Bilindiği üzere, 23.01.2004 tarihli 25355 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 31
Seri No’lu Gümrük Genel Tebliği ile Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliği’nde yer
alan basitleştirilmiş usullerden eksik bilgi ve/veya belge ile beyan usulü,
basitleştirilmiş kontrol yöntemi, Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında
Oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar
çerçevesinde basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR düzenleme, onaylama ve vize
işlemleri ile 2000/69 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki 4458 sayılı Gümrük
Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar’da yer alan kısmi teminat
uygulamasına ilişkin usul ve esasları ve “Onaylanmış Kişi Statü Belgesi” için
yapılacak müracaatta aranacak belgeler, belgenin kullanımı, süresi, yenilenmesi,
geçici olarak geri alınması ile iptaline ilişkin usul ve esaslar
düzenlenmiştir.
Bahsi geçen Tebliğin Basitleştirilmiş İşlemler Kapsamında
A.TR Düzenleme, Onaylama ve Vize Yetkisi Verilmesine İlişkin Genel ve Özel
Koşullar başlıklı 19 uncu maddesinde; “Türkiye ile Avrupa Topluluğu arasında
oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Kararın
genel hükümlerine bir istisna olarak Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret
Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği’ne (TOBB) tasdik ve gümrük idarelerine vize
işlemi için ibraz zorunluluğu olmadan A.TR dolaşım belgesi düzenlemek amacıyla
bu Tebliğin 3 ve 4 üncü maddesinde yer alan koşulları sağladığından A ve B
Sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsü Belgesi sahibi kişilere talepleri halinde
“Onaylanmış İhracatçı” yetkisi verilir.” hükmü yer almaktadır.
2002/4616 sayılı Türkiye ile Avrupa Topluluğu Arasında
Oluşturulan Gümrük Birliğinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar Hakkında Karar’ın
“Basitleştirilmiş İşlemden Yararlanma İzni” başlıklı 18 inci maddesinin ikinci
fıkrasının (a) bendinde ise, Türkiye ile Topluluk arasındaki ticarette
Onaylanmış İhracatçı yetkisinin sık sık A.TR Dolaşım Belgeleri
düzenlenmesini gerektiren sevkıyat yapan gerçek ve tüzel kişilere verilebileceği
belirtilmektedir.
Gümrük Yönetmeliği’nin 23.12.2003 tarihli 25325 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında
Yönetmelik ile değişik 136 ncı maddesinin son fıkrası; “Müsteşarlık, bu
Yönetmelikte yer alan basitleştirilmiş usullerden yararlanacak eşya çeşitleri ve
kapsamı ile bunlara ilişkin gümrük işlemlerini belirlemeye, basitleştirilmiş
usul türlerine göre farklı kriterler koymaya yönelik düzenleme yapmaya
yetkilidir.” hükmünü amirdir.
2002/4616 sayılı Karar gereğince, basitleştirilmiş
işlemden yararlanılabilmesi için sık sık A.TR Dolaşım Belgeleri düzenlenmesini
gerektiren sevkıyat yapılması gerektiğinden;
-Avrupa Birliği
ülkelerine hiç ihracat yapmayan,
-İhracatlarının
tamamını Dış Ticaret Sermaye şirketi veya aynı gruba bağlı dış ticaret veya
pazarlama şirketi aracılığıyla yapan,
-Bir önceki takvim
yılı ve başvuru yılı içinde 5 milyon FOB/ABD Doları kıymetinden daha az tutarda
eşyanın fiili ihracatını yapan
Gerçek veya tüzel kişilerin A Sınıfı veya B Sınıfı
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi almaya hak kazanmaları halinde dahi, bu kişiler
A.TR Düzenleme, Onaylama ve Vize İşlemleri yetkisinden
yararlandırılmayacaklardır.