Sayın Şirket Yetkilileri

4842 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile, dağıtılan karların vergilendirilmesine ilişkin hükümlerde değişiklikler yapılmıştır. Yine 4842 sayılı Kanunun 39 uncu maddesi gereğince yapılan değişiklikler, 2003 yılına ait karın dağıtımından başlamak üzere 24.04.2003 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

Konunun önemini dikkate alan Müşavirliğimiz;

eski uygulamaları da hatırlatmakta yarar görmüş

yeni uygulama hükümleri ile geçiş maddesi hükümlerini

aşağıda açıklamıştır.

I. KAR DAĞITIMI VE VERGİSEL SONUÇLARI HAKKINDA ESKİ DÜZENLEMELER

Kurumlar, vergiden istisna kazançlara isabet eden kısmını düştükten sonra, dağıttıkları kar payları üzerinden G.V.K.'nun 94 üncü maddesinin 1 inci fıkrasının 6 b-i bendi gereğince % 15 oranında (halka açık şirketlerde % 5) tevkifat yapıyordu.

Karın sermayeye ilavesi, parantez içi hüküm gereğince kar dağıtımı sayılmıyordu.

Dağıtılan kar payları, G.V.K. nun mükerrer 75 inci maddesinde yer alan "vergi alacağı" müessesesi ile birlikte vergileniyordu.
Daha sonra, G.V.K. nun mükerrer 121 inci maddesinin B fıkrasının 1 inci bendi gereğince hesaplanan gelir vergisinden mahsup ediliyor ve mahsup sonucu kalan tutar varsa, bu tutar red ve iade edilmiyordu.

Diğer taraftan, G.V.K. 94/6-b hükmü gereğince kar dağıtımı sırasında yapılan tevkifat, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilemiyordu.

G.V.K. nun 86 ncı maddesinin 1/c bendi hükmü gereğince
-dağıtılan karın % 15 stopaja tabi tutulmamış olması halinde, gelir vergisi beyannamesi veriliyordu
-dağıtılan karın % 15 stopaja tabi tutulmuş olması halinde, vergi alacağı dahil elde edilen menkul sermaye iradı, gelir vergisi tarifesinin ilk iki dilimi toplamının yarısını aşması halinde, gelir vergisi beyannamesi veriliyordu.

II. KAR DAĞITIMI VE VERGİSEL SONUÇLARI HAKKINDA GETİRİLEN YENİ DÜZENLEMELER

4842 sayılı Kanunla kurumlardaki kar dağıtımının vergisel sonuçlarında önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikleri aşağıdaki gibi özetleyebiliriz.

1) G.V.K. 94/6-b-i Maddesinde Yapılan Değişiklikler

4842 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile, G.V.K.'nun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinin (b) alt bendi değiştirilmiştir. Buna göre;

tam mükellef kurumlar tarafından;
- tam ve dar mükellef gerçek kişilere, dar mükellef kurumlara ( Türkiye'de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç)
- gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara, gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere

- gelir ve kurumlar vergisinden muaf olanlara
dağıtılan kar paylarının tamamı gelir vergisi tevkifatına tabi olmaktadır. (Tevkifat oranı, daha sonra Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecektir.)

Karın sermayeye ilavesi kar dağıtımı sayılmayacaktır.

GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ YAPILAN DEĞİŞİKLİKLE, daha önce yürürlükte olan;

a) tevkifat matrahından kurumlar vergisinden istisna kazançların indirilmesi uygulaması kaldırılmaktadır.

b) karın sermayeye ilavesinin kar dağıtımı sayılmayacağına dair uygulama devam etmektedir.

c) tevkifat uygulamasında halka açık anonim şirket ve diğer şirketler ayırımı kaldırılmaktadır.

d) tam mükellef kurumlardan kar payı olan tam mükellef kurumlar için tevkifat yapılmaması uygulaması devam etmektedir.

e) dağıtılan karın muhatabının tam mükellef / dar mükellef olmasına göre farklı oranlarda tevkifat yapma imkanı getirilmektedir.

2) Dağıtılan Karın Vergilenmesine İlişkin Değişiklikler

a- İstisna Uygulaması ve Tevkifatın Mahsubu

4842 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, G.V.K. nun 22 nci maddesi yeniden düzenlenmiş, yine 4842 sayılı Kanunun 39 uncu maddesi gereğince 2003 yılına ait karın dağıtımından başlamak üzere 24.04.2003 tarihinden itibaren istisna uygulaması getirilmiştir. Buna göre; tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payının yarısı gelir vergisinden müstesnadır.

Dağıtılan karın yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumunda, istisna edilen tutar üzerinden G.V.K.'nun 94 ncü maddesine göre yapılan tevkifat, hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.

GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ YAPILAN DEĞİŞİKLİKLE, dağıtılan karın vergilenmesinde;

vergi alacağı müessesesi kaldırılmış

dağıtılan karın yarısı vergi dışı bırakılmış

G.V.K. madde 94/6-b gereğince yapılan tevkifatın, hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi imkanı getirilmiştir.

b- Kar Dağıtımında Beyan Sınırı

4842 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi ile, G.V.K.'nun 86 ncı maddesi de değiştirilmiş, kar dağıtımındaki beyan sınırında aşağıdaki değişiklik yapılmıştır.

Tevkifata tabi tutulmuş kar payının, G.V.K.'nun 103 ncü maddesindeki ikinci gelir diliminde yer alan tutarı geçmemesi halinde, elde edilen kar payı beyan edilmeyecektir. (Hatırlanacağı gibi, daha önceki uygulamada sınır, G.V.K.'nun 103 üncü maddesinin ilk iki dilimi toplamının yarısı idi.)

III. KAR DAĞITIMININ VERGİLENMESİNDE GEÇİŞ HÜKÜMLERİ (2002 VE ÖNCESİ YIL KAZANÇLARININ DAĞITIMI)

4842 sayılı Kanunun 17 nci maddesi ile, Gelir Vergisi Kanununa geçici 62 nci madde eklenmiştir.

Geçici 62 nci madde gereğince, 2002 ve öncesi yıl karlarının dağıtımında, 4842 sayılı Kanunla getirilen 22 nci madde hükmü (menkul sermaye iratlarında istisna) uygulanmayacak, aşağıdaki düzenlemeler uygulanacaktır.

1) 1998 Yılı ve Öncesi Yıl Kazançlarının Dağıtımında

94 ncü madde uyarınca tevkifat yapılmayacaktır.

dağıtılan kar payları, gelir vergisine tabi tutulmayacaktır.

2) 1999, 2000, 2001, 2002 Yılları Kazançlarının Dağıtımında

Kurumlar vergisinden istisna edilmemiş kazançlara isabet eden kar, tevkifata tabi tutulacak, (Bir başka deyişle, istisna edilmiş kazançlar, tevkifata tabi tutulmayacaktır.)

Tevkifata tabi tutulmayan kar payları gelir vergisine tabi olacaktır. (Tevkifata tabi tutulan kar payları ise, G.V.K. madde 86'daki tutarı aşması halinde gelir vergisine tabi olacaktır.)

Dolayısı ile, Danıştay Kararı ile yatırım indiriminde stopaj yapılmayan 1999 yılı karının dağıtılması, menkul sermaye iradı olarak beyan edilecektir.

Yukarıdaki yıl karlarının sermayeye ilave edilmesi, kar dağıtımı sayılmayacak ve gelir vergisine tabi tutulmayacaktır.

3) 2003 ve Sonrası Yıllarda Yatırım Teşvik Belgesi ile Yatırım İndirimi Uygulayan Mükelleflerin Kar Dağıtımında

Kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara isabet eden kar, yatırım indirimi tevkifatına tabi tutulacaktır.

Kar dağıtımında, kurumlar vergisinden istisna edilmiş (geçici 61 inci madde gereğince yatırım indiriminde tevkifat uygulaması yapılmış olan) kazanç, ayrıca tevkifata tabi tutulmayacak; istisnalar dışındaki kazançlara isabet eden kar tevkifata tabi tutulacaktır.

Tevkifata tabi tutulan kar payları G.V.K. madde 86'daki tutarı aşması halinde gelir vergisine tabi olacaktır. (Tevkifata tabi tutulmayan kar payları gelir vergisine tabi olacaktır)

4) 1999 ve Sonrası Yıl Kazançlarının Dağıtımında Beyan Edilecek Gelir Vergisi Matrahının Hesaplanması

4842 sayılı Kanunun 17 nci maddesi ile yürürlüğe giren G.V.K. geçici 62 nci maddenin 3 üncü fıkrası gereğince;

1999-2002 yılları kazançlarının dağıtımında ve

2003 yılı ve sonrası yılları kazançlarından, kullandıkları "yatırım teşvik belgelerine" göre yatırım indirimi uygulayan mükelleflerin kar dağıtımında elde edilen kazançlar için beyan edilecek gelir vergisi matrahı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

- Elde edilen kar payının 1/9'u, dağıtılan kara ilave edilecektir.
- Bulunan tutarın yarısı için, o yılın gelir vergisi oranı uygulanarak, gelir vergisi hesaplanacaktır.
- G.V.K. 86 ncı maddedeki şartlar dikkate alınarak, beyanname verme durumu tespit edilecektir.
- Beyanname verilmesi halinde, hesaplanan vergiden, beyannameye intikal ettirilen tutarın 1/5'i indirilmek suretiyle ödenecek vergi hesaplanacaktır.

Kar dağıtımı ve vergisel sonuçlarına ilişkin uygulama, konuyla ilgili düzenlenecek tebliğ hükümleriyle netlik kazanacaktır.

Saygılarımızla

Gaziantep, 08.05.2003