1. Giriş

31/7/2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5228 sayılı Kanunun 59 uncu maddesiyle değiştirilen 5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi uyarınca 31/12/2003 tarihli bilançolarını düzeltecek ve 2004 yılının geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapacak olan mükelleflerin gerçekleştirecekleri işlemler bu sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.

2. 31/12/2003 Tarihli Bilançoların Düzeltilmesi ve 2004 Yılının Geçici Vergi Dönemlerinde Enflasyon Düzeltmesi Yapılması

7/4/2004 tarih ve 4 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde, 5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinde yer alan hükme göre dileyen mükelleflerin, 2004 yılının ilk geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesi yapmayabilecekleri ve 31/12/2003 tarihli bilançolarını da bu dönemde enflasyon düzeltmesine tabi tutmayabilecekleri açıklanmıştı.

Ancak, 5228 sayılı Kanunun 59 uncu maddesiyle 5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi değiştirilmiştir. Yapılan değişiklikle, 31/12/2003 tarihi (Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2004 yılında biten hesap döneminin sonu) itibariyle aktif toplamı 7,5 trilyon Türk Lirasını veya hesap dönemine ait ciroları toplamı 15 trilyon Türk Lirasını aşmayan mükellefler, dilemeleri halinde (31/12/2003 tarihli bilançoları da dahil olmak üzere) 2004 yılına ilişkin geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapmayabileceklerdir. Bir başka deyişle anılan tarih itibariyle aktif toplamı 7,5 trilyon Türk Lirasını ve hesap dönemine ait ciroları toplamı 15 trilyon Türk Lirasını aşan (yani her iki limiti de geçen) mükelleflerin 2004 yılına ilişkin geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapmaları zorunludur.

Madde hükmünde yer alan aktif toplamı ibaresi, Vergi Usul Kanununun 175 ve mükerrer 257 nci maddeleri uyarınca tespit edilen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tabloların çıkarılmasına ilişkin usul ve esaslara uygun olarak düzenlenmiş bilançonun aktifinde yer alan işletme varlıklarından oluşan net aktifi; ciro toplamları ibaresi, aynı mevzuata uygun olarak düzenlenmiş gelir tablosunda yer alan, satılan mal ya da hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen tutarlardan oluşan gayri safi hasılatı ifade etmektedir.

Bu açıklamalar çerçevesinde, maddede belirtilen limitlerden herhangi birini aşmayan mükelleflerden dileyenler, 31/12/2003 tarihli bilançolarını 2004 yılının ikinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesine tabi tutmaksızın, beyan edecekleri geçici vergi matrahlarını Vergi Usul Kanununun 5024 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki değerleme hükümleri ile Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununun bu Kanunla kaldırılan hükümleri ve Vergi Usul Kanununun 280 inci maddesinin bu Kanunla kaldırılan son fıkrasını dikkate alarak tespit edeceklerdir. Bu yönde işlem yapanlar enflasyon düzeltmesi yapmadıklarını beyannamelerinde belirteceklerdir. Beyanname verme süresi içinde bu hususu bildirmeyen veya beyanname vermeyen mükelleflerin enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümleri dikkate almadıkları kabul edilecektir.

3. İlk Geçici Vergi Döneminde Enflasyon Düzeltmesi Yapılması

2004 yılının 1 inci geçici vergi döneminde 5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi hükmünden faydalanmayarak 31/12/2003 tarihli bilançolarını düzelten mükellefler, 2004 yılının ikinci ve takip eden geçici vergi dönemleri itibariyle de enflasyon düzeltmesi yapmaya devam edeceklerdir.

4. Enflasyon Düzeltmesinin Kayıt Zamanı

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden, 2004 yılı ilk geçici vergi döneminde 31/12/2003 tarihli bilançolarını düzelterek beyannamelerini 5024 sayılı Kanunla değişik hükümler çerçevesinde verenler ile 5024 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunla değişik geçici 1 inci maddesinde belirtilen limitleri aşmaları nedeniyle enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan (veya aşmasa da ihtiyarilikten yararlanmayıp düzeltme yapmak isteyen) mükelleflerin, 2004 yılının ikinci geçici vergi dönemine ait beyannamelerinin verilme süreleri, 5228 sayılı Kanunla değişik Vergi Usul Kanununun 17 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden 25/08/2004 günü mesai saati sonuna kadar uzatılmıştır. Dolayısıyla beyanname verme süresi uzatılan vergilerin anılan tarihe kadar ödenebileceği de tabiidir.

Bu nedenle anılan mükellefler, ikinci geçici vergi dönemine ait beyannamelerinin verilme tarihi olan 25 Ağustos 2004 tarihine kadar düzeltme işlemini yapacaklar ve düzeltmelerin yapıldığı tarih itibariyle defter kayıtlarına intikal ettireceklerdir.

· Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden, 5024 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunla değişik geçici 1 inci maddesinde yer alan limitleri aşmayan ve düzeltme yapmama yönündeki ihtiyarilikten yararlanmak isteyenler ise 2004 yılının dördüncü geçici vergi dönemi beyannamesinin verilme süresi olan 10 Şubat 2005 tarihine kadar düzeltme işlemini yapacaklar ve düzeltmelerin yapıldığı tarih itibariyle defter kayıtlarına intikal ettireceklerdir.

5. 2004 Yılı Geçici Vergi Dönemlerinde Verilecek Geçici Vergi Beyannameleri Ekinde Yer Alacak Bilanço

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden, 5024 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunla değişik geçici 1 inci maddesinde belirtilen limitleri aşmaları nedeniyle enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olanlar, verecekleri geçici vergi beyannamelerine (geçici vergi dönemine ait) düzeltilmiş bilançolarını da ekleyeceklerdir.

6. Özel Hesap Dönemine Sahip Olanlar

Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesinde, kendisine özel hesap dönemi tayin edilenlerin ticari ve zirai kazançlarının, hesap dönemlerinin kapandığı takvim yılının kazancı sayılacağı belirtilmiştir. Diğer taraftan 5024 sayılı Kanunla Vergi Usul Kanununa eklenen geçici 25 inci maddenin (k) bendine göre kendisine özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler için;

· 31/12/2003 tarihli bilanço, 2004 yılı içinde biten hesap dönemi sonundaki bilançoyu,

· 2003 yılı hesap dönemi, 2004 yılı içinde biten hesap dönemini,

· 1/1/2004 tarihi 2004 yılı içinde başlayan hesap döneminin başındaki tarihi

ifade etmektedir. Bu nedenle kendisine özel hesap dönemi tayin edilmiş olan mükelleflerin, bu sirkülerle yapılan açıklamaları, anılan tarihleri göz önünde bulundurarak değerlendirmeleri gerekmektedir.

Duyurulur.