Motorlu Araçların İadesinde Özel Tüketim Vergisinin Düzeltilmesi
Sayı
:
2011/16
İlgili
:
Muhasebe
Sayın Yetkililer,
Özel Tüketim Vergisi Kanununa
bağlı II sayılı listede, motorlu veya motorsuz araçlar sayılmış ve bu listede
yer alan araçların ilk iktisabı özel tüketim vergisine tabi tutulmuştur.
II sayılı listede yer alan
araçların bir kısmı trafik, belediye, liman, sivil havacılık kurumlarında kayıt
ve tescile tabi tutulmuşken, bazıları kayıt ve tescile tabi tutulmamıştır.
I- ÖTV Kanunu Madde 15/1 deki Düzenlemeler
ÖTV Kanununun 15/1 inci
maddesinde; II sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tabi malların, kayıt ve tescil edilmeden önce iade
edilmesi (veya işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi, diğer nedenlerle
matrahta değişiklik olması) durumlarında ötv’de düzeltme işlemlerine ilişkin
düzenlemelere yer verilmiştir.
Kayıt ve tescile tabi malların kayıt ve tescil sonrasında iade edilmesi durumunda
ise özel tüketim vergisinin düzeltilmesine sadece 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Hükümleri çerçevesinde
müsaade edilmiştir.
II- Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Hükümleri
4077 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde; ambalajında, etiketinde, tanıtma
ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında yer alan veya satıcı
tarafından bildirilen veya standardında veya teknik düzenlemesinde tespit
edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya
kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları
azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikleri içeren
malların ayıplı mal kabul edileceği belirtilmiştir. Bu hükme göre tüketici,
malın teslim tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayıbı satıcıya bildirmekle
yükümlü olup, bu durumda, bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın
ayıpsız misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında bedel indirimi ya da
ücretsiz onarım isteme haklarına sahip bulunmaktadır. Satıcı, tüketicinin
tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Bu madde ile ayıba karşı
sorumlu tutulanlar, ayıba karşı daha uzun süre sorumluluk üstlenmemişlerse,
ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile malın
tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabiidir.
III- Tüketicinin Tanımı ve Yargıtay Kararları
4077 sayılı Kanunun 3 üncü
maddesinde tüketici “bir mal ya da hizmeti ticari veya mesleki olmayan
amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek veya tüzel kişiler” olarak
tanımlanmıştır.
4077 sayılı Kanundaki tüketici
tanımından hareketle, Yargıtay Hukuk Daireleri, vermiş oldukları kararların
birçoğunda tacirleri tüketici olarak kabul etmemiş ve ticari işletmeler bünyesinde yapılan işlemlerin Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanunun konusuna girmediğine dair kararlar vermiş; “tüzel kişi”
kavramından da kamu tüzel kişileri ile dernek ve vakıfların anlaşılması
gerektiği yönünde yorumlar getirmiştir.
Yargıtay Kararları ile Özel
Tüketim Vergisi Kanununun 15/1 inci maddesindeki düzenlemeleri bir arada
değerlendirdiğimizde; ÖTV Kanununun 15/1 inci maddesinde belirlenen
uygulamaların sadece şahsi ihtiyaçlar için satılan araçlar için geçerli
olabileceği sonucu çıkmaktadır.
IV- 14 Sayılı ÖTV Genel Tebliğindeki Düzenlemeler
14 sayılı ÖTV Genel Tebliği,
özel tüketim vergisinde düzeltme yapılmasına ilişkin şartları ve aranılan
belgeleri aşağıdaki gibi belirlemiştir.
IV.1- ÖTV’nin Düzeltilmesinde Şartlar
Kayıt ve tescil ettirilen
aracın iadesinde özel tüketim vergisinde düzeltme yapılabilmesi için aşağıdaki
şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.
1)Satıcı
ve alıcının 4077 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde sulh olmaları halinde, bu
durum taraflar arasında düzenlenecek ayrıntılı bir tutanak veya sözleşme ile
tevsik edilmelidir. Söz konusu belgede iadenin gerekçesi açıkça belirtilmeli;
iadenin garanti süresi içinde meydana gelen arıza nedeniyle veya aracın tamir
edilemez olduğunun tespiti nedeniyle olması halinde, buna ilişkin teknik
raporların tutanak/sözleşmeye eklenmesi gerekmektedir.
2)Tarafların
sulh olmaması halinde, ötv’nin düzeltilmesi için “Tüketici Mahkemesi” veya
“Tüketici Sorunları Hakem Heyeti” kararının bulunması yeterlidir.
IV.2- ÖTV’nin Düzeltilmesinde Vergi Dairesine Verilecek Belgeler
Kayıt ve tescil ettirilen
aracın iadesinde özel tüketim vergisinde düzeltme yapılabilmesi için, aşağıdaki
belgelerin vergi dairesine teslimi gerekmektedir.
1)İadenin 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanun hükümlerine göre yapıldığına dair ispat edici belgenin (satıcı
ve alıcı arasında düzenlenen ayrıntılı tutanak/sözleşme, teknik rapor, Tüketici
Mahkemesi veya Tüketici Sorunları Hakem Heyeti Kararı) aslı veya noter onaylı
örneği
2)Alıcı adına
yapılan kayıt ve tescil işleminin iptaline ilişkin "trafikten
çekilmiştir" kaydı düşülen tescil belgesinin aslı veya noter onaylı örneği
3)ÖTV'nin alıcıdan
tahsil edilmediğine, tahsil edilmişse iade edildiğine dair alıcının kimlik,
adres ve telefon bilgilerinin yer aldığı alıcının da imzası bulunan tutanak
4)Aracın satış
faturasının satıcıdaki nüshası ile iade edilen aracın işletme aktifine
girdiğine dair yasal defter kaydı ile tespiti
5)Aracın ilk
iktisabında beyan edilen ÖTV'nin ödendiğine dair vergi makbuzunun fotokopisi
6)Mükellefin
düzeltme ve iade talebini belirten dilekçe
Vergi dairesi, düzeltme ve iade talebini miktarına bakılmaksızın ve
inceleme/teminat aramaksızın yerine getirmekle mükelleftir.
Ticari işletme dışındaki şahıslar tarafından motorlu aracın iadesinde,
satıcı tarafından gider makbuzu düzenlenecek, makbuzda teslim ve hizmetin
gerçekleşmediği belirtilecek, malın bedeli, ötv’si ve kdv’si ayrı ayrı
gösterilecek ve gösterilen kdv indirim konusu yapılabilecektir.
Bu çalışma, İdeal Yeminli Mali Müşavirlik Ltd. Şti./Gaziantep tarafından hazırlanmış olup; tümü ya da bir kısmı şirketin yazılı izni olmaksızın çoğaltılamaz, dağıtılamaz, özetlenemez ve yayınlanamaz.