29/6/2012 tarihli ve 28338 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 13/6/2012
tarihli ve 6327 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile
Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikler nedeniyle, bireysel
emeklilik sistemi ve şahıs sigortalarına ilişkin ödenen katkı payı ve primlerin
vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması ve elde edilen gelirlerin
vergilendirilmesine yönelik açıklamalar bu sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.
2. Yasal Düzenlemeler
6327 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 22, 40, 63, 75, 86, 89, 94 üncü
maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Anılan Kanunun 3, 6, 7 ve 9 uncu
maddeleriyle Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikler 29/8/2012 tarihinde
yürürlüğe girmiş olup; 4, 5 ve 8 inci maddeleriyle Gelir Vergisi Kanununda
yapılan değişiklikler ise 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.
3. Elde Edilen Gelirlerde İstisna Uygulaması
6327 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 22 nci maddesinde yapılan
değişiklik sonucunda; Türkiye'de kain ve merkezi Türkiye'de bulunan sigorta
şirketlerince tek primli yıllık gelir sigortalarına ilişkin yapılan ödemelerin
tamamı gelir vergisinden istisna edilmiştir.
Bu düzenlemeyle, bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlara
yapılan ödemeler, Türkiye'de kain ve merkezi Türkiye'de bulunan diğer sigorta
şirketlerinden on yıl süreyle prim ödeyenlere yapılan ödemeler ile bireysel
emeklilik sistemi veya şahıs sigortalarından vefat, maluliyet ve tasfiye gibi
zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelere ilişkin istisna uygulamasına
ise 29/8/2012 tarihi itibarıyla son verilmiştir.
4. Menkul Sermaye İradının Tespiti
6327 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 75 inci
maddesinde yapılan değişiklikler uyarınca;
- Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve
emeklilik şirketleri tarafından;
a) On yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen irat
tutarları,
b) On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat, maluliyet
veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen irat tutarları,
- Bireysel emeklilik sisteminden;
a) On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre içinde
kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (28/3/2001 tarihli
ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında
bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan
kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.),
b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı
kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan
ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik
hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden
irat tutarı dahil.),
c) Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye
gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı
(4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet
katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.),
menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır. Anılan maddeye eklenen fıkra
hükmü gereği irat tutarı;
- Şahıs sigortaları kapsamında yapılan ödemelerde varsa fesih ve iştira
kesintisi indirilmeden önceki birikim tutarından, yatırıma yönlendirilen tutar
indirilerek,
- Bireysel emeklilik sistemi kapsamında yapılan ödemelerde ise hak kazanılan
Devlet katkısı ve getirileri dahil ödemeye konu toplam birikim tutarından,
(varsa ertelenmiş giriş aidatı indirilmeksizin) ödenen katkı payları ve Devlet
katkısının hak edilen kısmı indirilerek
hesaplanacaktır.
Bireysel emeklilik sisteminde katılımcılara emeklilik şirketleri tarafından
yönetim gider kesintisi iadesi, katkı payı ödemesi ve benzeri şekilde
gerçekleştirilen ve birikim tutarına dahil edilmesi gereken bonus ödemeleri ile
gecikme cezaları, katılımcı tarafından ödenen katkı payı mahiyeti
taşımadıklarından, bu tutarların irat olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Dövize endeksli birikimli hayat sigortalarında, irat tutarının
hesaplanmasında anapara kur farkları irat tutarına dahil edilecek olup, yatırıma
yönlendirilen tutarın tespitinde yatırıma yönlendirme tarihindeki kurun esas
alınması gerekmektedir.
Diğer taraftan, bireysel emeklilik sistemindeki katılımcının bir emeklilik
şirketi nezdindeki bireysel emeklilik sözleşmesine ilişkin birikimlerini diğer
emeklilik şirketine veya aynı emeklilik şirketinde diğer bir sözleşmeye
aktarması halinde, birikimlerin devredildiği yeni emeklilik şirketinden
ayrılmaya veya birikimlerin devrolunduğu sözleşmenin sona erdirilmesine bağlı
olarak yapılan ödemelerde, her bir emeklilik şirketi nezdindeki birikimler
içinde yer alan katkı payı ve irat tutarlarının ayrı ayrı hesap edilerek toplam
katkı payı ve irat tutarının hesaplanması gerekmektedir. Bir sigorta veya
emeklilik şirketi nezdindeki şahıs sigorta poliçelerinin bireysel emeklilik
sistemine aktarılması durumunda da irat tutarları aynı şekilde
hesaplanacaktır.
5. Gelir Vergisi Tevkifatı Uygulaması
6327 sayılı Kanunla değişik Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (15) ve (16) numaralı bent hükümleri uyarınca, tüzel kişiliği
haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik şirketleri,
birikimli şahıs sigortaları, emeklilik ve sigorta şirketleri ise, bireysel
emeklilik sözleşmeleri dolayısıyla yaptıkları ödemelerde irat tutarları
üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapmak durumundadır.
Bakanlar Kurulunun 12/1/2009 tarihli ve 2009/14592 sayılı Kararnamesinin eki
Kararda değişiklik yapan 6/9/2012 tarihli ve 2012/3571 sayılı Kararı uyarınca,
29/8/2012 tarihinden itibaren yapılacak ödemeler için geçerli olmak üzere,
- Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve
emeklilik şirketleri tarafından;
a) On yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen irat
tutarları üzerinden %15,
b) On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat, maluliyet
veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen irat tutarları üzerinden
%10,
- Bireysel emeklilik sisteminden;
a) On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre içinde
kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (28/3/2001 tarihli
ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında
bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan
kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.) üzerinden %15 ,
b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı
kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan
ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik
hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden
irat tutarı dahil.) üzerinden %10,
c) Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye
gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı
(4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet
katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil.)
üzerinden %5,"
oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır.
6327 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 22 nci maddesinin (1) numaralı
fıkrasında yapılan ve 29/8/2012 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren değişiklik
uyarınca, tevkifata tabi irat tutarlarına herhangi bir istisna uygulanması söz
konusu değildir.
Katılımcı tarafından hak kazanılmaması nedeniyle Devlet katkılarının ve
bunlara isabet eden irat tutarlarının Hazine'ye geri ödenmesi durumunda, söz
konusu Devlet katkısı tutarlarına isabet eden irat tutarları üzerinden tevkifat
yapılmayacaktır.
5.1. Yıllık Gelir Sigortası Ödemelerinde ve Programlı Geri Ödemelerde
Tevkifat Uygulaması
Birikimli veya karma bir hayat sigortası ürününün prim ödeme dönemi
tamamlandıktan sonra hak sahibine toplu para ödemek yerine, oluşmuş toplu para
üzerinden düzenli gelir vermek üzere yapılan yıllık gelir (annuity)
ödemelerinde, Hazine Müsteşarlığı tarafından tasdiklenmiş "tarifeler"in teknik
esaslarına göre hesaplanan yıllık gelir ödemelerinin içerdiği irat tutarı
üzerinden tevkifat yapılacaktır. Yapılan yıllık gelir ödemeleri içerisindeki
irattan arta kalan kısım (yatırıma yönlendirilen tutarın yıllık gelir ödemeleri
içindeki kısmı), toplam yatırıma yönlendirilen tutara ulaştıktan sonra müteakip
yıllık gelir ödemelerinin tamamı irat olarak dikkate alınacaktır.
Bireysel emeklilik sisteminde emeklilik hakkını elde eden katılımcılara toplu
para ödemek yerine oluşmuş toplu para üzerinden düzenli gelir vermek üzere,
Hazine Müsteşarlığı tarafından tasdiklenmiş "emeklilik gelir planları"
çerçevesinde, programlı geri ödeme kapsamında yapılan ödemelerde de ödemelerin
içerdiği irat tutarı üzerinden tevkifat yapılacaktır.
6. Elde Edilen Gelirin Yıllık Beyanname ile Beyanı
6327 sayılı Kanunla değişik Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesinin birinci
fıkrasının (1) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan hükme göre, bireysel
emeklilik sistemi ve şahıs sigortalarından elde edilen ve tevkifata tabi tutulan
iratların tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
7. İşverenler Tarafından Ücretliler Adına Bireysel Emeklilik
Sistemine Ödenen Katkı Paylarının Ticari Kazancın Tespitinde İndirimi
6327 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle değişik Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı
maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendinde yer alan hüküm, işverenler
tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı
paylarının, ücretle ilişkilendirilmeksizin, ticari kazancın
tespitinde gider olarak indirilmesine imkan tanımaktadır.
Bu kapsamda indirim konusu yapılabilecek tutarın toplamı, ödemenin yapıldığı
ayda elde edilen ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını
aşamayacaktır. Gerek işverenler tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen
katkı payları, gerekse Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (3) numaralı bendi kapsamında indirim konusu yapılacak şahıs
sigortaları prim ödemelerinin toplam tutarı, ödemenin yapıldığı ayda elde edilen
ücretin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını da
aşamayacaktır.
Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı
bendi kapsamında yapılacak indirim, işverenler tarafından hizmet erbabına
yönelik olarak sadece bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı paylarını
içermekte olup, şahıs sigorta primlerini içermemektedir.
İşverenlerce ödenen şahıs sigorta primleri, işle ilgili olarak ticari
kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen ücret kapsamında
olduğundan, Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin (1) numaralı bendi
çerçevesinde genel gider olarak her hangi bir tutar ve oran sınırlaması
olmaksızın indirim konusu yapılabilecektir.
Hem işveren tarafından bireysel emeklilik sistemine katkı payı ödenmesi hem
de ücretli tarafından şahıs sigortalarına prim ödemesinin bulunması ve bunların
toplam tutarının yukarıda belirtilen sınırı aşması halinde, indirimin öncelikli
olarak ücret matrahının tespitinde mi yoksa ticari kazancın tespitinde mi
yapılacağı konusu taraflarca, mükerrer indirime izin verilmeksizin, serbestçe
belirlenebilecektir.
Örnek: Ücretlinin Kasım 2013 döneminde şahıs sigortalarına
yaptığı prim ödemelerinin tutarı 200 TL'dir. Bu tutara ilave olarak ücretli
tarafından 150 TL, işveren tarafından 150 TL olmak üzere bireysel emeklilik
sistemine ödenen katkı payı tutarı 300 TL'dir.
Ücretli tarafından bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payı tutarı olan
150 TL hiçbir surette vergiye tabi ücret matrahından indirilemeyecektir.
Bu verilere göre;
Aylık Brüt Ücret
2.000 TL
Şahıs Sigortalarına Yapılan Prim Ödemesi (ücretli)
200 TL
Bireysel Emeklilik Sistemi Katkı Payı Ödemesi (işveren)
150 TL
Önceki Dönemlerde (Ocak-Ekim/2013) İndirim Konusu Yapılmış Toplam Tutar
(Varsayılan)
600 TL
Brüt Ücretin % 15'i
300 TL
İşverence ödenen katkı payı ile ücretli tarafından ödenen primlerin toplam
tutarı 350 TL olmasına rağmen brüt ücretin %15'inin 300 TL olması nedeniyle,
işçi ve işveren tarafından toplam indirilecek katkı payı tutarı 300 TL
olacaktır.
İndirimde ücret matrahının tespitine öncelik verilmesi durumunda, ücretli
tarafından ödenen prim tutarı 200 TL Gelir Vergisi Kanununun 63/3 üncü maddesi
uyarınca, ücretin safi tutarının tespitinde indirim konusu yapılacaktır. Aynı
dönemde işveren tarafından ödenen katkı payı tutarının ise sadece 100 TL'lik
kısmı ücretle ilişkilendirilmeksizin ticari kazancın tespitinde gider olarak
indirilecektir. İşveren tarafından ödenen ancak Gelir Vergisi Kanununun 40/9
uncu maddesi uyarınca indirilemeyen 50 TL ise ücret olarak stopaj yoluyla
vergilendirilmek suretiyle ticari kazancın tespitinde dikkate alınabilecektir.
Asgari ücretin yıllık tutarı ayrıca dikkate alınacaktır.
Katkı paylarının ticari kazancın tespitinde dikkate alınabilmesi için;
bireysel emeklilik şirketlerinin 4632 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde yer alan
hüküm uyarınca emeklilik branşında ruhsat almış şirketlerden olması
gerekmektedir.
8. Ödenen Katkı Payı ve Primlerin Vergi Matrahının Tespitinde İndirim
Konusu Yapılması
8.1. Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Paylarının Ücret
Matrahından ve Yıllık Beyannameyle Beyan Edilecek Gelirlerden İndirimi
6327 sayılı Kanunun 5 ve 8 inci maddeleriyle Gelir Vergisi Kanununun 63 ve 89
uncu maddelerinde yapılan değişiklikler uyarınca, 1/1/2013 tarihinden itibaren,
ücretliler için vergiye tabi ücret matrahının; yıllık beyanname veren
mükellefler için vergi matrahlarının tespitinde bireysel emeklilik sistemine
ödenen katkı payları indirim konusu yapılamayacaktır.
Söz konusu hükümler 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe gireceğinden, anılan
tarihten önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak ücretliler tarafından
bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları 3 sıra no.lu Gelir Vergisi
Sirkülerinde yapılan açıklamalara göre sadece ilgili vergilendirme dönemi
itibarıyla vergiye tabi ücret matrahının tespitinde indirim konusu
yapılabilecektir. Yıllık beyanname veren mükellefler tarafından bireysel
emeklilik sistemine ödenen katkı payları ise anılan Sirkülerde yapılan
açıklamalara göre 2012 takvim yılına ilişkin olarak verilen yıllık beyannamede
gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
6327 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde yapılan değişiklik uyarınca,
1/1/2013 tarihinden itibaren, vergiye tabi ücret matrahının tespitinde, bireysel
emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen primlerin elde edilen
ücretin % 15'ine kadar olan kısmı ücret matrahının tespitinde
indirilebilecektir.
Vergiye tabi ücret matrahının tespitinde dikkate alınacak sigorta primleri;
sigortanın Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir emeklilik veya
sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla;
- Ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin
alındığı hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen
primlerin %50'si ile
- Ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil
gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen
primlerden
müteşekkildir.
İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin
%15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır. Yıl
içinde asgari ücret tutarında meydana gelebilecek değişiklikler, indirim
yapılacak tutarların hesabında dikkate alınacaktır.
İndirim konusu yapılacak prim tutarının tespitinde esas alınacak ücret,
işveren tarafından çalışana hizmeti karşılığında ödenen aylık (maaş), prim,
ikramiye, sosyal yardımlar ve zamlar gibi vergiye tabi sürekli nitelikteki
ödemelerin brüt tutarlarının toplamı olacaktır. Gider karşılığı olarak ödenen
tutarlar (yapılan gerçek bir giderin karşılığı olsun olmasın) dikkate
alınmayacaktır.
Şahıs sigorta primlerinin vergi matrahının tespitinde indirim konusu
yapılabilmesi için; şahıs sigorta şirketlerinin Türkiye'de yerleşik ve
merkezinin Türkiye'de olması gerekmektedir.
Örnek: Öteden beri şahıs sigorta primi ödeyen ve Kasım 2013
döneminde bireysel emeklilik sistemine katılan bir ücretlinin ödediği katkı payı
ve şahıs sigorta prim tutarlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
Aylık Brüt Ücret
5.000 TL
Bireysel Emeklilik Sistemi Katkı Payı Ödemesi
300 TL
Şahıs Sigorta Primi Ödemesi
400 TL
Eş Adına Şahıs Sigorta Primi Ödemesi
400 TL
Önceki Dönemlerde (Ocak-Ekim/2013) İndirim Konusu Yapılmış Toplam
Tutar
2.500 TL
Brüt Ücretin %15'i
750 TL
Eşin ücret geliri veya yıllık beyanname ile beyanı gereken başkaca bir geliri
bulunmamaktadır.
Bu bilgilere göre, bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payı vergiye
tabi ücret matrahından indirilemeyecektir.
Ücretlinin, şahıs sigortaları için ödediği toplam 800 TL'nin 750 TL'lik kısmı
(brüt ücretinin %15'i) gelir vergisi matrahının hesaplanmasında indirim konusu
yapılabilecektir. Ücretlinin Kasım ayına kadar indirim konusu yaptığı tutar ile
Kasım ayında indirim konusu yapabileceği tutarın toplamı asgari ücretin yıllık
tutarından düşük olduğunun varsayılması halinde, asgari ücret tutarı ile ilgili
sınırlamanın Kasım ayında yapılabilecek indirim tutarına bir etkisi
olmayacaktır.
8.3. Ödenen Şahıs Sigorta Primlerinin Yıllık Beyanname ile Beyan
Edilecek Gelirlerden İndirimi
6327 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu
maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yapılan değişiklik uyarınca,
1/1/2013 tarihinden itibaren, elde edilen gelirler için verilecek yıllık gelir
vergisi beyannamelerinde, bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları
için ödenen primlerin beyan edilen gelirin % 15'ine kadar olan kısmı matrahın
tespitinde indirim konusu yapılabilecektir. Beyan edilen gelir olarak, yıllık
gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları
düşülmeden önceki tutar esas alınacaktır. Bireysel emeklilik sistemine ödenen
katkı payları hiçbir surette indirim konusu yapılmayacaktır.
Yıllık beyannamede matrahın tespitinde dikkate alınacak sigorta primleri;
- Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin
alındığı hayat sigortalarına ödenen primlerin %50'si ile
- Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs
sigorta primlerinden
müteşekkildir.
İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, beyan edilen gelirin %15'ini ve
yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır.
Bu sınırlamaların tespitinde;
- İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen
katkı payları ile
- Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı
bendi ve 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında
indirim konusu yapılacak prim ödemelerinin toplam tutarı
birlikte dikkate alınacaktır.
Şahıs sigorta primlerinin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilmesi
için; sigortanın Türkiye'de yerleşik ve merkezinin Türkiye'de bulunan bir
emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş ve prim tutarlarının gelirin
elde edildiği yılda ödenmiş olması gerekmektedir.
Mükelleflerce ödenen primlerin yıllık beyanname ile beyan edilen gelirden
indirebilmesi için, bu primlerin ücretin safi tutarının tespitinde ayrıca
indirilmemiş olması gerekmektedir.
Mükellefin eş ve çocuklarının ayrı beyanname vermeleri halinde, eş ve
çocuklar adına ödenen prim ve katkı payları öncelikle kendi gelirlerinden
indirilecektir.
Örnek: 2013 yılında ticari faaliyeti 40.000 TL kâr ve
serbest meslek faaliyeti 10.000 TL zararla sonuçlanan bir mükellefin 2013
yılında ödediği katkı payı ve prim tutarlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki
gibidir.
Beyan Edilen Gelir
30.000 TL
Bireysel Emeklilik Sistemi Katkı Payı Ödemesi
1.000 TL
Şahıs Sigorta Primi Ödemesi
400 TL
Küçük Çocuklar Adına Şahıs Sigorta Primi Ödemesi
2.500 TL
Beyan Edilen Gelirin %15'i
4.500 TL
Mükellefin bireysel emeklilik sistemine ödediği 1.000 TL katkı payı tutarı
hiçbir surette yıllık beyannamede vergi matrahının tespitinde
indirilemeyecektir.
Şahıs sigorta primleri için ödenen tutarlar ise beyan edilen gelirin % 15'i
sınırı dahilinde kaldığından indirim konusu yapılabilecektir. Asgari ücretin
yıllık tutarı ayrıca dikkate alınacaktır.
9. Anapara Tutarları Üzerinden Yapılmış Olan Kesintilerin Red ve İade
İşlemleri
6327 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi uyarınca yapılacak red ve iade
işlemlerine ilişkin olarak 04/07/2012 tarihli ve GVK-83/2012-5/Bireysel
Emeklilik Sistemi-3 nolu sirkülerde açıklamalar yapılmış olup söz konusu iade
işlemleri için, sigorta/emeklilik şirketleri tarafından ilgili vergi dairelerine
yazılı ve elektronik ortamda bireysel emeklilik ve şahıs sigortası sisteminden
ayrılanlara ilişkin bilgiler gönderileceğinden, bu Sirkülerin yayımı tarihinden
sonra katılımcı ve sigortalılar tarafından yapılacak red ve iade başvurularında
ayrıca ilgili sigorta/emeklilik şirketi tarafından tanzim edilen hayat
sigortası/bireysel emeklilik poliçesinin bir örneğinin ibraz edilmesine gerek
bulunmamaktadır. Diğer yandan, hayat sigortası/bireysel emeklilik poliçesini
içermeyen başvuruların ise, bu Sirkülerin yayımı tarihi itibarıyla eksiksiz
olduğu kabul edilerek işlem tesis edilecektir.
10. Diğer Hususlar
- "Çocuk" veya "küçük çocuk" tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef
tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını
kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya
tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, "eş" tabiri ise, aralarında yasal
evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder.
- Döner sermayeden alınan ek ödemeler ile maaş ödemelerinin tek işverenden
alınan ücret olarak değerlendirildiği durumlarda, Gelir Vergisi Kanununun 63
üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinin uygulamasında ek
ödemeler de indirim matrahının tespitinde dikkate alınır.
- Konut, taşıt ve tüketici gibi kredilerin kullanımı sırasında bu kredilere
bağlı olarak ilgili bankalarca yapılan hayat sigortası poliçelerine ilişkin
ödenen primler, Gelir Vergisi Kanununun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(3) numaralı bendinin uygulamasında indirim olarak dikkate alınabilecektir.
- 3 ve 59 sıra no.lu Gelir Vergisi Sirkülerinin bu sirkülere aykırı hükümleri
yürürlükten kaldırılmıştır.
Mevzuattaki Gelişmeler
