6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun[1] 28 inci maddesi uyarınca, banka ve bankerlerin (faktoring ve finansman şirketleri) kullandırdıkları dövize endeksli krediler dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi bulunmaktadır.

Banka ve bankerler tarafından kullandırılan dövize endeksli kredilerde banka ve sigorta muameleleri vergisi matrahının belirlenmesi konusunda yaşanan tereddütlere ilişkin açıklamalar, bu sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.

2- Dövize Endeksli Kredilerde Banka Ve Sigorta Muameleleri Vergisi

Bankalar tarafından kullandırılan bazı kredilerde döviz kuru endeks olarak seçilmekte ve krediden doğan gelir, kredi için belirlenen faiz oranına göre hesaplanan tutar ve kredinin açılış tarihi ile faiz tahakkuk dönemleri arasında oluşan kur farklarının toplamından oluşmaktadır.

Dövize endeksli kredi uygulamalarında banka ve sigorta muameleleri vergisi matrahının hesaplanmasında ve hangi unsurların banka ve sigorta muameleleri vergisi matrahına dahil olduğu konusunda uygulamada tereddütlerin bulunduğu anlaşılmaktadır. 

6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 28 inci maddesinde; "Banka ve sigorta şirketlerinin 10/6/1985 tarihli ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanununa[2] göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri vergisine tabidir." hükmü, mükellefi belirleyen 30 uncu maddesinde de, banka ve sigorta muameleleri vergisini banka, banker ve sigorta şirketlerinin ödeyeceği hükmü ve matrahı düzenleyen 31 inci maddesinde ise, banka ve sigorta muameleleri vergisi matrahının 28 inci maddede yazılı paraların tutarı olduğu hükmü yer almaktadır.

Bu hükümlere göre, banka ve sigorta muameleleri vergisinde vergiyi doğuran olayın meydana gelebilmesi için bir muamele yapılmış olması ve bu muamele dolayısıyla lehe nakden veya hesaben bir para kalması gerekmektedir. Kredi faizlerinde, faiz tahakkukunun yapılarak gelir hesaplarına alınması ile banka yönünden faiz geliri elde edilmiş olmakta ve vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir.

Dövize endeksli YTL krediler, bir YTL kredi türü olup anapara ve faiz ödemeleri dövize endekslenmektedir. Bu tür kredide, geri ödeme tarihlerinde belirlenen kredi faiz tutarının yanı sıra anaparaya da kur farkı geliri hesaplanmaktadır.

6802 sayılı Kanunun 31 inci maddesi hükmü uyarınca; dövize endeksli kredi işlemlerinde lehe alınan paranın tespiti için yapılacak kur farkı hesaplamalarında, taksit tutarı içindeki anaparanın esas alınması gerekmektedir.

Buna göre, dövize endeksli kredilerde faiz tahakkuk dönemlerinde banka ve sigorta muameleleri vergisinin matrahı, kredi için belirlenen faiz oranına göre hesaplanan faiz tutarı, söz konusu faiz tutarı dolayısı ile oluşan kur farkı ve kredinin açılış tarihi ile faiz tahakkuk dönemleri arasında, ödenen taksit içindeki anapara tutarında oluşan kur farklarının  toplamından meydana gelmektedir.

Duyurulur.

                                        

Osman ARIOĞLU    

Gelir İdaresi Başkanı

---

[1] 23.07.1956 tarihli ve  9362  sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

[2] 28.06.1985 tarihli ve 18795 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.