Sayın Yetkililer,

Sermaye şirketlerinin yabancı kaynakla büyüme politikalarını önlemek, bir başka deyişle şirket ortaklarının öz varlıklarını nakit olarak şirkete koymalarını özendirmek amacıyla, nakdi sermaye artışı yapacak işletmelere vergisel avantajlar getirilmiştir.

 

I-   Uygulamadan Yararlanacak Şirketler

 

Kanuna eklenen bent hükmünün ilk paragrafındaki düzenlemeler gereğince; finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin tamamı bu teşvikten yararlanabilecektir.

 

II- Uygulamanın Başlangıcı

 

6637 sayılı Kanun’un 8 inci maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Diğer İndirimler” başlıklı 10 uncu maddesine eklenerek uygulamaya giren düzenleme, 01.07.2015 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

 

II.1- Mevcut Şirketlerde Uygulamanın Başlangıcı

01.07.2015 tarihi itibarı ile mevcut şirketlerin bu tarihten itibaren yaptıkları sermaye artışlarında, nakdi artış miktarları bu teşvikten yararlanacaktır.

Dolayısı ile, mevcut şirketlerin daha önceki tarihlerde gerçekleştirdiği nakdi sermaye artışlarına, indirim uygulaması yapılmayacaktır.

 

II.2- Yeni Kurulacak Şirketlerde Uygulama

01.07.2015 tarihinde veya sonrasında kurulan şirketlerde, kuruluş sermayesi taahhütlerindeki veya sermaye artışlarındaki nakdi sermaye tutarları, matrahtan indirim uygulamasına tabi tutulacaktır.

 

III-  Matrahtan İndirilecek Tutarın Hesaplanması

 

Nakit olarak karşılanan sermaye tutarı ile yıllık ortalama ticari faiz oranının çarpılması sonucu bulunan miktarın yarısı (% 50’si), şirketin matrahından indirilecektir.

Dolayısı ile indirim tutarının belirlenmesinde aşağıdaki formül uygulanacaktır.

Nakdi sermaye tutarı x ortalama ticari faiz oranı x 0,50

Yukarıdaki ticari faiz oranı, Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı”dır.

 

III.1- Matrahtan İndirilecek Tutarın Hesaplanmasında Bakanlar Kuruluna Verilen Yetki ve Uygulanacak Oranlar

Kanuna eklenen bent hükmünün son paragrafında, Kanunda yer alan %50 oranını sıfıra kadar indirme veya % 100’e kadar artırma veya % 150’ye kadar uygulatma konularında Bakanlar Kuruluna yetki verilmiş; bu yetkiyi kullanmada Bakanlar Kurulunun kullanacağı kıstaslar tek tek belirlenmiştir.

Bakanlar Kurulu bu yetkisini 2015/7910 sayılı Kararı ile kullanmış olup, halka açık sermaye şirketleri ile yatırım teşvik belgeli yatırımlarda % 50 oranında ilaveler getirmiş, bazı nakdi sermaye artışlarında ise indirim uygulamasını kaldırmıştır.

 

III.1.1- Halka Açık Sermaye Şirketlerindeki Nakdi Sermaye Artışlarında Uygulanacak Oran

Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinden, indirimden yararlanılan yılın son günü itibarıyla, Merkezi Kayıt Kuruluş A.Ş. nezdinde borsada işlem görebilir nitelikte pay olarak izlenen payların nominal tutarının ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye oranı

-         yarısı veya daha azı olanlar için oran, % 75 olarak

-         daha fazlası olanlar için oran % 100 olarak

hesaplanacaktır.

 

III.1.2- Yatırım Teşvik Belgelerine Bağlı Nakdi Sermaye Artışlarında Uygulanacak Oran

Yatırım teşvik belgesinde yer alan sabit yatırım tutarı ile sınırlı olmak üzere yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesislerinin

-         makine ve techizat yatırımları ile

-         bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında

kullanılmak üzere konulan nakdi sermayelerde % 50 oranı % 75 olarak uygulanacaktır.

 

III.1.3-  Sıfır İndirim Oranı Uygulanacak (İndirim Uygulanmayacak) Nakdi Sermaye Artışları

Bakanlar Kurulu, ilk sermaye taahhüdündeki veya sermaye artışındaki nakdi bile olsa aşağıdaki sermaye artışlarında matrahtan indirim teşviğini kaldırmış ve sıfır oranı getirmiştir.

 

a)     Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere % 0,

 

b)    aktif toplamının % 50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri için % 0,

 

c)     artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere % 0,

 

d)    gelirlerinin % 25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kar payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için % 0

 

III.2- Matrahtan İndirim Hesaplanmasında Dikkate Alınmayacak Sermaye Artışları

6337 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanunu’na ilave edilen bent hükmünün 3 ncü paragrafında, matrahtan indirim hesaplamasında dikkate alınmayacak sermaye artışları aşağıdaki gibi sayılmıştır.

a)     Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirleri.

 

b)    Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin (geçmiş yıl karları, yasal ve olağanüstü yedekler, kanuni fonlar v.s.) sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artırımları.

 

c)     Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artırımları.

 

d)    Şirket ortakları veya ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları.

 

Dikkat edilirse Kanun, şirket ortağının dışarıdan borçlanmak suretiyle şirkete aktardığı nakit tutarların hesaplamaya dahil edilmeyeceğini belirtmekte, ortağın kendi öz varlığını şirket bünyesine aktarmasını amaçlamaktadır.

Burada akla, şirket ortağının şirketine, kendi öz varlığından nakit olarak ve borç verme şeklinde daha önce koyduğu varlık aktarımlarını, daha sonra şirket sermayesine aktarması gelmektedir. Kanaatimize göre, dışarıdan konulan bu varlık artışlarının, zamanında nakit olarak (ve tabiî ki 01.07.2015 tarihinden sonra) gerçekleşmiş olması şartı ile nakdi sermaye artışı olarak değerlendirilmesi ve sermaye artışının ticaret siciline tescili tarihinden itibaren matrahtan indirim hesaplamasına dahil edilmesi mümkün olacaktır.

04.03.2016 tarihli 9 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde sermaye artış kararı ile ticaret siciline tescil tarihi arasında yapılan nakdi ödemelere ilişkin örnekler yer almaktadır.

Diğer taraftan Kanun, bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinden olan geçmiş yıl karlarının sermayeye eklenmesini matrahtan indirim hesaplamasında dikkate almazken, kanaatimize göre geçmiş yıl karlarının kar dağıtımı sonrasında (gelir vergisine tabi tutularak) sermayeye ilave edilmesi, nakit sermaye artışı olarak değerlendirilmeli ve matrahtan indirim hesaplamasında dikkate alınmalıdır.

 

IV- Matrahtan İndirim Uygulamasında Uygulama Prensipleri

 

IV.1- Nakdi Sermayenin Ödenmiş Olma Şartı

Kanuna eklenen bent hükmünün 3 üncü paragrafındaki “Bu bent hükümlerine göre hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği….” ifadesinden, indirim uygulamasında nakdi sermayenin ödenmiş olması şartının arandığı anlaşılmaktadır.

Dolayısı ile, ilk sermaye taahhüdündeki veya sermaye artışındaki nakdi sermaye tutarının, ödenmiş olan kısmına matrahtan indirim uygulanacak; daha sonraki hesap dönemlerinde yapılacak nakdi sermaye ödeme tutarları, indirim uygulanan tutarlara ilave edilerek izleyen yıllarda uygulanmaya devam edilecektir.

 

 

IV.2- İndirimin Beyanname Üzerinde Gösterilme Şartı

04.03.2016 tarihli 9 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde nakdi sermaye artışının matrahtan indirilmesi uygulaması; kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmesi şartına bağlanmıştır.

 

IV.3- İndirim Uygulamasında Kıst Dönem Uygulaması

Kanuna eklenen bent hükmünün 3 üncü paragrafında “Bu bent hükümlerine göre hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanır.” denilmektedir.

Dolayısı ile, nakdi sermaye ödemelerinde matrahtan indirim tutarı hesaplanırken, nakdi sermayenin ödendiği ay dahil sonraki ayları içine alan kıst uygulama yapılacaktır.

 

IV.4- İndirim Uygulamasında Süre ve Tutar Sınırı

Kanuna ilave edilen bent hükmünün 2 nci paragrafında, “Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılır.” denilmektedir.

Yukarıdaki Kanun lafzından, nakdi sermaye artışları için getirilen matrahtan indirim müessesesinde herhangi süre veya tutar kısıtlamasına gidilmediği anlaşılmaktadır.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “kabul edilmeyen indirimler” başlıklı 11 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (i) bendi ile getirilen “finansman gider kısıtlaması” uygulaması ve yeni getirilen düzenlemenin şirketleri öz kaynakla büyümeye özendirme amacı dikkate alındığında, nakdi sermaye artışına sınır konulmaması çok da anormal karşılanmamalıdır.

Kanun, Bakanlar Kurulu’na, uygulamaya herhangi süre veya tutar sınırlaması yapması konusunda da herhangi bir yetki vermemiştir.

 

IV.5- Matrahtan İndirilecek Tutar Her Yıl Yeniden Hesaplanmalıdır

Matrahtan indirilecek tutarın hesaplanma formülünün verildiği bent hükmünün ilk paragrafında, hesaplamada “ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı”nın kullanılacağı belirtilmiş; ikinci paragrafında indirimin her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılacağından bahsedilmiştir.

Dolayısı ile, ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı her yıl değişebileceğine göre, hesaplamanın da her yıl yeniden yapılması gerekmektedir.

 

IV.6- Nakdi Sermaye Arrtışlarında Matrahtan İndirim Uygulamasına Bir Örnek

10 milyon TL sermayeli X şirketi, 2015 Ağustos ayında 5 milyon TL sermaye artışında bulunmuş, bunun 2 milyon TL’sini nakdi sermaye artışı olarak taahhüt etmiştir.

İlk nakdi sermaye ödemesini 25 Eylül 2015 tarihinde 1 milyon TL, ikinci ödemesini 20 Haziran 2016 tarihinde 1 milyon TL olarak ödemiştir.

2015, 2016, 2017 ve 2018 yıllarında yıllık ağırlıklı ortalama faiz oranları Merkez Bankası tarafından sırasıyla % 15, 14, 13 ve 12 olarak açıklanmıştır.

 

a)      2015 Yılı İndirim Tutarı

1 milyon x % 15 x 0,50 x 4/12

 

b)    2016 Yılı İndirim Tutarı

1 milyon x % 14 x 0,50 x 5/12 (ilk 5 ay için)

2 milyon x % 14 x 0,50 x 7/12 (ilk 7 ay için)

 

c)      2017 Yılı İndirim Tutarı

2 milyon x % 13 x 0,50

 

d)     2018 Yılı İndirim Tutarı

2 milyon x % 12 x 0,50

 

IV.7- Matrahın Yetersiz Olması Halinde İndirim Uygulaması

Kanuna eklenen bent hükmünün 3 ncü paragrafında, “Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devreder.” denilmektedir.

Bu durumda örneğimizdeki şirketin 2017 yılı için hesaplanan indirim tutarının zarar beyanı nedeniyle indirilemediğini varsayarsak, bu tutar 2018 yılı için hesaplanan indirim tutarına ilave edilecektir.

 

IV.8- Nakdi Sermaye Artırımları Sonrasındaki Sermaye Azaltımlarının Matrahtan İndirim Uygulamasına Etkisi

Kanuna eklenen bent hükmünün ikinci paragrafında “Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması halinde, azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.” denilmektedir.

Dolayısı ile, nakdi sermaye artırımı sonrasında bir şirket sermaye azaltımına gitmişse; matrahtan indirilecek tutarın hesaplanmasında, ödenmiş nakdi sermaye tutarından azaltılan sermaye tutarı düşüldükten sonraki miktar esas alınarak hesaplama yapılacaktır.

 

IV.9- Geçici Vergi Dönemlerinde Matrahtan İndirim Uygulamaları

Nakdi sermaye artırımı nedeniyle matrahtan indirim uygulaması, ortalama ticari faiz oranının TCMB tarafından yıl sonunda açıklanması nedeniyle dördüncü geçici vergi dönem matrahına uygulanabilecektir.

Diğer taraftan, önceki hesap döneminde kazancın yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen tutarlar, sonraki dönem geçici vergi dönemlerinde indirim konusu yapılabilecektir.

 

Saygılarımızla

Gaziantep, 05.10.2015