işçiyi çalıştıran işverenler 4857 sayılı Kanunla getirilen teşvikten yararlanabilmeleri için bu şekilde çalıştırılan ve çalışma gücünü % 80’den fazla kaybetmiş olan özürlülerin adları, soyadları ve sayılarını gösterir bir belgeyi en geç dört ayda bir Türkiye İş Kurumu İl veya Şube Müdürlüklerinden alacaklar ve bu belge aslını ilgili Sigorta veya Sigorta İl Müdürlüklerimize,

Özürlü ve eski hükümlü çalıştırmakla yükümlü olmayan işverenler çalıştırdıkları özürlüler için 4857 sayılı Kanunla getirilen teşvikten yararlanabilmeleri için bu şekilde çalıştırılan özürlülerin adları, soyadları ve sayılarını gösterir bir belgeyi en geç dört ayda bir Türkiye İş Kurumu İl veya Şube Müdürlüklerinden alacaklar ve bu belge aslını ilgili Sigorta veya Sigorta İl Müdürlüklerimize,ibraz edeceklerdir.


C- UYGULAMAYA İLİŞKİN İŞLEMLER :

1- Kapsama giren işverenler, kanunla getirilen haktan müracaat tarihleri itibariyle yararlandırılacaklardır. Örneğin, 2003/Kasım ayında müracaat eden bir işveren için kanundan yararlanmaya başlayacağı ay 2003/Kasım ayı olacağından, 2003/Ekim ayı bildirgesinden kaynaklanan prim borcu dolayısıyla 2003/Kasım ayında ödemesi gereken primin işveren hissesinin % 50’sinin Hazinece karşılanması yoluna gidilecektir.

2- Yasadan yararlanmak isteyen işverenler, kontenjan fazlası olarak kapsama giren sigortalılar için ayrı, diğer sigortalılar için ayrı olmak üzere aylık sigorta primleri bildirgesi ile dört aylık sigorta primleri bordrosu düzenleyecektir.

3- Kapsama giren sigortalılar için düzenlenecek prim belgelerine “4857 sayılı Yasanın 30 uncu maddesinden yararlandırılmıştır” kaşesi basılacaktır.

Ayrıca, bu belgeleri veren işverenlere, işveren servislerince “................. sicil sayılı işyerinden dolayı 4857 sayılı Yasanın 30 uncu maddesinin hükmü gereği sigorta primlerinin işveren hisselerinin yüzde ellisinin Hazinece ödeneceği” şeklinde matbu bir belge imzalandıktan ve kaşelendikten sonra verilecektir.

4- Kanundan yararlanan işverenlerin Hazinece üstlenilen sigorta primlerinin işveren hissesinin % 50’si işyerleri itibariyle sigorta primlerinin ödenmesi gereken ayı izleyen ayın sonuna kadar bir liste halinde Muhasebe ve Mali İşler Daire Başkanlığı’na bildirilecektir. Ayrıca istatistiki verilerin takibi açısından Genelge ekinde bulunan tablolar (Ek:1,2,3) yine bu süre dikkate alınarak Sigorta Primleri Daire Başkanlığı’na gönderilecektir.

5- Bu uygulamadan yararlanacak sigortalıların sayısının 4857 sayılı İş Kanununun geçici 5 inci maddesi veya aynı Kanunun 30 uncu maddesi gereğince Bakanlar Kurulunca tespit edilecek mecburi kontenjan oranlarına düşmesi halinde, bu işverenler kontenjanın altına düşen ay itibariyle bu uygulamadan yararlandırılmayacaktır.

6- İşverenlerin bu yasa ile getirilen hükümden yararlanabilmeleri için, prim belgelerinin yasal süre içinde verilmiş olması gerektiğinden, yasal süre dışında prim belgesi veren işverenler bu uygulamadan yararlandırılmayacaktır.

7- Yasanın bu hükmü 10.06.2003 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olduğundan, sigorta primlerini ödemiş olan ve bu uygulamadan yararlanmak isteyen dolayısıyla geriye dönük olarak yukarıda belirtildiği şekilde ayrı ayrı belge veren işverenlerin de bu uygulamadan yararlandırılması ve işverenlere iadesi gereken işveren hissesi primlerinin ( % 50’si) cari ay primlerine mahsup edilmesi gerekmektedir.

8- Kanunda öngörülen hakların kötüye kullanımı ve muvazaalı işlemlerin önlenmesi amacıyla Sosyal Sigortalar Kurumu ve Türkiye İş Kurumunca gerekli her türlü önlem alınacak ve takibat yapılacaktır.


D- MUHASEBE İŞLEMLERİ :

Bu uygulamadan yararlandırılan işyerlerinden alınacak bildirgelerin kontrolü yapıldıktan sonra ayrı bir grup olarak işveren hesabı cari kartlarına işlenecek ve bu tahakkuka ilişkin ilişikteki tablo (Ek:1, Ek:2, Ek:3) düzenlenerek üç nüsha halinde Muhasebe Servisine gönderilecektir.

Genel Bütçeden karşılanacak olan işveren hissesi primlerinin mahsubunu sağlamak üzere Muhasebe Servislerince Muhasebe ve Mali İşler Daire Başkanlığına (290-324) her ayın 15 inde dekont çıkarılacak ve ilişikteki tablo (Ek:1, Ek:2, Ek:3) dekont eki yapılacaktır.

Anılan Yasadan yararlanan işyerinin bulunmaması halinde de durum bir yazıyla adıgeçen Başkanlığa (her ay) bildirilecektir.

Dekontu takiben ilişikteki tabloların bir örneği, işveren hissesi bölümü Muhasebe Servislerince kırmızı kalemle kare içine alınarak, işveren hesabı cari kartlarına tahsilat olarak işlenmek üzere işveren servislerine gönderilecektir. (Valör: Bildirgenin Kuruma verilmesi gereken son gündür.)

Bilgi edinilmesini, gereğinin buna göre yapılmasını rica ederiz.


Ekler :
1-Tablo(3adet)


Sait ERSOY Nazmi GÜLEYÜPOĞLU
Genel Müdür Yrd.V. Kurum Başkanı V.



D A Ğ I T I M :
G e r e ğ i : B i l g i :
Merkez Üniteleri Çalışma ve Sosyal
Sigorta İl/Sigorta Müdürlüklerine Güvenlik Bakanlığına



Koordine :
Muh.ve Mali İşl.D.Bşk.H.UZUN



12 Kasım 2003 Dak.M.DEMİRÖZ
... Kasım 2003 Mem.M.ARIKAN
... Kasım 2003 Şef.H.TEMİZAYAK
... Kasım 2003 Şb.Md.G.Y.F.KÖKTEN
... Kasım 2003 Şb.Md.G.Y.S.GÜR
... Kasım 2003 Şb.Md.A.ÜSTÜN
... Kasım 2003 Şb.Md.H.ŞENTÜRK
... Kasım 2003 Şb.Md.M.İTİŞKEN
... Kasım 2003 Şb.Md.Z.ŞAHİN
... Kasım 2003 Şb.Md.H.EYCE
... Kasım 2003 Dai.Bşk.G.C.ÖZCAN