Bilindiği üzere, Onaylanmış Kişi Statü Belgesi” için yapılacak müracaatta
aranacak belgeler, belgenin kullanımı, süresi, yenilenmesi, geçici olarak geri
alınması ile iptaline ilişkin usul ve esaslar ile basitleştirilmiş usuller,
basitleştirilmiş kontrol yöntemi, basitleştirilmiş işlem kapsamında A.TR
düzenleme, onaylama ve vize işlemleri ile kısmi teminat işlemlerine ilişkin usul
ve esasları belirleyen 31 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri)
23.01.2004 tarihli 25355 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
Söz konusu Tebliğin “Onaylanmış
Kişi Statü Belgesi İçin Aranacak Genel Koşullar” başlıklı 3’üncü maddesinin (k)
bendinde A Sınıfı Onaylanmış Kişi için, mali yapısının sağlamlığının Sermaye
Piyasası Kurulunun belirlediği denetim ilke ve kuralları ile genel kabul görmüş
muhasebe ilkelerine göre anılan Kurulca belirlenen şartları taşıyan ve bağımsız
denetim yetkisi verilen denetçi tarafından son 2 (iki) yılı esas alınmak üzere
mali tabloları incelenerekrapora
bağlanmış olması gerektiği hükme bağlanmıştır.
Konuyla ilgili
olarak Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığından alınan görüş doğrultusunda, bahsi
geçen Raporun aşağıda belirtilen ilkelere göre hazırlanması gerektiği sonucuna
varılmıştır.
1- Bağımsız denetim raporu, mali tablolar üzerinde doğrudan veya dolaylı
etkisi olan veya olması muhtemel her türlü mevzuat aykırılıklarını ve mali
tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun hazırlanıp
hazırlanmadığını belirtmelidir. Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden
sapmaların tespiti halinde, bu sapmaların mali tablolar üzerindeki etkisinin
makul bir yaklaşımla hesaplanarak raporda belirtilmesi
gerekir.
2- Bağımsız denetim raporu,
muhasebe politikalarının bir önceki yılla tutarlı olarak uygulanıp
uygulanmadığını, muhasebe politikalarında bir değişiklik varsa bu
değişikliklerin neler olduğunu açıklamalıdır.
3- Mali tabloların, genel kabul
görmüş muhasebe kavramlarından tam açıklama kavramına uygun bulunmaması halinde
bu husus, gerekçeleriyle birlikte raporda belirtilmelidir.
Bağımsız denetçi raporunda
olumlu, olumsuz veya şartlı görüş bildirir ya da görüş bildirmekten kaçınır.
Buna göre, “Olumlu Rapor”, firmanın mali durum ve faaliyet sonuçlarının gerçeği
yansıttığı anlamına gelmekte; “Olumsuz Rapor” ise bunun aksini ifade etmektedir.
Bir bütün olarak mali tabloların güvenilirliğini bozmayacak aykırılıkların
olması halinde ise “Şartlı Rapor” düzenlenmektedir. Konuya ilişkin olarak,
bağımsız denetim raporunun açıklama bölümünde,
a) Olumlu görüş içeren raporda,
bu görüşü etkilemeyen, ancak ilgililerin dikkatine sunulması gerekli
hususlara,
b) Olumsuz görüş içeren raporda,
olumsuz görüşe yol açan nedenler ile bunların mali tablolar üzerindeki
etkilerine,
c) Şartlı görüş içeren raporda,
görüşün dayanağını oluşturan aykırılıklara,
d) Görüş bildirmekten kaçınma
halinde, kaçınmaya yol açan nedenlere yer verilmesi şarttır.
Bu kapsamda,
bağımsız denetim raporunun ana unsuru bağımsız denetçi görüşü olup, denetlenen
şirketin mali durumu hakkında önemli bir gösterge
oluşturmaktadır.Ayrıca, mali
tablolar, tutarlılık esası dikkate alınarak iki hesap dönemini karşılaştıracak
şekilde düzenlenmeli; mali tablolarda yer alan hesap kalemlerini açık ve
anlaşılır bir duruma getirmek için gerekli görülen bilgiler, mali tabloların
ayrılmaz parçaları olan dipnotlarda verilmelidir. Mali tablolarda sunulan bilgi
; işletmenin gelecekteki mali durum ve performansı ile temettü, ücret ödemeleri
ve işletmenin yükümlülüklerini vadesinde ödeme gücü gibi konular hakkında tahmin
yapmaya elverişli bir temel sağlamalıdır. Bu kapsamda, işletmelerin likiditesi,
mali yapısı, faaliyetleri ve kârlılığı başta olmak üzere, ekonomik karar verme
sürecine etkinlik kazandıran ve oran analizlerine temel oluşturan verilerin
bağımsız denetim raporunda yer alması gerekmektedir.
Bu itibarla, 31
Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği hükümlerine istinaden ASınıfı Onaylanmış Kişi
Statü Belgesi için başvuruda bulunan firmaların anılan Tebliğin 3/k maddesi
uyarınca hazırlatacakları mali raporların, yukarıda belirtilen ilke ve esaslara
uygun olarak düzenlenmesi, ayrıca söz konusu raporların sonuç bölümünde,
bağımsız denetçinin ilgili firmanın mali yapısının sağlamlığına ilişkin
değerlendirmesine de yer verilmesi gerekmektedir.