I-   İstisna Uygulamasının Gelişimi

 

1949 yılında yürürlüğe giren 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8 inci maddesine, 5281 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle 12 nci bend eklenmiş ve 01.01.2005 tarihinden itibaren, kurumlar vergisinde gayrımenkul satış kazancı istisna uygulaması getirilmiş, sermayeye ilave edilmesi şartı ile kazancın tamamı vergiden istisna edilmiştir.

 

5422 sayılı Kanunun yerine yürürlüğe giren 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5 nci maddesinin 1/e bendi ile 21.06.2006 tarihinden itibaren kazancın % 75’lik kısmı kurumlar vergisi matrahından istisna edilmiş, 7061 sayılı Kanun’un 89/a maddesi ile yapılan değişiklikle 01.01.2018 tarihinden itibaren taşınmaz satışından doğan kazancın % 50’lik kısmı vergiden istisna kılınmıştır.

 

 

II- İstisna Uygulanacak Taşınmazlar

Türk Medeni Kanunu’nun 704 üncü maddesinde sayılan ve tapuya kurum adına tescil edilmiş taşınmazlar istisna kapsamında değerlendirileceklerdir.

 

 

II.1- İki Yıllık Sürenin Hesabında Başlangıç Tarihi

İstisna uygulama süresinin başlangıcı, taşınmazın tapuya tescil tarihidir.

 

Ancak, taşınmazın bina olarak cins tashihinde gecikmeler olabilmektedir. Bu durumda, süre hesabının başlangıcı için yapı inşaat ruhsatı, vergi dairesi tespiti, herhangi resmi kurum kaydı tevsik etme aracı olabilecektir.

 

Taşınmazın iki yıl kullanıldığı yukarıdaki belgelerle tevsik edilmesine rağmen, satış sırasında taşınmaz hala tapuya tescil edilmemişse; kurumlar vergisi istisnası uygulanamayacaktır. Bir başka deyişle, taşınmazın iki yıldır işletmenin aktifinde olduğu tevsik belgeleriyle ispat edilen taşınmazlarda istisna uygulaması için, taşınmazların tapu kaydı ile satışı şarttır.

 

 

II.2- Taşınmaz Bütünleyicileri ve Eklentileri

Medeni Kanunun 686 ncı maddesinde tanımlanan ve bir taşınmazın temel unsuru olan bütünleyici unsurları da taşınmazın satış belgesinde yer alacak ve istisna tutarı hesabında dikkate alınacaktır.

 

Medeni Kanunun 686 ncı maddesinde tanımlanan ve bir taşınmazdan ayrılması halinde, taşınmazın niteliğinde değişiklik yaratmayan, ancak taşınmazla birlikte kullanılan unsurlar ise eklentilerdir. Taşınmazın satışı sırasında eklentiler istisna tutarı hesabında dikkate alınmayacaktır.

 

 

II.3- İstisna Uygulamasında Makineler

Taşınmazın satışı sırasında, içindeki makinelerin sökülüp dışarı çıkarılmasında bina tahrip oluyorsa, bu makineler de satılmak durumunda olup, binanın bütünleyici unsuru olarak dikkate alınacak ve istisna uygulamasına dahil edilecektir.

 

Taşınmaza bir şekilde sabitlenmiş olsa dahi, sökülüp satılması mümkün olan makinelerin de bina ile birlikte satılması durumunda, bu makineler istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.

 

 

III  İstisna Uygulamasının Şartları

III.1- İstisna Uygulamasının Dönemi

İstisna, taşınmazın satışının yapıldığı dönemde uygulanacaktır. Bu dönemde istisna uygulamasının yapılmaması halinde, istisnadan vazgeçilmiş sayılacaktır.

 

 

III.2- Satış Bedelinin Tahsil Süresi

Taşınmazın satış bedeli, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmelidir.

 

Bu süre içinde tahsil edilmeyen bedele isabet eden istisna tutarına ilişkin vergi, ziyaa uğratılmış sayılacaktır.

 

 

III.3- Fon Hesabı ve Sermayeye İlave Şartı

İstisna uygulamasından yararlanılan tutar, satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar, pasifte özel bir fon hesabında tutulur. Bu tutar beş yıl içinde sermayeye ilave edilmek durumunda olup, aksi taktirde istisna nedeniyle tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğratılmış sayılacaktır.

 

 

III.4- Tasfiye, Devir, Bölünme Halinde İstisna Uygulaması

Sermayeye ilave edilmeden tasfiye edilen işletmelerde de vergi ziyaı söz konusu olacaktır.

 

Devir veya bölünme sonucunda taşınmaza sahip olan işletmelerde beş yılın hesabı yapılırken, devir olunan veya bölünen kurumda geçen süreler de dikkate alınacaktır.

 

 

IV  Taşınmaz Ticareti veya Kiralamasıyla Uğraşan Kurumlar

Taşınmaz ticareti veya kiralamasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları taşınmazların satışlarında, istisna uygulaması söz konusu değildir.

 

Bu işletmelerin, faaliyetlerinde kullandıkları taşınmazlar ise istisna kapsamında değerlendirilecektir.

 

Saygılarımızla

Gaziantep, 22.05.2018