5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunda¹ 5615 sayılı Kanunla² yapılan değişiklik sonucu gelir vergisi stopajı teşvikinin uygulanmasına yönelik açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.

             1. Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinin Uygulanacağı İller

             Gelir vergisi stopajı teşviki açısından kapsama, 5084 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin (a) bendinde hüküm altına alınan ve 2 seri No.lu Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Genel Tebliğinin³ "1. Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinin Uygulanacağı İller" başlıklı bölümünde belirtilen iller girmektedir.

             Öte yandan, 5615 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (D) fıkrasıyla 5084 sayılı Kanuna eklenen geçici 2 nci madde ile Çanakkale ilinin Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri de teşvik kapsamına alınmış bulunmaktadır.

             2. Uygulamadan Yararlanacak Mükellefler

             5615 sayılı Kanunla değişik 5084 sayılı Kanunda yer alan gelir vergisi stopajı teşvikinden, Tebliğin (1) numaralı bölümünde belirtilen il ve ilçelerde; 1/4/2005 tarihinden itibaren yeni işe başlayanlar ile 1/4/2005 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, bu il ve ilçelerdeki işyerlerinde en az on işçi çalıştırmaları koşuluyla istihdam ettikleri tüm işçiler için yararlanabileceklerdir.

             Dolayısıyla kapsama giren il ve ilçelerdeki tüm gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri bu Tebliğin (3) numaralı bölümünde belirtilen sürelerle sınırlı olmak üzere asgari on işçi istihdam etmeleri şartıyla gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanabileceklerdir. 

             Kanun kapsamındaki il ve ilçelerde mükelleflerin birden fazla işyeri bulunması durumunda asgari on işçi çalıştırma şartı işyerlerinin her biri için ayrı ayrı aranacaktır.

             Başka bir ifadeyle, çalıştırılan işçi sayısının on işçiye ulaşıp ulaşmadığı, bu işyerlerindeki toplam işçi sayısına göre değil her bir işyeri itibariyle Sosyal Güvenlik Kurumuna (Devredilen Sosyal Sigortalar Kurumu) verilen aylık prim ve hizmet belgesinde gösterilen işçi sayısı dikkate alınarak değerlendirilecektir.

             2.1. 1/4/2005 Tarihinden İtibaren Yeni İşe Başlayanların Teşvikten Yararlanması

             1/4/2005 tarihinden itibaren yeni işe başlayan mükellefler, en az on işçi çalıştırmaları koşuluyla Kanun kapsamına giren yerlerdeki işletmelerinde çalıştırdıkları tüm işçiler için bu teşvikten yararlanabileceklerdir.

             Örnek 1:

             (A) A.Ş. gıda ürünleri imalatı faaliyetinde bulunmak üzere 10/5/2007 tarihinde Gümüşhane il merkezinde açtığı işyerinde 5 işçi, Tokat il merkezindeki işyerinde ise 12 işçi çalıştırmaktadır. Kurumlar vergisi mükellefi olan (A) A.Ş., Gümüşhane il merkezindeki işyerinde asgari 10 işçi çalıştırılma şartına uyulmadığından, bu işyerinde çalıştırılan işçiler için teşvikten yararlanamayacak; Tokat il merkezindeki işyerinde ise 12 işçi çalıştırıldığından işçilerin tamamı için gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanabilecektir.

             Örnek 2:

             (B) Ltd. Şti. orman ürünleri ticareti faaliyetinde bulunmak üzere 14/4/2007 tarihinde Kastamonu il merkezinde açtığı işyerinde 14 işçi; 20/4/2007 tarihinde Kastamonu’nun İnebolu ilçesinde açtığı işyerinde ise 6 işçi çalıştırmaktadır. Kurumlar vergisi mükellefi olan (B) Ltd. Şti., İnebolu ilçesindeki işyerinde asgari 10 işçi çalıştırılma şartına uyulmadığından bu iş yerinde çalıştırılan işçiler için teşvikten yararlanamayacak; Kastamonu merkezdeki işyerinde ise 14 işçi çalıştırıldığından işçilerin tamamı için gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanabilecektir.

             2.2. 1/4/2005 Tarihinden Önce İşe Başlamış Olanların Teşvikten Yararlanması

             Kanun kapsamına giren il ve ilçelerde 1/4/2005 tarihinden önce işe başlayanlar, en az on işçi çalıştırmaları koşuluyla iş yerlerinde fiilen istihdam ettikleri tüm işçiler için teşvikten yararlanabileceklerdir.

             Örnek 1:

             21/10/1996 tarihinde işe başlamış olan kurumlar vergisi mükellefi (C) Ltd. Şti.nin Kanun kapsamında bulunan Diyarbakır il merkezindeki işyeri için ilgili idareye  Mayıs/2007 dönemine ilişkin olarak verilen aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı 15 kişidir. Bu durumda Şirket bu işyerinde fiilen çalıştırdığı işçilerin tamamı için Mayıs/2007 döneminden itibaren teşvikten yararlanacaktır.

             Örnek 2:

             (D) Adi Ortaklığı, fındık işleme faaliyetinde bulunmak üzere 1/4/2005 tarihinden önce Ordu il merkezinde faaliyete başlamış olup, işyerinde 6 işçi çalıştırmaktadır. Daha sonra adi ortaklık, 1/5/2007 tarihinde 5 işçi daha alarak aynı işyerinde çalıştırdığı işçi sayısını 11’e çıkarmış ve bu durumu Mayıs/2007 dönemine ilişkin olarak ilgili idareye vermiş olduğu aylık prim ve hizmet belgesinde tevsik etmiştir. Adi ortaklık, asgari 10 işçi çalıştırma şartını yerine getirdiği dönemden itibaren 11 işçi için teşvikten yararlanabilecektir.

             3. Uygulamanın Başlama ve Sona Erme Tarihleri

             5084 sayılı Kanunda yer alan gelir vergisi stopajı teşvikinde, 5615 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler 1/5/2007 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

             Yeni düzenlemeye göre, vergi teşviki uygulaması ilk olarak 2007 yılının Mayıs ayı ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisi için geçerli olacak ve 31/12/2008 tarihine kadar uygulanacaktır.

             Ancak 5568 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile değişik 5084 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (h) bendine göre, bu Kanun kapsamına giren illerdeki yeni yatırımlar nedeniyle uygulanacak vergi teşviki 5084 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde yer alan süreye bakılmaksızın,

             - 31/12/2007 tarihine kadar tamamlanan yatırımlar için beş yıl,

             - 31/12/2008 tarihine kadar tamamlanan yatırımlar için dört yıl,

             - 31/12/2009 tarihine kadar tamamlanan yatırımlar için üç yıl

             süreyle uygulanacaktır.

             Örneğin, 31/12/2008 tarihine kadar tamamlanan bir yatırım için 4 yıl süreyle teşvik uygulanacak olup, bu yatırım nedeniyle teşvikten yararlanılacak son tarih 2012 yılının Aralık ayı olacaktır.

             Öte yandan, teşvik uygulaması Çanakkale ilinin Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri için 5615 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (D) fıkrası ile 5084 sayılı Kanuna eklenen geçici 2 nci madde gereği 5615 sayılı Kanunun yayımı tarihinden itibaren, maddede yer alan şartları taşımaları kaydıyla, 5 yıl süreyle geçerli olacaktır.

             Örnek 1:

             Bay (F),  1/5/2007 tarihinde Çanakkale ilinin Bozcaada ilçesinde açtığı işyerinde, 12 işçi çalıştırmak suretiyle otel işletmeciliği faaliyetinde bulunmaktadır. Gelir vergisi mükellefi olan Bay (F) çalıştırdığı işçiler nedeniyle Mayıs/2007 döneminden itibaren teşvikten yararlanmaya başlayacaktır.

             Örnek 2:

             (G) A.Ş.’nin, 20/2/1992 tarihinde Çanakkale ilinin Gökçeada ilçesinde faaliyete geçen işyerinde istihdam ettiği işçi sayısı Mayıs/2007 dönemi itibariyle onikidir. Bu durumda şirket, Kanunun aradığı şartları taşımak kaydıyla Mayıs/2007 döneminden itibaren çalıştırdığı işçiler nedeniyle teşvikten yararlanmaya başlayacaktır.

             4. Sağlanan Teşvik Tutarının Belirlenmesi

             Teşvik uygulamasıyla, teşvik kapsamında değerlendirilecek işçiler dolayısıyla hesaplanacak gelir vergisinin tamamının veya bir kısmının, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden gelir vergisinden terkin edilmesi suretiyle istihdam üzerindeki yükün (istihdamın işverene maliyetinin) azaltılması amaçlanmıştır.

             Terkin edilecek tutar, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu işyerleri için hesaplanan tutarın tamamı, diğer yerlerdeki işyerleri için ise hesaplanan gelir vergisi tutarının %80’i olacaktır.

             Buna göre terkin edilecek tutar, kapsama giren işçi sayısı ile asgari ücret üzerinden ödenmesi gereken verginin çarpımı sonucu bulunacak tutarın organize sanayi ve endüstri bölgelerindeki işyerlerinde tamamını, diğer yerlerdeki işyerlerinde ise % 80'ini aşamayacaktır. Bu işlem çalıştırılan işçi bazında değil uygulamadan yararlanabilen işçi sayısı dikkate alınarak toplu olarak yapılacaktır.

             Örnek 1:

             Kapsama dahil Çorum ilinin merkez ilçesindeki organize sanayi bölgesinde bulunan işyerinde öteden beri faaliyet gösteren ve 28/2/2007 tarihinde 9 işçi istihdam eden gelir vergisi mükellefi Bay (H), 1/5/2007 tarihinde istihdam ettiği işçi sayısını 12’ye çıkarmıştır.

             Mükellef (H), asgari 10 işçi çalıştırma şartını sağlamış olduğundan mevcut işçilerinin tamamı için teşvikten yararlanmaya hak kazanmıştır. 12 işçinin Mayıs/2007 dönemi ücretleri üzerinden (ortalama bir işçinin brüt 1.000 YTL ücret aldığı varsayımıyla) kesilmesi gereken gelir vergisi tutarı 1.530 YTL dir.

             Bu durumda, teşvik kapsamında olan 12 işçi dolayısıyla muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden mahsup edilmek suretiyle terkin edilecek tutar, kapsamdaki işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan vergi tutarı ile kapsamdaki işçi sayısının asgari ücret üzerinden hesaplanan vergi ile çarpılması sonucu bulunan tutardan düşük olanı olacaktır. Asgari ücret üzerinden hesaplanan vergi ile işçi sayısının çarpımı sonucu bulunan tutar (71,72x12 =) 860,64 YTL, hesaplanan vergiden (1.530 YTL) daha düşük olduğu için terkin edilecek tutar 860,64 YTL olacaktır.

             Örnek 2:

             Kapsama dahil Sivas ilinde ancak, organize sanayi ve endüstri bölgesi dışındaki işyerinde faaliyette bulunan ve Mayıs/2007 dönemi itibariyle 16 işçi istihdam eden kurumlar vergisi mükellefi (I) Ltd. Şti., işçilerin tamamı için teşvikten yararlanacaktır. 16 işçinin Mayıs/2007 dönemi ücretleri üzerinden (ortalama bir işçinin brüt 1.000 YTL ücret aldığı varsayımıyla) kesilmesi gereken gelir vergisi tutarının %80’i (2040x0,80 =)  1.632 YTL dir.

             Bu durumda, teşvik kapsamında olan 16 işçi dolayısıyla muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden mahsup edilmek suretiyle terkin edilecek tutar, kapsamdaki işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan vergi tutarının %80’i ile kapsamdaki işçi sayısının asgari ücret üzerinden hesaplanan verginin %80’i ile çarpılması sonucu bulunan tutardan düşük olanı esas alınacaktır. Asgari ücret üzerinden hesaplanan verginin %80’i (71,72x0.80 =) 57,38 YTL ile işçi sayısının çarpımı sonucu bulunan tutar (57,38x16 =) 918,02 YTL, hesaplanan verginin %80’inden (1.632 YTL) daha düşük olduğu için terkin edilecek tutar 918,02 YTL olacaktır. 

             Teşvikten yararlanmaya başlanmasından sonra işçi çıkarılması nedeniyle işçi sayısında azalma olması halinde, terkin edilecek vergi tutarının tespitinde, kalan işçi sayısı dikkate alınacaktır. İşçi sayısındaki azalma sonucu işyerindeki işçi sayısının on işçinin altına düşmesi halinde, o işyerinde işçi sayısı yeniden on işçiye ulaşmadıkça teşvik uygulanmayacaktır. İşçi sayısı on kişiyi tekrar aşan mükellefler, teşvikten kalan süre için yararlanacaklardır.

             Teşvik kapsamında baz alınacak işçi sayısının tespitinde, aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı işçi sayısı dikkate alınacaktır.

             Kıst dönem çalışan işçiler nedeniyle yararlanılacak teşvik tutarının belirlenmesinde ise ilgili ayda çalışılan süreye isabet eden ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisi terkine konu olacaktır. Ancak, bu suretle faydalanılacak tutar, asgari ücret üzerinden kıst döneme ilişkin olarak ödenmesi gereken verginin tutarını geçemeyecektir.

             5. Diğer Hususlar

             5.1. Teşvikin Uygulanması

             5084 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde düzenlenmiş olan gelir vergisi stopajı teşvikinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir. Bu yetki çerçevesinde teşvikin uygulanmasına ilişkin gerekli açıklamalar 2 seri No.lu Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Genel Tebliğinin "5. Teşvikin Uygulanması" başlıklı bölümünde yapılmış bulunmaktadır.

             Ancak, mükelleflerin gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanabilmek için verecekleri bildirim bu Tebliğ ekinde yeniden düzenlenmiştir. Dolayısıyla, bu Tebliğde yapılan açıklamalar çerçevesinde vergi teşvikinden yararlanacak mükellefler Tebliğ ekindeki bildirimi kullanacaklardır. (Ek:1)

             5.2. Önceki Tebliğlerde Yapılan Açıklamaların Geçerliliği

             1⁴, 2 ve 3⁵ seri No.lu Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Genel Tebliğlerinin bu Tebliğe aykırı olmayan hükümleri yürürlüktedir.

             Tebliğ olunur.

——————————

¹  6/2/2004 tarihli ve 25365 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

²  4/4/2007 tarihli ve 26483 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

³  4/6/2005 tarihli ve 25835 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

⁴  17/4/2004 tarihli ve 25436 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

⁵  20/4/2006 tarihli ve 26145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.