Vergi kimlik numarası kullanımının yaygınlaştırılması hakkındaki 4358 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde;¹ "Kamu idare ve müesseseleri ile diğer gerçek ve tüzel kişiler, Maliye Bakanlığınca belirlenecek işlemlerin yapılması sırasında, bu işlemlere muhatap veya taraf olan gerçek ve tüzel kişilerin vergi kimlik numarasını tespit etmek ve bu işlemlere ilişkin belge, hesap ve kayıtlarında vergi kimlik numaralarına da yer vermek zorundadırlar. Belirlenecek işlemlere muhatap veya taraf olan kişiler, vergi kimlik numaraları olmadığı takdirde, işlemlerin tamamlanmasından önce vergi kimlik numarası almak zorundadırlar.

             Bu Kanuna göre vergi kimlik numarası tespit etme, belge, hesap ve kayıtlarında gösterme mecburiyeti kapsamına alınan kurum ve kuruluşların özel mevzuatlarında yer alan vergi kimlik numarasının kullanımını engelleyici veya kısıtlayıcı mahiyette olan hükümler uygulanmaz.

             Bu Kanunda geçen "vergi kimlik numarası" tabiri, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesi uyarınca gerçek ve tüzel kişilere verilen vergi numarasını ifade eder...." şeklinde belirtilmiştir.

             Vergi kimlik numarasının verilmesi ise 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 4108 sayılı Kanunun² 1 inci maddesiyle değişik 8 inci maddesinin son fıkrasında yer alan; "Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişilere bir vergi numarası verilir. Bu hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye ve vergi numarasının kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak işlemlerle ilgili kayıtlarda ve düzenlenecek belgelerde kullanılması mecburiyetini getirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir." hükmü ile gerçekleştirilmiştir.

             Diğer taraftan, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun³ 47 nci maddesinde; "(1) Kişiler adına düzenlenecek olan her türlü form, beyanname, kimlik kartı, vergi kimlik kartı, sürücü belgesi, pasaport gibi bütün tanıtıcı belgelerde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına yer verilir.

             (2) Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kurumlar ile diğer gerçek ve tüzel kişilerin her türlü işlem ve kayıtlarında esas alınır..." hükmü yer almaktadır.

             Yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde, Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının vergi kimlik numarası olarak kullanılmasına ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

             1 – Gerçek Kişiler

             1.1 – Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı Olan Kişiler

             Bugüne kadar vergi kimlik numarası almış olan Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının eşleştirilmesi sonucunda, vergi dairesi kayıtlarında Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları onbir haneli rakamdan oluşan Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına dönüştürülmüş olup, 1/7/2006 tarihinden itibaren vergi dairelerince fiilen Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kullanılmaya başlanılmıştır.

             Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişiler için vergi kimlik numarası olarak Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren belgelerde vergi kimlik numarası satırına onbir haneli Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası yazılacaktır.

             Yapılan dönüştürme işlemi sonucunda, Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesinin son fıkrasına istinaden çıkarılan 240⁴, 247⁵ ve 262⁶ Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile 4358 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan 1⁷ ve 2 Sıra Numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğlerinde⁸ belirtilen işlemlere taraf olan ve işlemleri gerçekleştirecek kişi ve kuruluşlara vergi kimlik numaralarını ibraz etmek zorunda bulunan Türkiye Cumhuriyeti tabiyetindeki gerçek kişiler vergi kimlik numarası olarak, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarını ibraz edeceklerdir.

             1.2 – Yabancı Uyruklu Olan Kişiler

             Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde olmayan yabancı uyruklu gerçek kişilere, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası verilmediğinden, bunlar vergi dairelerince kendilerine verilen on haneli rakamdan oluşan vergi kimlik numaralarını kullanmaya devam edeceklerdir.

             2 – Tüzel Kişiler

             Vergi mükellefiyetini gerektirecek bir faaliyet nedeniyle mükellef olan ya da vergi mükellefiyetini gerektirecek bir faaliyeti bulunmayan, ancak Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesinin son fıkrasına istinaden çıkarılan 240, 247 ve 262 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile 4358 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan 1 ve 2 Sıra Numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğlerinde belirtilen işlemlere taraf olan ve işlemleri gerçekleştirecek kişi ve kuruluşlara vergi kimlik numaralarını ibraz etmek zorunda bulunan tüzel kişiler daha önceden olduğu gibi mevcut ya da vergi dairelerinden yeni alacakları on haneli vergi kimlik numaralarını ibraz edeceklerdir.

             Ticaret Sicil Memurlukları, yeni kurulacak sermaye şirketlerinin (anonim şirket, limited şirket ve eshamlı komandit şirket) kurucu ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, genel müdürleri ile limited şirkette müdürlerden Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde olanların vergi kimlik numarası olarak Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının, yabancı uyrukluların ise vergi dairelerinden alınacak vergi kimlik numaralarının ilgili belgelere yazılmasını sağlayacaklardır.

             3 – Diğer Hususlar

             Vergi kimlik numarası uygulaması ile ilgili olarak kendilerine daha önce herhangi bir nedenle vergi kimlik numarası verilmiş Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunmayan gerçek kişiler ile kurum ve kuruluşlar, işlemler sırasında vergi kimlik numarasını belirtir belgeyi (vergi dairesinden alınmış mükellef kimlik kartı, tahakkuk fişi, vergi dairesi alındısı, vergi levhası gibi) ibraz edeceklerdir. Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişiler ise Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının yer aldığı bu bentte sayılan belgelerden birini veya nüfus cüzdanlarındaki ya da yetkili makamlardan alacakları yazılarda belirtilen Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarını ibraz ederek işlemlerini gerçekleştireceklerdir.

             Bugüne kadar Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesinin son fıkrası ve 4358 sayılı Kanun uyarınca vergi kimlik numarasının kullanımına yönelik olarak yayımlanan tebliğler ile getirilen düzenleme ve zorunluluklar geçerli olduğundan, söz konusu tebliğlerde yer alan uygulamalara aynen devam edilecektir.

             Öteden beri faaliyetine devam eden Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişi mükelleflerce halen kullanılmakta olan ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre düzenlenmesi ve kullanılması zorunlu belgeler tükeninceye kadar kullanılmaya devam olunacaktır. Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının vergi kimlik numarası olarak kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren bastırılacak veya tasdik ettirilecek belgelerde ise yeni vergi kimlik numarası kullanılacaktır.

             Öteden beri faaliyetine devam eden Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişi mükelleflerden; 3100 Sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun⁹ gereğince ödeme kaydedici cihaz kullanan mükellefler, ödeme kaydedici cihazlarını Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarının vergi kimlik numarası olarak kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren cihazlarının kullanma kılavuzlarından yararlanarak (cihaz mührünü bozmadan) tuşlarına basmak suretiyle fiş üzerine yeni vergi kimlik numarasını yazacak şekilde programlayacak veya aynı işlem yetkili servislere yaptırılabilecektir.

             4 – Uygulamanın Başlama Tarihi

             Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğleri ile yukarıda belirtilen Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde, vergi kimlik numarasını tespit etme ve kullanma yükümlülüğü getirilen gerçek ve tüzel kişiler, Türkiye Cumhuriyeti tabiyetindeki gerçek kişilerin anılan tebliğlerde belirtilen işlemleri için vergi kimlik numarası olarak, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını tespit etme ve kullanmaya 1/11/2006 tarihinden itibaren başlayacaklardır.

             Tebliğin yayımı tarihinden 1/11/2006 tarihine kadar, vergi kimlik numarasına ilişkin eski düzenlemelerin geçerli olacağı açıktır. Bu sebeple tebliğin yayım tarihinden 1/11/2006 tarihine kadar ilgili işlemler için vergi kimlik numarası aranmaya devam edilecek; temin edilebilmesi durumunda da isteğe bağlı olarak ve vergi kimlik numarasına ek olarak Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kullanılabilecektir.

             Geçiş sürecinde olası problemlerin önlenmesi amacıyla, 1/11/2006 ile 1/1/2007 tarihleri arasında anılan işlemler vergi kimlik numarası veya Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasından herhangi birisiyle yapılabilecektir.

             1/1/2007 tarihinden itibaren ise bahse konu olan tüm işlemlerde Türkiye Cumhuriyeti tabiyetindeki gerçek kişiler için vergi kimlik numarası olarak yalnızca Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kullanılacaktır.

             Tebliğ olunur.

¹ 4/4/1998 tarih ve 23307 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

² 2/6/1995 tarih ve 22301 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

³ 29/4/2006 tarih ve 26153 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

⁴ 28/6/1995 tarih ve 22327 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

⁵ 10/1/1995 tarih ve 22519 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

⁶ 6/2/1998 tarih ve 23250 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

⁷ 18/4/1998 tarih ve 23317 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

⁸ 19/6/2001 tarih ve 24437 (M) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

⁹ 15/12/1984 tarih ve 18606 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.