Sayın Yetkililer,

Ticari hayatta firmalar, zaman zaman döviz esaslı faturalar düzenlemekte ve özellikle enflasyonist dönemlerde satış zararlarının önüne geçmeye çalışmaktadırlar. Bu tür uygulamalar yurtiçi satışlarda görüldüğü gibi ihraç kayıtlı satışlarda da uygulama bulabilmektedir.

  

1- Dövize Endeksli Satışlarda Fatura Düzeni

Dövize endeksli bu tür satışların kayıtlara doğru tutarları ile intikal etmesini sağlamak üzere kur farkı faturaları düzenlenmesi gerekmektedir. Bu faturaların dayanağı da satış anında düzenlenen faturalardır.

Dolayısıyla döviz esaslı satış faturaları hazırlanırken, satışın dövize endeksli olduğu ve satış sırasındaki döviz kuru belirtilmek durumundadır.

 

2- Dövize Endeksli Yurtiçi Satışlarda Kur Farkları ve Katma Değer Vergisi

Döviz esaslı yurtiçi satışlarda satıcı lehine oluşan kur farkları satıcı firma tarafından, alıcı lehine oluşan kur farkları ise alıcı tarafından kur farkı faturası düzenlenmek suretiyle belgelendirilmelidir.

Diğer taraftan, kur farkları malın bedelini oluşturan bir unsur olup, kur farkları Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 20 nci maddesi gereğince katma değer vergisine tabi tutulacaktır.

 

3- Dövize Endeksli İhraç kayıtlı Satışlarda Kur Farkları ve Katma Değer Vergisi

KDV Kanununun 11/1-c maddesinde “ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.” hükmü yer almaktadır.

Döviz esaslı ihraç kayıtlı satışlarda da kur farkı faturaları düzenlenmek durumunda olup, bu faturaların katma değer vergisi yönünden değerlendirilmesinde farklı uygulamalar söz konusu olacaktır.

 

 a) İmalatçı (Satıcı) Lehine Oluşan Kur Farkları ve KDV

İhraç kayıtlı satışlarda, imalatçı lehine oluşan kur farkları ihraç kayıtlı teslim edilen malın bedelini oluşturan bir unsur olması nedeniyle, tecil-terkin müessesesinin çalıştırılması gerekmektedir.

Kur farkı faturası, malın teslim edildiği dönem içinde düzenleniyorsa, ihracatçı firma katma değer vergisini ödemeyecek ve tecil-terkin müessesesi çalıştırılacaktır.

Kur farkı faturası malın teslim edildiği dönemden sonra düzenleniyorsa, İDEAL 2002/35’de de belirtildiği gibi, 25 sayılı KDV Tebliğinin D bendindeki açıklamalar doğrultusunda, imalatçı ve ihracatçılar  “indirim müessesesi”ni işletmek suretiyle (hesaplanan ve indirilecek katma değer vergisi hesaplarına alınarak) katma değer vergisinden arındırılacaklardır.

 

b) İmalatçı (Satıcı) Aleyhine Oluşan Kur Farkları

Satıcı aleyhine oluşan kur farkı, ihraç edilen malın bedeline girmemekte, aksine bedelde indirim sonucunu oluşturmaktadır.

İhraç kayıtlı teslim edilen malın bedeline ilave edilen her unsur tecil-terkin müessesesine tabi iken, bedelde indirime sebep olan unsurlarda tecil-terkin uygulaması yapılamamaktadır.

Dolayısı ile, satıcı aleyhine oluşan kur farkları, 14 sayılı KDV Sirkülerinde belirtildiği gibi, ihracatçı tarafından düzenlenecek fatura ile belgelendirilecek ve katma değer vergisine  tabi tutularak beyan edilip ödenecektir. İmalatçı-satıcı da ödediği katma değer vergisini indirim konusu yapacaktır.

Bilgilerinize sunulur.

Saygılarımızla

Gaziantep, 17.01.2005