BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA DAİR KANUN TASARISI
(Gelir ve Kurumlar Vergisinde Matrah Artırımı)
Sayı
:
2010/40
İlgili
:
Yönetim, Muhasebe
Sayın Yetkililer,
Yeniden
yapılandırma hükümleri çerçevesinde gelir ve kurumlar vergisinde matrah
artırımına ilişkin Tasarıda yer alan açıklamalar aşağıda özetlenmiştir.
1-Matrah
Artırımının Sonuçları ve Artırım Dönemleri
2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin
matrahlarını artıran gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, stopaj
uyguladıkları matrahlarını da artırmak şartıyla Kanunda belirlenen süre ve
şartlarda yükümlülüklerini yerine getirmeleri halinde,
·artırımda
bulundukları yıllar için gelir ve kurumlar vergisi incelemesine alınmayacaklar
·artırımda
bulunulan vergi türleri için daha sonra tarhiyat yapılmayacaktır. (md: 6/1)
Matrah artırımında bulunan mükelleflerin
yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş
oldukları vergilerin iadesi ile ilgili taleplerine ilişkin inceleme ve tarhiyat
hakkı saklıdır. (md: 6/13)
2-Matrah Artırımında Müracaat Süresi
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, Kanunun yayımlandığı
tarihi izleyen ayın sonuna kadar matrah artırımı konusunda bağlı oldukları
vergi dairesine müracaat edeceklerdir. (md: 6/1)
3-Matrah
Artırım Oranları
Tasarıda asgari matrah artırım oranları :
·2006 yılı için %30
·2007 yılı için %25
·2008 yılı için %20
·2009 yılı için %15
olarak belirlenmiştir. (md: 6/1)
4-Matrah
Artırımında Asgari Tutarlar
Matrah artırımı yapılacak ilgili dönemde;
·zarar
beyan edilmiş,
·indirim
veya istisnalar nedeniyle matrah oluşmamış,
·beyanname
verilmemiş
olması halinde artırılacak asgari matrah
tutarları belirlenmiştir. (md: 6/2, 6/3)
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda
bulundukları dönemlere ilişkin daha önce beyan ettikleri matrahlara, yukarıda
gösterilen artırım oranlarının uygulanması durumunda asgari artırım tutarlarına
ulaşılamıyorsa, asgari matrah artırım tutarları esas alınacaktır. (md: 6/2, 6/3)
4.4.Matrah
Artırılan Döneme Ait Kesinleşmiş İlave Tarhiyatlar
Matrah artırımında bulunulacak dönemle
ilgili olarak bu Kanunun yayımı tarihinden önce yapılıp kesinleşmiş bulunan
ikmalen, res’en gibi tarhiyatların bulunması durumunda; Kanunda gösterilen
matrah artırım oranları, beyan edilen ve ilave edilen tarhiyat toplamına
uygulanacaktır. (md: 6/15)
4.5.Kıst Döneme Ait Matrah Artırımında Asgari
Tutarlar
İşe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle
kıst dönemde faaliyette bulunulması halinde asgari matrah, faaliyette bulunulan
ay sayısı (ay kesirleri tam ay) dikkate alınarak bulunacaktır. (md: 6/14)
Matrah artırımında bulunacak gelir vergisi
mükellefinin sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelirinin bulunması
durumunda asgari matrah artırım tutarları, belirlenen tutarların 1/5’i olarak
(2006 yılı için 2.000 TL, 2007 yılı için 2.400 TL, 2008 yılı için 3.000 TL ve
2009 yılı için 4.000 TL) hesaplanacaktır.
Basit usulde vergilendirilen gelir vergisi
mükellefleri için bu oran %10 olarak dikkate alınacaktır.
Gayrimenkul sermaye iradları için
belirlenen istisna tutarları, matrah artırımında indirim konusu
yapılamayacaktır. (md: 6/2)
5-Matrah
Artırımında Vergileme Oranları
5.1.Matrah Artırılan Dönemlere İlişkin Beyan
ve Ödemelerin Zamanında Yapılmış Olması
Gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin;
·artırımda bulundukları yıla ait yıllık
beyannamelerini kanuni süresinde vermiş,
·tahakkuk eden vergilerini süresinde
ödemiş,
·artırımda bulundukları vergi türleri için bu
Kanunun “kesinleşmiş alacaklarda tahsilatın hızlandırılması” veya
“kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklarda tahsilatın
hızlandırılması” hükümlerinden yararlanmamış
olması halinde artırılan matrahlar %15 oranında vergilendirilir. (md: 6/4)
Yukarıda belirtilen beyanname verme ve
ödeme sürelerine uyulmaması halinde artırılan
matrahlara %20 oranı uygulanacaktır. (md: 6/4)
5.3.Artırılan Matraha Uygulanacak Vergi ve
Fonlar
Artırılan matrahlar yukarıdaki vergiler
dışında herhangi bir vergiye tabi tutulmayacak ve artırılan matrahlar üzerinden
herhangi bir fon alınmayacaktır. (md: 6/4)
6. Artırılan Matrahların
Stopaja Tabi Matrah Olması
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin
beyan ettikleri matrahların tamamı veya bir kısmı kanuni düzenlemeler gereğince
stopaja tabi tutulabilmekte, stopaja tabi tutulan bu matrahlar üzerinden
gelir/kurumlar vergisi hesaplanmamaktadır.
6.1.Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında Yer
Alan Düzenlemeler
6.1.1.Gelir
Vergisi Kanunu, Geçici 61
24.04.2003 tarihinden önce yapılan
müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgesi sahibi kurumlar
vergisi mükelleflerinin yatırım indirimi uygulamasında, istisna tutarı %19,8
oranında tevkifata tabi tutulmaktadır.
6.1.2.Kurumlar
Vergisi Kanunu, md 15/3
Türkiye'de kurulu;
ümenkul
kıymetler yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan
kazançları,
üportföyü
Türkiye'de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı
yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan
kazançları,
ügirişim
sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,
ügayrimenkul
yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,
ükonut
finansmanı fonları ile varlık finansmanı fonlarının kazançları
üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın, kurum
bünyesinde % 15 oranında tevkifat yapılmaktadır.
6.1.3.Gelir
Vergisi Kanunu, geçici md 67/8
üSermaye Piyasası Kanununa göre kurulan
menkul kıymetler yatırım fonları ve
ümenkul
kıymetler yatırım ortaklıklarının
kurumlar vergisinden istisna edilmiş olan
portföy kazançları, dağıtılsın veya dağıtılmasın %15 oranında tevkifata tabi
tutulmaktadır.
6.2.Matrah Artırımında Vergi Tevkifatına Tabi
Tutulmuş Kazanç Olması Durumu
6.2.1.Kurumlar
Vergisi Mükelleflerinin Tevkifatları Beyan Etmiş Olmaları Durumu
Kurumlar vergisi matrah artırımında vergi
incelemesi ve tarhiyata muhatap olmamak için tevkifata tabi tutulmuş
matrahların da Kanunda belirlenen oranlarda (%30, %25, %20, %15) artırıma tabi
tutulması gerekmektedir. (md: 6/5)
Müşavirliğimiz, Tasarının 6 ncı maddesinin
6 ncı fıkrasında vergileme oranının % 15 olarak belirlenmesi nedeniyle, süresinden
sonra beyan veya ödeme halinde bile vergileme oranının % 15 olacağı düşüncesindedir.
MÜŞAVİRLİĞİMİZ
TASARIDAKİ BU EKSİKLİĞİN GİDERİLMESİ İÇİN GEREKLİ GİRİŞİMLERDE BULUNMUŞTUR.
6.2.2.Kurumlar
Vergisi Mükelleflerinin Tevkifatları Muhtasar Beyanname ile Beyan Etmemiş
Olmaları Durumu
Matrah artırımında vergi incelemesi ve
tarhiyata muhatap olmamak için tevkifata tabi matrahların 2006 yılı için 15.000
TL, 2007 yılı için 18.000 TL, 2009 yılı için 22.500 TL, 2009 yılı için 30.000
TL’den az olmamak üzere; Kanunda belirlenen oranlarda (%30, %25, %20, %15) artırıma
tabi tutulması şarttır.
Bu şekilde artırılan tevkifat matrahları
üzerinden %15 oranında vergi hesaplanacaktır.
(md: 6/6)
6.2.3.Gelir
Vergisi Mükelleflerinin Yatırım İndirimi İstisnasına Tabi Tutulmuş
Kazançlarında Matrah Artırımı
OYSA 4842 SAYILI KANUNLA GELİR VERGİSİ
KANUNUNA İLAVE EDİLEN GEÇİCİ 61 inci MADDE ÖNCESİNDE ve SONRASINDA, GELİR
VERGİSİ MÜKELLEFLERİNİN FAYDALANDIKLARI YATIRIM İSTİSNASI ÜZERİNDEN VERGİ
TEVKİFATI UYGULANACAĞINA DAİR BİR DÜZENLEME YER ALMAMAKTADIR.
MÜŞAVİRLİĞİMİZ
BU HATANIN GİDERİLMESİ İÇİN GEREKLİ GİRİŞİMLERDE BULUNMUŞTUR.
7.
Daha Önce Yapılan Tevkifatların Matrah Artırımına İlişkin Vergilere Mahsubu
Matrah artırımında bulunan gelir ve
kurumlar vergisi mükellefleri için tahakkuk ettirilen vergilerden, bu
mükelleflerin daha önce tevkifat yoluyla ödemiş oldukları vergiler mahsup
edilemeyecektir. (md: 6/10)
8.
Matrah Artırımı Uygulanan Dönemlere Ait Zararların Sonraki Yıllarda Mahsubu
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin
2010 yılına devreden zararlarının mevcudiyetinin bulunması halinde matrah
artırımında bulunulan yıllara ait zararlarının %50’si, 2010 ve izleyen yıllar
karlarından mahsup edilemeyecektir. (md: 6/11)
9.
Matrah Artırılan Dönemden Önceki Döneme Ait İstisna / İndirim
Tutarları ve Geçmiş Yıl Zararları
Matrah artırımında bulunulan yıldan önce
oluşmuş ve sonraki yıllarda matrahtan indirilecek istisna ve indirim tutarları
ile geçmiş yıl zararları, artırılan matrahtan indirilemeyecektir. (md: 6/12)
10.
Daha Önce Başlanılmış Vergi İncelemeleri ve Takdir İşlemleri
Matrah artırımında bulunulan dönemle
ilgili daha önce başlanılmış vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinedevam
edilecektir.
İnceleme ve takdir işlemleri başlamış ve
matrah artırımında bulunulmuş dönemlere ilişkin inceleme ve takdir işlemleri
Kanunun yayımını izleyen ayın sonuna kadar sonuçlanmazsa inceleme ve takdir
işlemlerine son verilecektir.
Bu süre içinde sonuçlandırılan vergi
incelemelerinde tarhiyat öncesi uzlaşma hükümleri uygulanmayacak olup, matrah
artırımına yönelik talepler inceleme raporu veya takdir komisyonu kararları
vergi dairesine intikal etmeden önce gerçekleştirilecektir.
Bu durumda artırılan matrah inceleme veya
takdir komisyonunca bulunan farkın ilavesiyle hesaplanmak durumundadır. (md:
9/4)
11. Artırılan Matrahlarda
Geçici Vergi
Artırılan matrahlar için geçici vergi hesaplanmayacaktır.
(md: 9/1-c)
12. Matrah Artırımlarında Diğer
Hususlar
12.1. Madde Hükümlerinden Yararlanamayacaklar
Defter, kayıt ve
belgelerini yok edenler veya defter sayfalarını yok ederek yerine başka yaprak
koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerini asıl veya suretlerini
tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler Kanunun matrah artırımına
ilişkin hükümlerinden yararlanamazlar. (md: 9/6)
12.2. Artırılan Matrahlara İlişkin Vergilerin İndirim/İade Konusu
Matrah artırımına ilişkin vergiler gelir
ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider ve maliyet unsuru olarak
kabul edilmeyecek, indirim, mahsup, iade konusu yapılmayacaktır. (md: 9/1-b)
Matrah artırımlarında hatalı matrah
tutarlarının hesaplandığının daha sonra tespiti halinde; eksik tahakkuk eden
vergiler ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılacak (tahakkuk
ettirilecek) ve Kanunda belirlendiği şekilde tahsil edilecektir. (md: 9/8)
12.4. Damga Vergisi, Usulsüzlük Cezaları
Matrah artırımına ilişkin verilen
beyannameler için damga vergisi alınmayacaktır. (md: 9/5)
Matrah artırılan dönemler için, dönemle
ilgili daha önce verilen beyannamelerin kanuni süresinde verilmediğinin tespiti
halinde usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları alınmayacaktır. (md: 9/7)
12.5. Matrah Artırılan Döneme Ait Defter
ve Belgeler
Matrah artırımında bulunulması, defter ve
belgelerin muhafaza ve ibrazına ilişkin hükümlerin uygulamasına engel değildir.
(md:9/1-ç)
12.6.Defaten
veya Taksitli Ödeme Hükümleri
Amme alacakları tahsil
dairelerine defaten veya Kanunun yayımını izleyen üçüncü aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami 18
eşit taksitte ödenmelidir. (md: 18/1-b)
Taksitli ödeme tercihi
halinde 6, 9, 12, 18 eşit taksit
seçeneklerinden biri tercih edilmelidir. (md: 18/3-b)
Taksitli ödeme tercihi
halinde ödenecek tutar aşağıdaki katsayılarla çarpılarak belirlenir ve taksit
sayısına bölünür. (md: 18/3-c)
-6 taksit için1,05
-9 taksit için1,07
-12 taksit için 1,10
-18 taksit için 1,15
Hesaplanan tutarın ilk
taksit ödeme süresi içinde defaten ödenmesi halinde, bu tutara Kanunun
yayımlandığı tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz uygulanmaz.
(md: 18/3-a)
12.7.Mahsuben
Ödeme
Maliye Bakanlığından mükelleflerce
alınacak vergi iadelerinin, bu Kanun gereğince Maliye Bakanlığına bağlı tahsil
dairelerine ödenmesi gereken amme alacaklarının taksit ödemelerine mahsubu
mümkündür. (md: 18/5)
12.8.Ödemelerde
Aksamalar ve Kanun İhlali
Bir takvim yılında en çok iki taksitin aksatılması ve aksayan
taksit tutarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar 6183 sayılı Kanunun 51
inci maddesindeki gecikme zammıyla birlikte ödenmesi halinde Kanun ihlal
edilmiş sayılmayacaktır. (md: 19/1)
Ödeme şartlarının ihlali
durumunda Kanun hükümlerinden yararlanma
hakkı kaybedilir. (md: 19/1)
Yeniden yapılandırılan
alacağın Kanunda belirtilen şekilde tamamen ödenmemesi halinde, borçlular ödedikleri tutarlar kadar Kanun
hükümlerinden yararlanacaklardır. (md: 19/3)
Artırılan matraha ilişkin
vergilerin Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi halinde, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen oranın bir kat fazlası oranında uygulanacak
gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam edilecektir. (md: 9/1-a)
Ödemenin %10’unu aşmamak
şartıyla 5 TL’ye kadar eksik ödemeler Kanun ihlali sayılmayacaktır. (md: 19/2)
Bu çalışma, İdeal Yeminli Mali Müşavirlik Ltd. Şti./Gaziantep tarafından hazırlanmış olup; tümü ya da bir kısmı şirketin yazılı izni olmaksızın çoğaltılamaz, dağıtılamaz, özetlenemez ve yayınlanamaz.