Sayın Şirket Yetkilileri

Hatırlanacağı üzere, 1998 yılı sonuna kadar kurumlar vergisi % 25 oranlı olup, Gelir Vergisi Kanununun 75 ve 94 üncü maddeleri gereğince; indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısım üzerinden ayrıca % 20 oranında stopaj yapılmakta idi.

4369 sayılı Kanunla getirilen yeni uygulamada ise kurumlar vergisi oranı %30’a çıkarılmış, stopaj uygulaması ise kar dağıtımı şartına bağlanmıştır.

KAR DAĞITIMI, STOPAJ UYGULAMASI ve MENKUL SERMAYE İRADI

Gelir Vergisi Kanunu'nun vergi tevkifatını düzenleyen 94 üncü maddesinde; kurumlar vergisi mükelleflerinin kar dağıtımı yapmaları halinde % 15 oranında (halka açık şirketlerde % 5) stopaj uygulamasına tabi olacakları belirtilmektedir.

Ancak, stopajın uygulanması sırasında farklı durumlar ortaya çıkmaktadır.

1- Karın Sermayeye İlave Edilmesinde Stopaj Uygulaması ve Menkul Sermaye İradı Beyanı

1998 yılı sonuna kadar karın sermayeye ilavesi kar dağıtımı sayılırken, 4369 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle kar dağıtımı sayılmaktan çıkarılmıştır.

Böylece 1999 ve sonrası yıllara ait karların sermayeye ilave edilmesi halinde, stopaj uygulaması söz konusu olmayacaktır.(4369/ 86 ncı madde (d))

1999 yılı ve sonrası karların sermayeye ilave edilmesi kar dağıtımı sayılmadığı için, ortaklar, elde edilen menkul sermaye iradları için beyanname vermeyeceklerdir.

1998 yılı ve öncesi karların sermayeye ilave edilmesinde ise; bu karların daha önce % 20 oranında stopaja tabi tutulmuş olması nedeniyle, stopaj uygulanmayacaktır.

Ancak, 1998 ve önceki yıl karlarının sermayeye ilave edilmesi kar dağıtımı sayıldığı için, ortaklar, menkul sermaye iradı beyannamesi vereceklerdir.

67 nolu KVK Genel Tebliğindeki düzenlemeler gereğince, karın bir kısmının sermayeye ilave edilmesi halinde, sermayeye ilave edilen kısmın öncelikle istisna olmayan kazançlara ait olduğu kabul edilmektedir.

2- Matrahın Yatırım İndirimine Tabi Olması Halinde Stopaj Uygulaması ve Menkul Sermaye İradı Beyanı

Gelir Vergisi Kanunu 94/6-b-i maddesinde kar dağıtımında stopaj uygulamasının, kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlar düşüldükten sonra hesaplanacağı hüküm altına alınmıştır.

Dolayısıyla yatırım indirimine tabi tutulmuş kazançların dağıtılması halinde % 15 oranlı stopaj uygulanmayacaktır.

Matrahın yatırım indirimine tabi olması halinde, şirket ortakları elde ettikleri kar payları için, menkul sermaye iradı beyannamesi vereceklerdir. (Kar payları stopaja tabi tutulmadığı için, G.V.K'nun 86 ıncı maddesindeki hadler dikkate alınmayacaktır.)

3- Matrahın Kurumlar Vergisine Tabi Olması Halinde Stopaj Uygulaması ve Menkul Sermaye İradı Beyanı

Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b-i maddesi gereğince, kurumlar vergisine tabi 1999 ve sonrası yıl kazançlarının ortaklara dağıtılması halinde % 15 oranında (halka açık şirketlerde %5) stopaj uygulanacaktır.

1998 ve önceki yıl karları üzerinden daha önce % 20 oranlı stopaj yapıldığı için, bu karlarının dağıtılması sırasında % 15 oranında stopaj yapılmayacaktır.

Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b-i maddesi gereğince, kurumlar vergisine tabi tutulmuş olan 1999 yılı ve sonrası kazançların ortaklara dağıtılması halinde, Gelir Vergisi Kanununun 86 ıncı maddesindeki hadler dikkate alınarak, menkul sermaye iradı beyannamesi verilecektir.

Kurumlar vergisine tabi tutulan 1998 ve öncesi yıl karlarının ortakları dağıtılması sırasında da, ortaklar menkul sermaye iradı beyannamesi vereceklerdir.

Kurumlar yıllar itibarıyla kazanç dağıtmaya karar verebilecek olup, dağıtılmasına karar verilen yıl kazancının, istisnaya tabi tutulmuş kurum kazancının yanı sıra istisnaya tabi olmayan kurum kazancını da içermesi durumunda dağıtılan kazancın, öncelikle istisnaya tabi dağıtılabilir kazançtan, bu kazancın dağıtımının tamamlanmasından sonra istisna edilmemiş kazançtan gerçekleştirildiği kabul edilecektir. (K.V.K. 67 nolu Tebliğ)

KAR DAĞITIMINDA STOPAJIN ÖDEME SÜRESİ

Kar dağıtımı sırasında yapılan stopaj, dağıtımı takip eden ayın 20'sine kadar, muhtasar beyanname ile beyan edilip, ödenmelidir.

MENKUL SERMAYE İRADI ve VERGİ ALACAĞI MÜESSESESİ

Menkul sermaye iradınının tanımlandığı Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinde vergi alacağına da yer verilmiş ve 13 numaralı bentle vergi alacağı menkul sermaye iradı olarak kabul edilmiştir.

Vergi alacağı, tam mükellefiyete tabi kurumlarca tam mükellefiyete tabi gerçek kişilere dağıtılan kar paylarının 1/5'i olarak tanımlanmıştır.

Gelir Vergisi Kanununun 86/1-c maddesi, tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunan ve gayrisafi tutarları toplamı G.V.K' nun 103' üncü maddesinde yazılı tarifenin birinci ve ikinci gelir dilimleri toplamının yarısını aşmayan ve vergi alacağı dahil kurumlardan elde edilen kar paylarının beyan edilmeyeceğini hüküm altına almıştır.

Belirlenen limitin aşılması halinde elde edilen menkul sermaye iratlarının tamamı beyan edilecektir. (Bu tutar 2002 yılı gelirleri için 6.650.000.000.-TL, 2003 yılı gelirleri için 8.500.000.000.-TL'dır.)
Vergi Alacağının Mahsubu

Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121 inci maddesi gereğince, menkul sermaye iradı sayılan vergi alacağı, mükelleflerce verilecek beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilecektir. (Beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsuptan sonra arta kalan mahsup edilmemiş bir tutar mevcut ise, bu tutar mükellefe iade edilmez ve mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilemez.)

Menkul Sermaye İradında Stopajın Mahsubu

Gelir Vergisi Kanununun 94/6-b maddesi gereğince, kar dağıtımı sırasında yapılan stopaj, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edilemez.

Bilgilerinize sunulur.

Saygılarımızla

Gaziantep, 24.02.2003