BİRİNCİ BÖLÜM

BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; denetim mesleğinin performansının ve kalitesinin yükselmesine, muhasebe mesleğinin bağımsızlığının ve tarafsızlığının korunmasına katkı sağlamak, ulusal ve uluslararası düzeyde, muhasebe denetimine ve meslek mensuplarına olan güveni sürdürülebilir kılmak üzere Birlik meslek mensuplarının oluşturdukları bağımsız denetim şirketleri ile bağımsız denetçilerin onaylanmasını, tescilini, takibini, kamuya duyurulmasını sağlamak, bağımsız denetçilerin ve denetim şirketlerinin kalite güvence sistemlerinin kurulması ve bağımsız denetim lisansına, meslekte uzmanlaşmaya, iç denetim ve kurumsal yönetime ilişkin uygulamaları yürütmek üzere Birlik bünyesinde oluşturulan TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin kuruluş ve çalışma esasları, görev ve yetkileri ile bağımsız denetim şirketleri kütüğüne ilişkin esasları belirlemektir.

Hukuki Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ 1/6/1989 tarih ve 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 29/(e)  maddesine dayanılarak çıkarılan 11/06/1990 tarih ve 20545 sayılı R.G’de yayımlanan Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetmeliğinin 21/11/2007 tarih ve 26707 sayılı R.G’ de yayımlanan Yönetmelikle değişik 7/(e), 7/(k) ve 7/(l), 23/(j) ve 23/(m) maddeleri ile 66/A maddesi ve 03/01/1990 gün ve 20391 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmeliğin 64 üncü maddesi  hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Kavram ve Tanımlar

MADDE 3 ­­­­­– ( 1)  Bu Tebliğde geçen;

a)        Bağımsız Denetim: Meslek mensuplarının vergi denetimi ve müşavirlik hizmetleri hariç olmak üzere; kurum, kuruluş ve her türlü şirket ile organizasyonun muhasebe kayıtları ve finansal tabloları üzerinde bağımsız denetim standartlarında öngörülen esaslar çerçevesinde yürüttükleri denetim çalışmasının rapora bağlanmasını,

b)       Bağımsız Denetim Şirketi:  Bağımsız denetçilerin bağımsız denetim yapmak üzere kurmuş oldukları ortaklığı,

c)       Bağımsız Denetçi:  Bu Tebliğ hükümlerine göre bağımsız denetim lisans belgesi almış meslek mensuplarını,

d)       Birlik: Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğini (TÜRMOB),

e)        Birlik Yönetim Kurulu: Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Yönetim Kurulunu,

f)        Birlik Denetleme Kurulu: Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Denetleme Kurulunu,

g)        Kanun: 01/06/1989 tarih ve 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununu,

h)       Kütük: Bağımsız Denetçi Şahıs Kütüğünü ve Bağımsız Denetim Şirketleri Kütüğünü,

i)         Merkez: TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezini,

j)         Merkez Yönetim Kurulu: Birlik Yönetim Kurulunca bağımsız denetçiler arasından seçilen beş üye tarafından oluşan TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulunu,

k)       Merkez Başkanı: TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulu Başkanını,

l)         Merkez Koordinatörü: TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Koordinatörünü,

m)      Merkez Personeli: TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi personelini,

n)       Odalar: Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları ile Yeminli Mali Müşavirler Odalarını,

o)       Birliğin Resmi Internet Sitesi: www.turmob.org.tr

p)       Merkezin Resmi İnternet Sitesi:            www.tbdm.org.tr

r)                                Akademi: Bu Tebliğ kapsamında ve bu Tebliğe göre çıkarılacak Yönergeler kapsamında Odalar bünyesinde kurulacak eğitim birimlerini,

s)                                Yönetmelik: Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetmeliğini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRMOB BAĞIMSIZ DENETİM MERKEZİ KURULUŞ, GÖREV, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi

MADDE 4 - (1) Denetim mesleğinin performansının ve kalitesinin yükselmesine katkı sağlamak, ulusal ve uluslararası düzeyde, muhasebe denetimine ve meslek mensuplarına olan güveni sürdürülebilir kılmak amacıyla meslek mensuplarının oluşturdukları bağımsız denetim şirketlerinin ve bağımsız denetçilerin onaylanmasını, tescilini, takibini ve kamuya duyurulmasını sağlamak, bağımsız denetim alanındaki ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip etmek, meslekte uzmanlaşmaya ilişkin uygulamaları düzenlemek ve gözetmek, kalite güvence sistemine ve bağımsız denetim lisanslamasına, iç denetim ve kurumsal yönetime ilişkin esas ve uygulamaları yürütmek üzere Birlik bünyesinde TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi kurulmuştur.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulu

MADDE 5– (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi; Birlik Yönetim Kurulunca meslek mensupları arasından seçilen beş üyenin oluşturduğu TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulu tarafından yönetilir.

 (2) Merkez Yönetim Kurulu ilk toplantısında kendi arasında Başkan ve Başkan Yardımcısı seçer.

 (3) Üyelerin ücret veya huzur hakları bütçede belirlenir.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin Denetimi

MADDE 6- (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi; Birlik Denetleme Kurulu tarafından denetlenir.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Danışma Kurulu

MADDE 7- (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinde en fazla dokuz bağımsız denetçi üyeden oluşan bir Merkez Danışma Kurulu oluşturulur.

(2)  TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Danışma Kurulu; TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kuruluna Merkezin görev alanları ile ilgili olarak görüş ve mütalaalarını ileten bir danışmanlık kuruludur. 

(3) Merkez Yönetim Kurulu üyeleri Danışma Kurulu toplantılarına katılırlar. Danışma Kurulunun Başkanı Merkez Yönetim Kurulu Başkanıdır.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Hizmetlerinin Yürütülmesi

MADDE 8 - (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin hizmetleri mevzuat hükümleri ile Merkez Yönetim Kurulu kararlarına uygun olarak yürütülür.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin Görevleri

MADDE 9 - (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin görevleri aşağıda gösterilmiştir:

a)        Bağımsız denetim mesleğinin geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapmak,

b)       Bağımsız denetçilerin menfaatlerini, mesleki ahlak, düzen ve geleneklerini korumak,

c)        Denetim mesleğinin performansının ve kalitesinin yükselmesine katkı sağlamak, ulusal ve uluslararası düzeyde, muhasebe denetimine ve bağımsız denetçilere olan güveni sürdürülebilir kılmak,

d)       Meslek mensuplarının kurmuş oldukları bağımsız denetim şirketlerinin ve bağımsız denetçilerin onaylanmasını, tescilini, sicilinin takibini yaparak “Bağımsız Denetçiler Şahsi Kütüğü” ve “Bağımsız Denetim Şirketleri Kütüğü”nü oluşturmak ve kamuya duyurulmasını sağlamak,

e)        Bağımsız denetçilerin lisanslama ve sertifikasyon işlemlerini yürütmek, konuya ilişkin eğitimler düzenlemek ve sınavları yapmak,

f)        Denetim şirketlerinin kalite güvence sistemlerine ilişkin esasları belirlemek, kalite güvence sistemlerini izlemek,

g)        Bağımsız denetim alanında yetkili mercilere görüş bildirmek,

h)       Bağımsız denetim ve denetim standartları konularında ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip etmek, toplantılara katılmak, eğitim ve diğer faaliyetleri düzenlemek, uluslararası organizasyonlara üye olmak,

i)         Türkiye Denetim Standartları Kurulunun çalışmalarına katılmak, görüş bildirmek,

j)         Mesleki uzmanlık ve meslekte uzmanlaşmaya ilişkin esasları belirlemek ve uygulamak üzere çalışmalar yapmak,

k)       Bağımsız denetim konusunda resmi kurum ve kuruluşlarca istenen bilgi ve görüşleri vermek,

l)         TÜRMOB Yönetim Kurulu’nca verilen diğer işleri yapmak ve/veya görüş bildirmek.

m)      TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin meslekte uzmanlaşma ile ilgili görev ve yetkileri şunlardır:

1.        Meslekte uzmanlaşmanın sağlanması ve geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar yapmak,

2.        Meslekte uzmanlaşma eğitimini gerçekleştirmek ve odalar bünyesinde kurulacak Akademilerin alt yapılarını oluşturmak, kuruluş izinlerini vermek ve bunların gözetim ile denetimlerini yapmak,

3.        Lisansa bağlanacak uzmanlık alanlarını ve standartları belirlemek,

4.        Akademiler tarafından önerilen uzmanlık alanlarının açılmasına karar vermek,

5.        Uzmanlık eğitimleri sonucunda verilecek uzmanlık lisanslarının usul ve esaslarını belirlemek,

6.        Uzmanlık lisansları sınav ve usul ve esaslarını belirlemek,

7.        Uzmanlık lisansı almış meslek mensuplarının sürekli eğitim usul ve esaslarını belirlemek,

8.        Uzmanlık lisanslarının ulusal ve uluslararası alanda geçerliliğini sağlamak,

9.        Her uzmanlık alanının tanıtımı, geliştirilmesi ve kalitesinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapmak,

10.     Her uzmanlık alanıyla ilgili süreli ve süresiz yayınlar yapmak veya yapılmasına katkıda bulunmak,

11.     Her uzmanlık alanıyla ilgili ulusal ve uluslar arası sempozyum, kongre, panel, çalıştay ve benzeri faaliyetleri yapmak veya yapılmasına katkıda bulunmak,

12.     Uzmanlık lisansı almış meslek mensuplarının denetim ve disiplini ile ilgili usul ve esasları düzenlemek,

13.     Ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yaparak mesleki uzmanlaşmanın gelişmesine katkıda bulunmak,

14.     Uzmanlık lisansı sahibi meslek mensupları arasında dayanışmayı sağlamak ve haksız rekabeti önlemek.

n)        İç denetim faaliyetlerini disipline etmek, lisanslamak ve kurumsal yönetime ilişkin çalışmalar yapmak.

Merkez Koordinatörünün Görev ve Yetkileri

MADDE 10 – (1) Merkez işlerini yürütmekle TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Koordinatörü görevlidir. Merkez Koordinatörünün nitelikleri TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulunca belirlenir. Merkez Koordinatörü TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulunca görevlendirilir.

(2) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Merkez Koordinatörü, Merkez personelinin amiri olup başlıca görev ve yetkileri aşağıda yer almaktadır:

a) Bu Tebliğ kapsamında alınan TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulu kararlarını uygulamak,

b) TÜRMOB Bağımsız Denetimim Merkezinin işlem ve yazışmalarını yönetmek,

c) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi görevlerinin eksiksiz olarak yürütülmesini sağlamak üzere ilgili personeli sevk ve idare etmek,

d) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi personelinin atanması, yükselmesi, ödüllendirilmesi, cezalandırılması ve işine son verilmesi gibi özlük hakları ile ilgili konularda TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kuruluna öneride bulunmak,

e)  TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulunca verilecek diğer işleri yapmak.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkez Teşkilatı ve Personeli

MADDE 11 – (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi teşkilatında;

a)        Bağımsız Denetim Eğitim, Sınav ve Lisanslama Müdürlüğü,

b)       Bağımsız Denetim Kütüğü, Tescil ve Ruhsat Müdürlüğü,

c)        Denetim Standartlarını İzleme Müdürlüğü,

d)       Kalite Güvence Sistemi İzleme Müdürlüğü

e)        Meslekte Uzmanlaşma Müdürlüğü,

f)        İdari ve Mali İşler Müdürlüğü,

bulunur.

(2) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkez işleri uzman personel ve idari personel eliyle yürütülür. Merkezde veri giriş operatörü dahil bilgi işlem personeli istihdam edilir.

(3) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkez personeli Birlik personeli hak ve yükümlülüklerine sahiptir.

(4) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinde yeter sayıda merkez koordinatör yardımcısı, müdür, uzman, uzman yardımcısı, bilgi işlem personeli ve idari personel istihdam edilir. Kadro bütçe çerçevesinde belirlenir.

(5) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin idari ve mali işleri İdari ve Mali İşler Müdürlüğü eli ile yapılır.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin Mali Kaynakları

MADDE 12- (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin mali kaynakları, Birlik bütçesi içinde yer alır.

(2) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin mali kaynakları şunlardır:

a) Birlik bütçesinden TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi için ayrılacak fon,

b) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin faaliyetleri dolayısı ile sağladığı gelirler (kütüğe kayıt ücreti, kütükte kalma ücreti, kurs, eğitim, katılım ücretleri, kitap, ders notu satış gelirleri vb),

c) Özel ve kamu kuruluşlarından TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezine yapılan bağışlar ve yardımlar,

d) Diğer çeşitli gelirler.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin Giderleri

MADDE 13- (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin giderleri şunlardır:

a)        TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi yatırım ve demirbaş giderleri,

b)       Sınav harcamaları,

c)        Lisans belgesi hazırlama giderleri,

d)       Ders notu hazırlama giderleri,

e)        Personel giderleri,

f)        Yol ve seyahat giderleri,

g)        Huzur hakları,

h)       Diğer çeşitli giderler.

Eğitim Araç, Gereçleri ve Sabit Yatırımlar

MADDE 14- (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezine ait eğitim araç ve gereçler ile sair tüm yatırımlar amaçları ve faaliyet yerleri dışında kullanılamaz.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Muhasebe Kayıtları

MADDE 15- (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi muhasebe kayıtları, Birlik muhasebe hesap planı doğrultusunda ayrı tutulur.

(2) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezine aktarılan fondan, Birlik Yönetim Kurulu onayı ile işin gerektirdiği fasıl aktarmaları, Merkez Yönetim Kurulu tarafından yapılır.

(3) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi bilançosu ve gelir gider hesapları Birlik genel kurulundan en geç 1 ay önce Birlik Yönetim Kuruluna teslim eder.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

BAĞIMSIZ DENETÇİLER ŞAHSİ KÜTÜĞÜ VE BAĞIMSIZ DENETİM ŞİRKETLERİ KÜTÜĞÜ

Başvuru

MADDE 16 – (1)   Bağımsız Denetçiler bu Tebliğ kapsamında “Bağımsız Denetim Lisans Belgesini” aldıktan sonra ve bağımsız denetçilerin kurdukları bağımsız denetim şirketleri ise kuruluşlarını takiben öncelikle onaylanmak üzere kütüğe kayıt için TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezine başvururlar. Kütüğe kayıt başvurusu TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi “Bağımsız Denetim Kütüğü, Tescil ve Ruhsat Müdürlüğü”ne yapılır ve Tebliğin bu bölümündeki işlemler ilgili Müdürlük tarafından sonuçlandırılır. TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezine başvuru öncesi bağımsız denetçiler ilgili Odalarına başvurarak işlemlerini başlatırlar.

(2) Bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim şirketlerinin, resmi ya da özel kurum ve kuruluşların bağımsız denetime yetkili şirketler Listesine girmesine ilişkin talepler bu tebliğ hükümlerine göre yürütülür. Bu Tebliğ tarihinden önce kurulmuş bağımsız denetim şirketlerinin ve yetki almış bağımsız denetçilerin hakları saklıdır.

(3) Başvuru dosyasında aşağıda yer alan bilgi ve belgeler yer alır:

a)       Esas sözleşme,

b)       Merkez ve varsa şube adresleri, internet siteleri dahil tüm iletişim bilgileri,

c)       Ortakları ve ortaklık payları hakkında bilgiler,

d)       Yönetim kurulu, denetim kurulu ve yöneticileri hakkında bilgiler,

e)       Bağımsız denetim ekibi hakkında bilgiler,

f)        Ortaklar, yönetim kurulu üyeleri, denetim kurulu üyeleri ve yöneticileri ile bağımsız denetim ekibinde yer alan denetçilerin TÜRMOB Bağımsız Denetim Lisans belgelerinin birer örneği,

g)       Merkezi yurt dışında bulunan bir başka şirket ve network (şirketler ağı) ile hukuki bir bağlantının bulunması halinde ilgili şirket veya network (şirketler ağı) ile yapılmış sözleşmenin onaylı bir örneği,

h)       Hangi alan veya alanlarda bağımsız denetim hizmeti vermeyi planladıklarına ilişkin bilgi,

i)        Diğer bilgi ve belgeler.

Bağımsız Denetçiler Şahıs Kütüğüne ve Bağımsız Denetim Şirketleri Kütüğüne Kayıt ve Kütük Bilgileri

MADDE 17 – (1)   Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetmeliğinin 66/A maddesi uyarınca başvurusu uygun görülen bağımsız denetçiler veya bağımsız denetim şirketleri kütüğe bir kütük numarası ile kayıt edilir. Bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim şirketleri TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi bünyesindeki işlemlerini kütük numaraları ile takip ederler.

(2) Bağımsız denetçiler şahıs kütüğünde her bir bağımsız denetçinin;

a) Adı Soyadı,

b) T.C kimlik numarası,

c) İletişim bilgileri,

d) Kütük numarası,

e) Gerekli görülen diğer bilgileri,

takip edilir.

(3)  Bağımsız denetim şirketleri kütüğünde her bir denetim şirketinin;

a)       Unvanı,

b)       Merkez adresi ve varsa şube adresleri,

c)       Merkez adresi ve varsa şube adreslerinin iletişim bilgileri,

d)       Şirket kütüğünden sorumlu şirket personeli ve iletişim bilgileri,

e)       İnternet site adresi,

f)        Şirket türü,

g)       Kütük numarası

h)       Ortaklarının adları, T.C kimlik numaraları ve ortaklık payları,

i)        Ortaklarının adresleri ve diğer iletişim bilgileri,

j)        Ortaklarının sicil numaraları,

k)       Yönetim kurulu üyeleri ve T.C kimlik numaraları,

l)        Denetleme kurulu üyeleri ve T.C kimlik numaraları,

m)     Denetim ekibi ve T.C kimlik numaraları,

n)       Gerekli görülen diğer bilgileri,

takip edilir.

(4) Kütüğe kayıt işlemleri bağımsız denetçi veya bağımsız denetim şirketinin ilgili Odanın çalışanlar kütüğüne kayıt olması ile tamamlanır.

Tescil Belgesi ve Kayıt Ücreti

MADDE 18- (1) Kütüğe kayıt olan Bağımsız Denetçi ve Bağımsız Denetim Şirketlerine kütük numaralarını içeren “TÜRMOB Bağımsız Denetim Tescil Belgesi” verilir.

(2) Kütüğe kayıt olan ve kütükte kalan bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim şirketleri bu Tebliğ çerçevesinde yıllık bazda kayıt ücreti öderler. Kayda alma ve yıllık kütükte kalma ücreti her takvim yılı başında Bütçede belirlenir.

Kütük Bilgilerindeki Değişiklikler

MADDE 19– (1) Kütük bilgilerinde yer alan değişikliklerin Bağımsız Denetçiler ve Bağımsız Denetim Şirketleri tarafından değişikliği izleyen en geç 10 iş günü içinde bağlı olduğu Odaya ve TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezine yazılı olarak bildirilmesi zorunludur.

Kütüğün Elektronik Ortamda İzlenmesi

MADDE 20- (1) Kütük bilgileri elektronik ortamda da takip edilir. TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulu kütüğün elektronik ortamda izlenmesini teminen bilgi işlem alt yapısını kurmak üzere gerekli tedbirleri alır.

Liste ve Kamuya Açıklama (İlan)

MADDE 21- (1)Kütüğe kayıt olan bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim şirketleri TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin “Bağımsız Denetim Şirketleri Listesi”nde ve Birliğin resmi internet sitesinde kamuya açıklanır. Liste’de yer almayan bir bağımsız denetçi ya da bağımsız denetim şirketi herhangi bir alanda bağımsız denetim faaliyetinde bulunamaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

BAĞIMSIZ DENETİM LİSANSI

Denetim Lisansı

MADDE 22- (1) Bağımsız denetim, denetim lisansına sahip bağımsız denetçiler tarafından yapılır.

(2) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi tarafından açılan sınavlarda başarılı olan meslek mensupları denetim lisansı almaya hak kazanırlar ve bağımsız denetçi unvanını alırlar.

(3) Bağımsız denetim lisanslama eğitim,  sınav ve işlemleri TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi “Bağımsız Denetim Eğitim Sınav ve Lisanslama Müdürlüğü” tarafından yürütülür.

Denetim Lisanslama Sınavı

MADDE 23- (1) Sınav komisyonu Bağımsız Denetim Merkezi tarafından önerilen ve Birlik tarafından onaylanan belirlenen beş üyeden oluşur.

(2) Sınav A Grubu dersler; B Grubu dersler ve C Grubu dersler olmak üzere üç aşamalıdır.

 A Grubu dersler;

-Finansal  Muhasebe ve Raporlama Standartları

-Denetim Güvence Standartları

-İç Denetim Standartları

-İç Kontrol Sistemi

konularını kapsar.

B Grubu dersler;

-Türk Ticaret Kanunu (Şirketler ve Denetim Hukuku)

-Denetim Deontolojisi ve Etik Uygulamaları

-Kurumsal Yönetim

konularını kapsar.

C Grubu uzmanlık dersler;

-          SPK Mevzuatı

-          BDDK Mevzuatı

konularını kapsar.

A Grubu derslerin sınavlarını tamamlayanlar, B Grubu derslerin sınavlarında da başarılı olmaları halinde “TÜRMOB Bağımsız Denetçilik Lisansı”nı almaya hak kazanırlar. “TÜRMOB Bağımsız Denetçilik Lisansını” alan bağımsız denetçiler isterlerse C Grubu derslerinden her biri için açılan özel bağımsız denetçilik sınavına girerek ayrıca “TÜRMOB Bağımsız Denetim Uzmanlık Lisansı”nı da alabilirler.

(3) Sınavlar öncesi TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi tarafından açılan eğitimlere katılmak zorunludur. Bu eğitimler A Grubu dersler için 60 saatten, B Grubu dersler için 45 saatten, C Grubu uzmanlık alanlarının her birisi için 12 saatten az olamaz. Merkez Yönetim Kurulu  eğitim saatlerini yüzde elli azaltabilir veya artırabilir.

 (4) Sınavlar yazılı olarak düzenlenir. Sınavda başarılı olabilmek için her bir sınav konusundan (dersten) 100 üzerinden en az 50 puan almak ve sınav ortalamasının en az 65 puan olması gerekmektedir.

Denetim Lisans Belgesi

MADDE 24- (1) Bağımsız denetim sınavında başarılı olanlara TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi tarafından “Bağımsız Denetim Lisans Belgesi” verilir. Bağımsız denetçiler “Bağımsız Denetim Lisans Belgesi” olmaksızın TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi bünyesindeki bağımsız denetçi kütüğüne kayıt olamazlar.

Sürekli Mesleki Geliştirme Eğitimi

MADDE 25- (1) Bağımsız denetçilerin almış oldukları lisanslarının devam etmesi için 3568 sayılı Kanunun 44’ncü maddesi gereği yayımlanan ilgili yönetmelik hükümlerine göre “Sürekli Mesleki Geliştirme Eğitimi”ni tamamlamaları şarttır.

Bağımsız Denetim Standartları ve İzlenmesi

MADDE 26- (1) Bağımsız denetim standartlarının takibi, denetim standartları ile ilgili görüş ve önerilerin hazırlanması ve Türkiye Denetim Standartları Kurulu ile ilişkiler TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi “Denetim Standartlarını İzleme Müdürlüğü” tarafından yerine getirilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ

Kalite Güvence Sistemi

MADDE 27- (1) Kalite güvence sistemi; kamu güvenini sağlamak üzere bağımsız denetim faaliyetini yürüten bağımsız denetim şirketlerinin bu faaliyetleri kapsamında yapılan iş ve işlemlerin kalitesini ve incelemesini yürüten ve sürecini düzenleyen yöntem, politika ve prosedürler bütünüdür.

                (2) Bağımsız Denetim Şirketleri asgari unsurları bu Tebliğ’de belirlenen bir kalite güvence sistemi kurmak ve uygulamakla yükümlüdürler.

                (3) Kalite Güvence Sisteminin uygulanması ve izlenmesi; TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi “Kalite Güvence Sistemi İzleme Müdürlüğü”nün sorumluluk ve yetki alanı içindedir.

Kalite Güvence Sisteminin Asgari Unsurları

MADDE 28- (1) Bağımsız Denetim Şirketi bünyesinde oluşturulacak bir “Kalite Güvence Sistemi” en az aşağıdaki unsurları içerir:

a)        Kalite Güvence Sistemi bağımsız denetim şirketi ve bağımsız denetçiden ayrı,  bağımsız ve özerk bir yapıya sahiptir.

b)        Kalite Güvence Sisteminin bağımsız yapısını sağlamak üzere özerk, yeterli ve uygun finansman, personel ve diğer kaynakları bulunur.

c)        Kalite Güvence Sistemini yürütecek uzmanlar denetim ve finansal raporlama alanında yeterli mesleki bilgi ve deneyime sahiptir. Mesleki bilgi ve deneyimi sürekli kılmak üzere eğitim çalışmaları yapılır.

d)       Kalite Güvence Sistemini yürütecek uzmanlar ile incelenen bağımsız denetim şirketleri ve bağımsız denetçiler arasında ortaya çıkabilecek ahlaki risk ve çıkar çatışmalarının önüne geçmek üzere, sistem tarafsız ve objektif bir prosedüre dayanır.

e)        Kalite Güvence Sistemi, bağımsız denetim şirketinin denetim dosya ve çalışma kağıtlarının incelenmesi yanı sıra, bağımsız denetim çalışmalarında bağımsızlıkla ilgili ilke ve kurallar, alınan denetim ücretleri, denetim çalışmasında harcanan kaynakların niceliği ve niteliği ve bağımsız denetim şirketinin iç kontrol sistemi de kapsar.

f)        Kalite Güvence incelemeleri en az her 4 yılda bir gerçekleştirilir. Bu süre uygulamada duyulacak gereksinime göre Avrupa Birliğinin 8 nolu direktifine uyumlu olarak kısalabilir veya uzatılabilir.

g)        Kalite Güvence Sistemi uzmanları kalite kontrol çalışmaları sonucunda bir raporla sistem hakkındaki görüşlerini ortaya koyarlar. Bu rapor bağımsız denetim şirketlerine denetim kalitelerini artırmalarına yönelik önerileri de içerir. Bu öneriler makul bir süre içinde bağımsız denetim şirketleri tarafından uygulamaya geçilir. Önerilere uyulmaması halinde, önerilere uygun hareket etmeyen bağımsız denetçiler ve bağımsız denetim şirketleri hakkında TÜRMOB Disiplin Yönetmeliği kapsamında işlem yapılır. Bu durumdaki bağımsız denetçilerin ve /veya bağımsız denetim şirketlerinin denetim yetkileri askıya alınır.

h)       Kalite Güvence Sisteminin genel sonuçları yıllık olarak bağımsız denetim şirketlerinin  internet sitelerinde yayımlanır.

Kalite Güvence Sistemi Prosedürü

MADDE 29- (1) Bağımsız denetim kuruluşlarınca oluşturulacak Kalite Güvence Sistemi en az aşağıdaki prosedürleri kapsar:

a)        Bağımsız denetim çalışmasında bağımsız denetim ekibinin yetki, görev ve sorumlulukları açık bir şekilde tanımlanmalıdır.

b)       Bağımsızlığı sağlayan temel ilkeler dahil bağımsız denetim kuruluşunun dürüstlük, tarafsızlık, mesleki yeterlilik, mesleki özen ve titizlik, güvenilirlik, mesleki davranış vb etik ilkeleri yazılı bir hale getirilir ve uygulanır.

c)        Bağımsız denetim sözleşmesi öncesi, denetim sözleşmesi süreci prosedürü tanımlanır ve uygulanır.

d)       Denetim ekiplerinin oluşmasına yönelik prosedür insan kaynaklarının etkin ve verimli sevk ve idaresi açısından ortaya konur.

e)        Denetim faaliyetlerinin yürütülmesinde denetimin planlanması, programlanması, çalışma kağıtlarının hazırlanması, denetim kanıtlarının teminine yönelik denetim tekniklerinin uygulanma esasları, saha çalışmasının temel yöntemleri, denetçi yardımcılarının yönlendirilmesi, çalışma bulgularının değerlendirilmesi ve denetim raporunun hazırlanması süreçlerinin tanımlanması ve belirli bir zaman aralığında projelendirilmesi yapılır.

f)        Kalite kontrol çalışmasının zamanlaması ve kapsamı ile kalite kontrol uzmanlarının belirlenmesi, varsa şikayetlerin değerlendirilmesi ve kalite kontrol raporlarının hazırlanma esasları belirlenmelidir.

TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Bünyesinde Bağımsız Denetim şirketlerinin Kalite Güvence Sistemlerinin İzlenmesi: Kalite Güvence Sistemi İzleme Müdürlüğü

MADDE 30- (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi bünyesinde bağımsız denetim şirketlerinin kalite güvence sistemlerinin izlenmesi amacıyla “Kalite Güvence Sistemi İzleme Müdürlüğü” kurulmuştur. Kalite Güvence Sistemi İzleme Müdürlüğü, bağımsız denetim şirketlerinin kendi bünyelerinde kurmuş oldukları kalite güvence sistemini ve işleyişini izlemek, incelemek ve denetlemekle yetkili, görevli ve sorumludur. TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi tarafından Kalite Güvence Müdürü atanır.

(2)     Kalite Güvence Sisteminin uygulanması sürecinde Kalite Güvence Sistemi İzleme Müdürlüğü tarafından aşağıdaki kalite güvence faaliyetleri yürütülür:

a)        Kalite Güvence incelemelerinde, inceleme uzmanı ile incelemeye alınan bağımsız denetim şirketi arasında çıkar çatışmasından uzak bir mesleki ilişkinin sağlanabilmesini teminen, görevlendirilecek inceleme uzmanı TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi tarafından seçilir. İnceleme uzmanlarının ücretleri Bütçe’de belirlenerek ödenir.

b)       Bağımsız Denetim Şirketleri kütüğünde yer alan tüm denetim şirketlerinin Kalite Güvence incelemesi en az dört yılda bir yapılır. Bu süre, uygulamada duyulacak gereksinime göre, Avrupa Birliğinin 8 nolu direktifine uyumlu olarak kısalabilir veya uzatılabilir.

c)        Kalite Güvence incelemesinin sonuçları hakkında bir rapor düzenlenir.

d)       Kalite Güvence sisteminin sonuçları yıllık dönemler itibariyle kamuya açıklanır.

e)        Kalite Güvence sistemi sonucunda eksiklikleri tespit edilen bağımsız denetim şirketlerinin eksikliklerini makul bir sürede gidermeleri esastır. Aksi takdirde haklarında Birlik Disiplin Yönetmeliği hükümlerine göre işlem tesis edilir.

Bağımsız Denetim Şirketleri Bünyesindeki Kalite Güvence Faaliyetleri

MADDE 31- (1) Bağımsız Denetim Şirketleri veya bağımsız denetçiler Türkiye Denetim ve Güvence Standartlarına uygun bir şekilde iç kontrol sistemlerini kurarlar. İç kontrol sistemi, bir bağımsız denetim faaliyetinin tüm aşamalarını ve bu faaliyet için harcanan insan gücü, ekipman vb tüm kaynakların niceliksel ve niteliksel yeterliliğine ilişkin bir kanaate ulaşılmasını sağlayacak şekilde tasarlanır.

(2)     Bağımsız Denetim Şirketleri, Kalite Güvence Sistemini;

a)        Bağımsız denetimin mesleki temel ilkelerine,

b)       Türkiye Denetim ve Güvence Standartlarına,

c)        Hazırlanan denetim raporlarının doğruyu ve gerçeği yansıttığının tespitine,

imkan sağlayacak bir yapıda oluştururlar.

(3)     Bağımsız denetim şirketleri en az bir yönetim kurulu üyesini Kalite Güvence Sisteminin planlanması, programlanması, yürütülmesi ve Kalite Güvence raporlarının onaylanması süreçlerinde sistemin sağlıklı işlemesi ve izlenmesi için görevlendirir. Bu yönetim kurulu üye veya üyeleri; bağımsız denetim kuruluşunun kalite güvence sistemine ilişkin standartlarını yazılı hale getirerek, bağımsız denetim kuruluşunun resmi internet sitesinde yayımlarlar ve TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi “Kalite Güvence Sistemi İzleme Müdürlüğü”ne gönderirler. Görevli yönetim kurulu üye veya üyeleri, kalite güvence sistemine ilişkin ulusal ve uluslararası düzenleme ve gelişmeleri izleyerek olası değişiklikleri bağımsız denetim şirketinin yazılı hale getirilmiş kalite güvence sisteminde değişiklikleri yaparak günceleştirmesi ve yayımlanmasından da sorumludurlar. Bu değişiklikler TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Kalite Güvence Sistemi İzleme Müdürlüğüne gönderilir. Kalite güvence sisteminden sorumlu olan yönetim kurulu üyeleri bağımsız denetim şirketinin denetim faaliyetlerinin hiçbir aşamasında görev alamaz, münhasıran kalite güvence sisteminden sorumludurlar. Bünyesinde kalite güvence faaliyetini gerçekleştiremeyenler başka bir bağımsız denetim şirketinden gerekli hizmetini satın alarak bu tebliğin 32’inci maddesine göre kalite güvence sistemini kurabilir ve inceletebilir.

Kalite Güvence Sisteminde Dışarıdan Hizmet Alınması

MADDE 32- (1) Bağımsız denetim şirketleri denetim faaliyetleri için kendi bünyeleri içinde bir kalite güvence sistemini kuramamaları halinde, bu hizmeti dışarıdan satın alabilirler.

(2)     Yeterli denetim kadrosuna sahip olmayan ve bünyesinde münhasıran “Kalite Güvence Sistemi ile görevlendirecek sayıda yöneticisi bulunmayan bağımsız denetim kuruluşları kalite güvence sistemini bir başka bağımsız denetim kuruluşuna, incelettirebilirler. Ancak, bu durum karşılıklı olarak (back to back) gerçekleştirilemez.

Kalite Güvence İnceleme Uzmanları ve Nitelikleri

MADDE 33- (1) “Kalite Güvence İnceleme Uzmanları” inceledikleri bağımsız denetim şirketleri ile herhangi bir bağı olmayan, “kalite güvence sistemi inceleme uzmanlığı sertifikası”na sahip bağımsız denetçilerdir. TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi bünyesinde çalışacak “Kalite Güvence İnceleme Uzmanları”nın bütçede belirlenen ücretleri, Birlik tarafından ödenir. İnceleme uzmanları herhangi bir kan ve sıhri yakınlığı, ya da herhangi bir iş ilişkisi bulunan bağımsız denetim şirketlerinin kalite güvence incelemesinde görev alamaz.

(2)     TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi bünyesinde veya bağımsız denetim şirketlerinde çalışacak “Kalite Güvence İnceleme Uzmanları”, mesleki bilgi, finansal raporlama ve muhasebe standartları ile denetim ve denetim standartları konularında yeterli deneyim ve bilgi birikimine sahip olmak zorundadırlar. “Kalite güvence sistemi inceleme uzmanlığı sertifikası”na sahip olabilmek için bağımsız denetçilerin en az 6 yıllık bağımsız denetim alanında mesleki deneyime sahip olmaları ve TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi tarafından düzenlenen “kalite güvence sistemi inceleme uzmanlığı eğitim programı”na katılarak, bu programın sonunda yapılan sınavda başarılı olmaları şarttır.

(3)     “Kalite güvence sistemi inceleme uzmanlığı eğitim programı” TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi tarafından dizayn edilen teorik, uygulama (pratik) ve kalite güvence incelemesinin raporlanması olmak üzere üç aşamalı en az 120 saatlik bir eğitim programını kapsar. Merkez yönetim kurulu eğitim saatlerini yüzde elli azaltabilir veya artırabilir.

a)        Teorik Eğitim: Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Mevzuatı, Bankacılık Mevzuatı, Finansal Raporlama Standartları, Denetim Teorisi ve Denetim Standartları, Denetimde Kalite Kontrol Yöntem ve Metodolojisi, İç Kotrol Sistemleri, İç Denetim, IFAC Uygulamaları, Bilgi Teknolojileri ve Denetimi, Kalite Güvence Sistemi ve Raporlaması konularını içeren teorik eğitim en az 60 saat sürer.

b)       Uygulama Eğitimi: Teorik eğitimde yer alan konuların uygulamasına yönelik olarak en az 30 saatlik bir eğitimdir.

c)        Kalite Güvence İncelemesinin Raporlanması: Örnek olay ile bağımsız denetim şirketlerinin kalite güvence sisteminin incelenmesi ve inceleme sonucu raporlanmasına ilişkin en az 30 saatlik bir kalite güvence uzmanı refakatinde ve danışmanlığında yürütülen bir eğitimdir. Bu eğitimde örnek olay olarak farklı sektörlere yönelik değişik dosyaların incelenmesine özen gösterilir.

d)       “Kalite güvence sistemi inceleme uzmanlığı sertifikası”na sahip olabilmek için “Kalite güvence sistemi inceleme uzmanlığı eğitim programı”nın teorik, uygulama (pratik) ve kalite güvence incelemesinin raporlanması bölümlerinin her birinden 100 üzerinden en az 50 puan olmak üzere ortalama 65 puan alınması gerekmektedir.

ALTINCI BÖLÜM

MESLEKTE UZMANLAŞMA VE MESLEKİ UZMANLIK

Meslekte Uzmanlaşma

MADDE 34- (1) Muhasebe mesleğinin performansının ve kalitesinin yükselmesine katkı sağlamak, ulusal ve uluslararası düzeyde muhasebe mesleğine ve meslek mensuplarına olan güveni sürdürülebilir kılmak amacıyla mesleki uzmanlaşmaya ilişkin esas ve uygulamalar “TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi” teşkilatı içinde yer alan “Meslekte Uzmanlaşma Müdürlüğü” tarafından yürütülür.

Meslekte Uzmanlaşma Müdürlüğünün Görev ve Yetkileri

MADDE 35- (1) “TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi” Meslekte Uzmanlaşma Müdürlüğü bu Tebliğin 9 uncu maddesinin (m) bendinde yer alan hususları yerine getirmekle görevli ve yetkilidir.

Mesleki Uzmanlık Kurulları

MADDE 36 – (1)  Bağımsız Denetim Merkez Yönetim Kurulunun kararıyla mesleki uzmanlık kurulları oluşturulabilir. Bu kurulların çalışma usul ve esasları TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi İç Yönergesiyle düzenlenir.

Mesleki Uzmanlık Akademilerinin Uygulamalarına İlişkin Esaslar

MADDE 37 – (1) Odalar tarafından kurulacak Mesleki Uzmanlık Akademilerinin uygulamalarına ilişkin usul ve esaslar TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi tarafından çıkarılacak Yönergelerle belirlenir.

YEDİNCİ BÖLÜM

SON HÜKÜMLER

Yükümlülüklere Aykırılık

MADDE 38- (1)  Bu Tebliğde yer alan yükümlülüklere aykırılık halinde bağımsız denetçiler, bağımsız denetim şirketlerinin ortakları ve yönetim kurulu üyeleri hakkında “Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Disiplin Yönetmeliği” hükümleri çerçevesinde işlem yapılır.

Bağımsız Denetim Merkezinin Uygulamalarına İlişkin Diğer Esaslar

MADDE 39- (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin bu Tebliğ ile belirlenen görevlerine ilişkin usul ve esaslar TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi tarafından çıkarılacak Yönergelerle belirlenir.

GEÇİCİ MADDE 1– (1) Bu Tebliğin yayımı tarihi itibariyle faaliyette bulunan bağımsız denetim şirketlerinin 6 ay içinde Tebliğe intibakları zorunludur.

GEÇİCİ MADDE 2- (1) Bu Tebliğin yayımı tarihi itibariyle SPK ve BDDK’dan yetki almış olan bağımsız denetçiler veya yetki alma hakkına sahip meslek mensupları için bu Tebliğde belirtilen “Bağımsız Denetim Lisanslama Eğitim ve Sınavı” şartı aranmaz. Baş denetçi unvanına sahip olanlar için kalite güvence sistemi inceleme uzmanlığı eğitim programı ve sınavı şartı aranmaz.

GEÇİCİ MADDE 3- (1) Odalar bünyelerinde “Kalite Güvence Sistemi İzleme Komisyonu” kurarlar. Bu komisyon üye sayısı 200 ve altında olan odalarda 3 meslek mensubundan, üye sayısı 200’den fazla olan odalarda ise 5 meslek mensubundan oluşur. Kalite Güvence komisyonu üyelerinin; en az 6 yıllık mesleki deneyime, bağımsız denetim yetkisine ve kalite güvence sistemi inceleme uzmanlığı sertifikasına sahip olmaları şarttır.

GEÇİCİ MADDE 4- (1) Bu Tebliğin yayımı tarihi itibariyle SPK Bağımsız Denetim Lisans sınavlarına girerek ya da girmeksizin sermaye piyasasında bağımsız denetim yapma yetkisi almış olan meslek mensubu mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler bu Tebliğ kapsamında bağımsız denetçi unvanına hak kazanmış sayılırlar.

GEÇİCİ MADDE 5- (1) TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezinin kurucu ilk yönetim kurulu, Birlik Yönetim Kurulu tarafından 2 yıl için atanan ve bu Tebliğde sayılan yönetim kurulu üyesi vasıflarına sahip 3 meslek mensubundan oluşur.

GEÇİCİ MADDE 6- (1) Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 10 gün içinde Birlik, TÜRMOB Bağımsız Denetim Merkezi Yönetim Kurulunu ilk toplantıya çağırır.

Yürürlük

MADDE 40- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 41- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Yönetim Kurulu yürütür.