1. Giriş

Gelir Vergisi Kanununun ticari ve zirai kazançlarda yatırım indirimi istisnası başlıklı 19 uncu maddesi, 5479 sayılı Kanunun 2 inci maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olup, aynı Kanunun 3 üncü maddesiyle eklenen Geçici 69 uncu maddede yatırım indiriminden yararlanacak gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için geçiş dönemi uygulamasının nasıl olacağına ilişkin esaslar düzenlenmiş, konuya ilişkin ayrıntılı açıklamalar 3 nolu Kurumlar Vergisi Sirkülerinde yapılmıştır.

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesinde yer alan düzenleme çerçevesinde yatırım indiriminden yararlanacak olan gelir vergisi mükelleflerinin, 01.01.2006-31.12.2006 vergilendirme dönemine ilişkin beyan ettikleri kazançları üzerinden hesaplanacak gelir vergisinde uygulanacak tarifeye ilişkin açıklamalar bu Sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.

2. Yasal Düzenleme

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesinde gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 31/12/2005 tarihi itibarıyla mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri yatırım indirimi istisnası tutarlarını, maddede belirtilen esaslar çerçevesinde 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlarından indirebilecekleri hükme bağlanmıştır.

3. Vergiye Tabi Gelire ( Matrah) Uygulanacak Gelir Vergisi Tarifesi

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 69 uncu maddesinde yer alan düzenleme çerçevesinde yatırım indiriminden yararlanacak olan gelir vergisi mükellefleri, 01.01.2006-31.12.2006 vergilendirme dönemine ilişkin beyan ettikleri kazançları üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 31.12.2005 tarihinde yürürlükte bulunan gelir vergisi tarifesi üzerinden vergilendirileceklerdir.

Buna göre, beyana tabi geliri sadece ticari ve/veya zirai kazançtan oluşan ve yatırım indiriminden yararlanmak isteyen mükellefler için, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin 38 nolu Vergiye Tabi Gelir (Matrah) satırına aktarılan tutarın tamamına, 31.12.2005 tarihinde geçerli olan gelir vergisi tarifesi uygulanmak suretiyle yıllık gelir vergisi hesaplanacaktır.

Beyannamede yer alan gelirin, yatırım indiriminden yararlanılan ticari ve/veya zirai kazanç yanında diğer gelir unsurlarını da içermesi durumunda ise, vergiye tabi toplam matraha 31.12.2005 tarihinde geçerli olan gelir vergisi tarifesi uygulanarak hesaplanacak vergiden, ticari ve/veya zirai kazançların toplam gelir içindeki oranı dikkate alınarak yatırım indiriminden yararlanılan kazanca isabet eden kısım bulunacaktır.

Öte yandan, vergiye tabi toplam gelire (matrah) bu kez 2006 yılı tarifesi uygulanarak hesaplanacak vergiden, diğer gelirlerin toplam gelir içindeki oranı dikkate alınarak, diğer gelirlere isabet eden kısım hesaplanacak, bulunan bu tutar ile yatırım indiriminden yararlanılan kazanca ilişkin olarak yukarıda belirtildiği şekilde hesaplanan vergi tutarı toplanacak olup, bu tutar gelir vergisi beyannamesinin “39 nolu Hesaplanan Gelir Vergisi” satırına aktarılacaktır.

Söz konusu hesaplamalar, beyannamenin dışında yapılarak sonuçlar beyannameye taşınacaktır.

Örnek:

Mükellef (A)’ nın 2006 vergilendirme dönemine ilişkin gelirleri aşağıdaki gibidir:

2005 yılı kazancından indirilemeyen yatırım indirimi tutarı (Endekslenmiş tutar):8.000 YTL
Ticari Kazanç (Yatırım indiriminden yararlanıldıktan sonra kalan tutar) :15.000 YTL.
Alacak Faizi: 10.000 YTL
Değer Artışı Kazancı (İstisna Sonrası Kalan Tutar): 5.000 YTL

Vergiye Tabi Gelir = 15.000+10.000+5.000
= 30.000 YTL.

Yatırım indiriminden yararlanılan ticari kazanca ilişkin vergi payının hesaplanması:

31.12.2005 tarihinde geçerli olan tarifeye göre 30.000 YTL’nin hesaplanan gelir vergisi = 7.920 YTL

Ticari Kazancın Toplam Matrah İçerisindeki Payı= Ticari Kazanç/Toplam Gelir
=15.000/30.000 = 0,50 (%50)

Ticari Kazanca İsabet eden Vergi= 7.920* 0,50= 3.960 YTL

Diğer gelirlere ilişkin vergi payının hesaplanması:

2006 yılında geçerli olan tarifeye göre 30.000 YTL’nin hesaplanan gelir vergisi = 6.490 YTL

Diğer gelirlerin Toplam Matrah İçerisindeki Payı= Diğer Gelirler/Toplam Gelir
=15.000/30.000 = 0,50 (%50)

Diğer Gelirlere İsabet eden Vergi= 6.490* 0,50= 3.245 YTL

Yıllık gelir vergisi beyannamesinin “39 nolu Hesaplanan Gelir Vergisi” satırına aktarılacak tutar = 7.205 YTL (3.960 + 3.245) olacaktır.

Duyurulur.