Konusu : Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması
Tarihi : 01 / 02 / 2005
Sayısı : VUK-14/2004-12/Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması-10
İlgili olduğu maddeler : Vergi Usul Kanunu Madde 17, Mükerrer Madde 298, Geçici Madde 25,
5024 Sayılı Kanun Geçici Madde 1, 5228 Sayılı Kanun Madde 59




1. Giriş

Bakanlığımıza intikal eden olaylardan, 5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinde yer alan ihtiyarilikten yararlanmış olup da enflasyon düzeltmesi yapmamış olan mükelleflerin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun geçici 25 ve mükerrer 298 inci maddelerine göre yapacakları enflasyon düzeltmesine ilişkin olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.


2. Düzeltme Yapacak Olanlar ve Düzeltmeye Tabi Tutulacak Mali Tablolar

Bilanço esasına göre defter tutan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden 5024 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunla değişik geçici 1 inci maddesine istinaden enflasyon düzeltmesi yapmama yönündeki ihtiyarilikten yararlanmış olanların, 2004 yılının dördüncü geçici vergi dönemi beyannamesinin verilme süresi olan 10/02/2005 tarihine kadar düzeltme işlemini yapacakları, 02/08/2004 tarih ve (8) numaralı Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde belirtilmişti.

Gerek 2004 yılı ikinci geçici vergi dönemi sonu itibariyle Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesine göre enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşmuş olması, gerekse de 5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesindeki ihtiyarilik hükmünün sadece 2004 yılına ilişkin geçici vergi dönemlerini kapsaması nedeniyle söz konusu ihtiyarilikten yararlanarak 31/12/2003 tarihli bilançolarını düzeltmemiş olan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2003 tarihli bilançolarını Vergi Usul Kanununun geçici 25 inci, 31/12/2004 tarihli bilançolarını da mükerrer 298 inci maddesine göre enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklardır. Anılan mükelleflerin, 2004 yılına ilişkin olarak ikinci, üçüncü ve dördüncü geçici vergi dönemleri sonu itibariyle enflasyon düzeltmesi yapmalarına ve geçici vergi beyanlarını enflasyon düzeltmesi yapılmış bilançolarına dayandırmalarına gerek bulunmamaktadır.


3. Düzeltmeye İlişkin Kayıt Zamanı

5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi hükmünden faydalanarak 2004 takvim yılı ikinci, üçüncü ve dördüncü geçici vergi dönemleri itibariyle enflasyon düzeltmesi yapmayan mükelleflerin, 31/12/2003 ve 31/12/2004 tarihli bilançolarını 2004 takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi veya kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme tarihlerine kadar düzeltmeleri ve düzeltmelerin yapıldığı tarih itibariyle de defter kayıtlarına intikal ettirmeleri gerekmektedir.


4. Dördüncü Geçici Vergi Dönemi Beyannamesi Ekinde Yer Alacak Bilanço

5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinde yer alan ihtiyarilikten faydalanarak 2004 yılı geçici vergi dönemlerinde düzeltme yapmayan mükelleflerin, 2004 yılı dördüncü geçici vergi döneminde beyan edecekleri geçici vergi matrahlarını da 5024 sayılı Kanunla yapılan değişiklikleri dikkate almaksızın, değişiklikten önceki hükümlere göre tespit edebilmeleri mümkün bulunmaktadır. Bu nedenle, 2004 yılı dördüncü geçici vergi döneminde de düzeltme yapmama yönündeki ihtiyarilikten yararlanan mükelleflerin, 2004 yılı dördüncü geçici vergi dönemi beyannamesi ekinde, anılan geçici vergi dönemine ait düzeltilmiş bilançoyu ekleme zorunlulukları bulunmamaktadır.

Ancak mükellefler 2004 yılı hesap dönemine ilişkin vergi matrahlarını, 31/12/2003 ve 31/12/2004 tarihli düzeltilmiş bilançolara göre tespit edecek ve verecekleri gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine düzeltilmiş 31/12/2003 ve 31/12/2004 tarihli bilançolarını da ekleyeceklerdir.


5. Düzeltmenin Yapılması

2004 yılı geçici vergi dönemlerinde düzeltme yapmayan mükellefler, (2004 takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi veya kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme tarihlerine kadar) 31/12/2003 tarihli bilançolarını Vergi Usul Kanununun geçici 25 inci maddesine göre enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklar, 01/01/2004 açılış kayıtlarının düzeltilmiş 31/12/2003 bilançosuna dayandığı varsayımıyla 31/12/2004 tarihli bilançoya ulaşacaklar, 31/12/2004 tarihli bilançolarını da Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesine göre enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklardır.

31/12/2004 tarihli bilançonun düzeltilmesinde kullanılacak taşıma katsayısı, bilançonun ait olduğu aya (Aralık 2004) ilişkin fiyat endeksinin, bir önceki hesap döneminin sonundaki aya (Aralık 2003) ilişkin fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsayı olacaktır.


6. Özel Hesap Dönemi Tayin Edilen Mükellefler Açısından Düzeltme Şartlarının Gerçekleşmesi

Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan hükme göre Devlet İstatistik Enstitüsünce Türkiye geneli için ilan edilen fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde % 100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10’dan fazla olması halinde mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.

Geçici vergi dönemlerinde bu oranların tespitinde, son üç hesap dönemi yerine üçer aylık dönemlerin son ayı dahil önceki otuz altı ay ve içinde bulunulan hesap dönemi yerine son on iki ay dikkate alınacaktır. Bir hesap dönemi içindeki geçici vergi dönemlerinin herhangi birinde düzeltme yapılması halinde takip eden geçici vergi dönemlerinde ve içinde bulunulan hesap dönemi sonunda da düzeltme yapılacaktır.

Enflasyon düzeltmesi yapma şartları oluştuktan sonra fiyat endeksindeki artışın, mali tablo tarihi itibariyle içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde % 100’den (% 100 dahil) ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10’dan (% 10 dahil) daha az olması halinde mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacak ve enflasyon düzeltmesi yapma şartları sona ermiş olacaktır.

Hesap dönemi olarak takvim yılını kullanan mükellefler takvim yılı geçici vergi dönemleri itibariyle, özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler ise kullandıkları özel hesap dönemine ait geçici vergi dönemleri itibariyle söz konusu şartların gerçekleşip gerçekleşmediğine bakacaklardır.


7. 2004 Yılının Dördüncü Geçici Vergi Döneminin Beyan Süresi

2004 yılının dördüncü geçici vergi dönemi beyannamesinin hazırlanma safhasına kurban bayramı tatilinin de girmiş olması nedeniyle Vergi Usul Kanununun 5228 sayılı Kanunla değişik 17 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden 2004 yılının dördüncü geçici vergi dönemi beyanname verme süresi tüm geçici vergi mükellefleri için 15/02/2005 günü mesai saati sonuna kadar uzatılmıştır.

Duyurulur.


Kemal UNAKITAN
MALİYE BAKANI