30/03/2006
tarihli ve 5479 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer
alan gelir vergisi tarifesi 01/01/2006 tarihinden geçerli olmak üzere
değiştirilmiş olup; 01/01/2006 tarihi ile bu Kanunun Resmi Gazetede yayımlandığı
tarih olan 08/04/2006 tarihleri arasında ücret ödemeleri için bu Kanunun
yayımından önceki tarifeye göre yapılmış olan ancak, yeni tarifeye göre fazla
kesildiği tespit edilen gelir vergisi tevkifat tutarlarının ödenecek vergilerden
mahsubu veya eksik kesildiği tespit edilen vergilerin ilave olarak kesilmek
suretiyle ödenmesi işlemlerinin nasıl yerine getirileceği hususları bu
sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.
2. Konu İle İlgili Mevzuat
08/04/2006 tarihli ve 26133 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Gelir Vergisi Kanunu, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun,
Özel Tüketim Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun” ile 193
sayılı Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesi yeniden düzenlenmiş ve yapılan
değişiklikle gelir vergisine tabi gelirlerin;
7.000 YTL'ye kadar
%
15
18.000 YTL'nin 7.000
YTL'si için 1.050 YTL, fazlası
% 20
40.000 YTL'nin 18.000
YTL'si için 3.250 YTL, fazlası
% 27
40.000 YTL'den
fazlasının 40.000 YTL'si için 9.190 YTL, fazlası
%
35
oranında vergilendirileceği
belirtilmiştir.
Öte
yandan 5479 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 70 inci maddede
“2006 takvim yılına
ilişkin olarak yapılmış ücret ödemeleri için bu Kanunun yayımlandığı tarihe
kadar yapılmış olan gelir vergisi tevkifat tutarlarının 103 üncü maddede bu
Kanunla yapılan değişiklik hükmü uyarınca hesaplanan vergiden fazla olması
halinde, fark vergi tutarı terkin edilir, tahsil edilmişse mükelleflerin sonraki
dönemlerde ödeyecekleri gelir vergisinden mahsup edilir. Eksik olması halinde
ise bu fark, vergi sorumluları tarafından bu Kanunun yayımlanmasından sonra
yapılacak ilk ücret ödemesinden kesilerek bu ödemenin ait olduğu döneme ilişkin
muhtasar beyannamenin verilme ve ödeme süresi içinde topluca (muhtasar beyanname
verme yükümlülüğü olmayanlar hariç) verilecek ayrı bir beyanname ile beyan
edilir ve ödenir. Bu beyanname için ayrıca damga vergisi hesaplanmaz. Anılan
sürede düzeltilen söz konusu fark için gecikme faizi ve vergi cezası aranmaz;
eksik tahakkuk etmiş olan verginin busüre
içinde tamamlanmaması halinde bu tarihte vergi ziyaı doğmuş olur. Bu hükmün
uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığınca
belirlenir." hükmüne yer
verilmiştir.
3.
Yapılmış Olan Gelir Vergisi Tevkifat Tutarının Yeni Hükme Göre Hesaplanan
Vergiden Fazla Olması Hali
3.1. 2006 Yılında Üç Aylık (Ocak, Şubat, Mart) ya da Aylık
(Mart) Muhtasar Beyannameyi Henüz Vermemiş Olan
Mükellefler
Bu
durumda olup da muhtasar beyannamesini henüz vermemiş olan mükellefler, yeni
tarifeye göre 1/1/2006 tarihinden itibaren kendi hesapları üzerinde gerekli
düzeltmeyi yaparak beyanname ekinde toplam çalışan bazındaki tevkifat ve fazla
yapılan tevkifat tutarları ile aradaki farkı gösteren bir listeyi ekleyecek ve
sadece ödenmiş vergileri, beyannamenin Tablo-1 “Matrah ve Vergi Bildirimi”
bölümünün “Mahsup Edilen Vergiler” kısmının (20) no’lu satırının ( K.V.K 8/4
Mad. Uyarınca G.V.K. 94/6-a’ya Göre Hesaplanacak Gelir Vergisine Mahsup Edilecek
Tevkifat Tutarları) altındaki boşlukta “G.V.K. Geçici 70 inci maddesine göre yapılan
mahsuplar” ifadesi ile
göstererek mahsup etmek suretiyle beyannameleri düzeltilmiş tutarlara göre
vereceklerdir. Fazla yapılan tevkifat tutarlarının ödenmemiş olması halinde ise
mahsup söz konusu olmayacak; muhtasar beyanname ekinde verilecek olan, her bir
aya ilişkin toplam çalışan bazında yapılan tevkifat ile fazla yapılan tevkifat
tutarı ve aradaki farkı gösteren listeye dayanılarak vergi dairelerince ilgili
dönem tahakkuklarında gerekli düzeltme yapılacaktır.
3.2. 2006 Yılında Üç Aylık (Ocak, Şubat,
Mart) ya da Aylık (Mart) Muhtasar Beyannameyi Vermiş Ancak Tahakkuk Eden Vergiyi
Henüz Ödememiş Olan Mükellefler
Muhtasar beyannamesini vermiş ancak tahakkuk eden vergiyi
henüz ödememiş olan mükellefler tarafından beyanname verme süresinin (20 Nisan
2006) sonuna kadar düzeltme beyannamesi verilmesi halinde; bu beyannameye Ocak,
Şubat ve Mart 2006 aylarına ilişkin beyannamelerdeki tutarları, üç aylık
beyanlarda ise bu dönemde yapılan üç aylık tevkifat tutarlarını ayrıntılı
gösteren bir liste eklenecek ve “3.1. bölümü”nde
açıklandığı şekilde işlem yapılacaktır. 2006 yılının ilk üç aylık dönemine
ilişkin muhtasar beyanname ile ilgili olarak verilen düzeltme beyannamesi ve
ekinde yer alacak olan her bir aya ilişkin toplam çalışan bazında yapılan
tevkifat ile fazla yapılan tevkifat tutarı ve aradaki farkı gösteren liste
üzerine daha önce verilen beyannameye göre tahakkuk ettirilen vergi tutarları
ise vergi dairesince terkin edilecektir.
3.3. 2006 Yılında Üç Aylık (Ocak, Şubat, Mart) ya da Aylık
(Mart) Muhtasar Beyannameyi Vermiş ve Tahakkuk Eden Vergiyi Ödemiş Olan
Mükellefler
Bu
durumda, fazladan ödenmiş olan vergi tutarları, mükelleflerin sonraki dönemlerde
ödeyecekleri gelir vergisinden mahsup edilecektir.
İlgili döneme ilişkin verilecek muhtasar
beyannamelerde, çalışanlara ait ücret matrahları beyan edilerek bunlara ilişkin
yeni tarife üzerinden hesaplanan vergilerin tahakkuk ettirilmesi sağlanacaktır.
Fazla hesaplanması nedeniyle mahsup edilecek tutar, muhtasar beyannamenin
Tablo-1 “Matrah ve Vergi Bildirimi” bölümünün “Mahsup Edilen Vergiler” kısmının
(20) no’lu satırının ( K.V.K 8/4 Mad. Uyarınca G.V.K. 94/6-a’ya Göre
Hesaplanacak Gelir Vergisine Mahsup Edilecek Tevkifat Tutarları) altındaki
boşlukta “G.V.K. Geçici 70
inci maddesine göre yapılan mahsuplar” ifadesi ile gösterilecektir.
Her bir aya ilişkin toplam çalışan bazında
yapılan tevkifat ile fazla yapılan tevkifat tutarı ve aradaki farkı gösteren bir
liste muhtasar beyanname ekinde verilecektir.
3.4. Beyannamelerini Elektronik Ortamda
Verecek Mükelleflerin Yapacakları İşlemler
Beyannamelerini elektronik ortamda veren
mükellefler fazla ödedikleri tutarları e-beyannamede bu işleme münhasır olmak
üzere açılmış bulunan “Mahsup Edilen Vergiler” kısmının “G.V.K. Geçici 70. maddeye göre yapılan
mahsuplar” satırında
göstereceklerdir.
Ayrıca, her bir aya ilişkin toplam çalışan bazında yapılan tevkifat ile
fazla yapılan tevkifat tutarı ve aradaki farkı gösteren bir liste elektronik
ortamda muhtasar beyanname ekinde verilecektir.
Örnek 1: Ortalama 4.000 YTL ücretle 12 işçi çalıştıran (A) Ltd.Şti’nin aylar
itibariyle 08/04/2006 tarihinden önce ve sonra geçerli olan tarifeler üzerinden
yaptığı tevkifat tutarları aşağıdaki gibidir:
(YTL)
Ocak
Şubat
Mart
Değişiklik öncesi
hükme göre kesilen gelir vergisi
7.200
8.040
9.600
Yeni hükme göre
hesaplanan gelir vergisi
7.200
7.800
9.600
FARK
0
240
0
(A) Ltd.Şti. Şubat ayına ilişkin olarak ücretlilerden
fazladan tevkif edip vergi dairesince tahsil edilen 240 YTL’yi Nisan ayında
verilecek muhtasar beyannamede, Mart ayına ilişkin olarak ücretlilerden tevkif
ettiği 9.600 YTL ödenecek vergiden mahsup edecek, (=9.600-240) 9.360 YTL’yi
vergi dairesine ödeyecektir. Dolayısıyla Mart ayında ücretlilerden yapılacak
tevkifat tutarı toplam 9.360 YTL olacaktır.
4. Yapılmış Olan Gelir Vergisi Tevkifat
Tutarının Yeni Hükme Göre Hesaplanan Vergiden Az Olması
Hali
Bu durumda
oluşan fark tutarlar, vergi sorumluları tarafından bu Kanunun yayımlanmasından
sonra yapılacak ilk ücret ödemesinden kesilerek bu ödemenin ait olduğu döneme
ilişkin muhtasar beyannamenin verilme ve ödeme süresi içinde topluca (muhtasar
beyanname verme yükümlülüğü olmayanlar hariç) verilecek ayrı bir muhtasar
beyanname ile beyan edilecek ve ödenecektir. Söz konusu beyanname elektronik
ortamda da verilebilecektir.
Bu düzeltme beyannamelerinde de mevcut muhtasar beyanname kullanılacak ve
söz konusu beyanname için ayrıca damga vergisi hesaplanmayacaktır. Süresinde
düzeltilen söz konusu fark için gecikme faizi ve vergi cezası aranmayıp, eksik
tahakkuk etmiş olan verginin bu süre içinde tamamlanmaması halinde ise bu
tarihte vergi ziyaı doğmuş olacaktır.
Örnek 2: Bir önceki örnekte yer alan şirketin, 2005 yılı için geçerli olan
tarifeyi %9,8’lik yeniden değerleme oranında artırdığı varsayımıyla, 12 İşçi
için aylar itibariyle 08/04/2006 tarihinden önce ve sonra geçerli olan tarifeler
üzerinden yaptığı tevkifat tutarları aşağıdaki gibidir:
(YTL)
Ocak
Şubat
Mart
Yeni hükme göre
hesaplanan gelir vergisi
7.200
7.800,00
9.600
Değişiklik öncesi
hükme göre kesilen gelir vergisi
7.200
7.650,48
9.600
FARK
0
149,52
0
Vergi sorumlusu, çalışanlarına Nisan ayında yapacağı
ödemelerden, daha önce eksik kesilmiş olan 149,52 YTL vergi kesintisini ilave
olarak kesmek suretiyle, bu tutarı ayrı bir muhtasar beyanname ile Mayıs ayının
yirminci günü akşamına kadar bağlı olduğu vergi dairesine beyan ederek süresinde
ödeyecektir.
Bu farkın
birden fazla ayda oluşması halinde de, her bir ay için ayrı ayrı muhtasar
beyanname verilmeyecek, tek bir beyanname ile kesilen vergiler beyan edilerek
ödenecektir.
5.
Emeklilik, İşten Ayrılma, İşyerinin Kapanması, Ölüm vb. Durumlarda Fazla Kesilen
Vergi Tutarlarının İadesi
Bu durumda olan mükelleflere ilişkin işlemler vergi
dairelerince yerine getirilecektir. Söz konusu mükellefler, işverenden
alacakları ve kendilerinden yapılan tevkifat tutarlarını ayrıntılı gösteren bir
yazı ile en son çalıştıkları işverenin muhtasar beyanname yönünden bağlı olduğu
vergi dairesine başvuracak olup, gerekli düzeltme işlemleri ilgili vergi
dairesince yerine getirilecektir.