Sayin Yetkililer  

Ikinci geçici vergi beyanina yaklastigimiz su günlerde, enflasyon düzeltmesinin ne sekilde ve kimler tarafindan uygulanacagi hala açikliga kavusturulmamistir. Türkiye Büyük Millet Meclisinden geçen yasa taslaginda konuyla ilgili bazi düzenlemeler mevcut olup, gelismeler ayrica firmalarimiza duyurulacaktir.

Diger taraftan enflasyon düzeltmesinin sartlarini olusturan fiyat endekslerindeki artis oranlarinda degisiklik yapilmasi konusunda, Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi ile Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin kullanilip-kullanilmayacagi da belirsizdir.

Yine Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin A fikrasinin 8 inci bendi ile Maliye Bakanligina verilen yetkilerin de bu süre zarfinda kullanilip-kullanilmayacagi ya da kullanilirsa hangi yetkilerin kullanilacagi belirsizligini korumaktadir.

Ancak mevcut duruma göre, enflasyon düzeltmesine iliskin sartlar IDEAL 2004/61’de belirtildigi gibi olusmus ve isletmeler 2004 yili ikinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesi uygulamak durumundadirlar.

Müsavirligimiz, konuyla ilgili hukuki düzenlemelerde yukaridaki gelismelerin de olabilecegini yani Bakanlar Kurulu veya Maliye Bakanliginin yetkisini kullanabilecegini bir kenarda tutarak, mevcut düzenlemeleri esas almak suretiyle, firmalarimizin 2004 yili enflasyon düzeltmesi çalismalarina yardimci olmak üzere asagidaki monografiyi hazirlamistir.  

A- 2004 YILI IKINCI GEÇICI VERGI DÖNEMINDE KULLANILACAK  

KATSAYILAR

1- Düzeltme Katsayisi

Düzeltme katsayisi, V.U.K.’nun 5024 sayili Kanunla degisen mükerrer 298 inci maddesinde; mali tablolarin ait oldugu aya iliskin fiyat endeksinin, düzeltmeye esas alinan tarihi içeren aya ait fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsayi olarak tanimlanmistir. 

Bu tanimdan yola çikarak, 2004 yili ikinci döneminde düzeltme yapilmasi halinde kullanilacak düzeltme katsayilari Müsavirligimizce asagidaki gibi hesaplanmistir.

Ocak 2004    : 1,05361

Subat 2004    : 1,03663

Mart 2004    : 1,01533

Nisan 2004    : 0,98912

Mayis 2004   : 0,98945

Haziran 2004 : 1

2- Tasima Katsayisi

Tasima islemi Vergi Usul Kanununda, mali tablolardaki parasal ve parasal olmayan tutarlarin, tasima katsayisi kullanilarak, ilgili dönemin sonundaki yeni degerinin hesaplanmasi olarak tanimlanmistir.

Tasima katsayisi ise mali tablolarin ait oldugu aya iliskin fiyat endeksinin, bir önceki dönemin sonundaki fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsayidir.

Tasima katsayisi = 2004 Haziran TEFE / 2003 Aralik TEFE

                            = 7.982,7 / 7.382,1

                            = 1,08136

(Parasal kiymetlerin tasinmasi islemi, Maliye Bakanliginin parasal pozisyon kar/zarar hesabi yaptirmasi sirasinda kullanilacaktir.)

ÖRNEK :

FIRMA BILGILERI

1-                Sirketin 2004 yili hammadde hareketleri asagidaki gibidir.

 

 

Hammadde stoklarinin içinde aktiflestirilmis finansman maliyeti yer almamaktadir.

2-                Mamul stoklarinin 2.000.-TL’lik kismi 2003 yilindan devreden stoklardir. Mart ayindan 1.500.-TL’lik, Nisan ayindan 1.000.-TL’lik, Mayis ayindan 1.800.-TL’lik ve Haziran ayindan 700.-TL’lik mamul stoku devretmistir. Mamul stoklarinda finansman maliyeti bulunmamaktadir.

3-                Sirketin 2004 yili ticari mal hareketleri asagidaki gibidir.

 

 

Ticari mallara iliskin aktiflestirilmis finansman maliyeti bulunmamaktadir.

 

 

4- Sirket’in 2004 yili makine alislari asagidaki gibidir.

 

 

           C Makinesi                                            D Makinesi

Giris Degeri : 78.000.-TL                        Giris Degeri : 34.970.-TL

Giris Tarihi : 2004 Subat                         Giris Tarihi : 2004 Mayis Ayi

 Amortisman Orani : % 10                       Amortisman Orani : % 10

 Reel Olmayan Fin. Mal.: 8.000.-TL        Reel Olmayan Fin. Mal.: 0.-TL   

Aktifte ayrica amortisman süresini tamamlamis 45.000.-TL tutarinda makine ile  amortisman süresi henüz dolmamis asagidaki 2 adet makine yer almaktadir.

           A Makinesi                                             B Makinesi

2003 Düzeltilmis Degeri : 32.856.-TL    2003 Düzeltilmis Degeri : 29.174.-TL

Giris Tarihi : 2000 Mart                           Giris Tarihi : 2001 Haziran

Düzeltilmis B. Amortisman : 26.293       Düzeltilmis B. Amortisman : 17.469       

Amortisman Orani : % 20                        Amortisman Orani : % 20

5-Firmanin 2004 yili demirbas alisina ait bilgiler asagidadir.

           Demirbas (3)                                          

Giris Degeri : 5.313.-TL                     

Giris Tarihi : 2004 Ocak Ayi                   

Amortisman Orani : % 20

Yukaridaki demirbasa ait aktiflestirilmis finansman maliyeti bulunmamaktadir.

Firma kayitlarinda amortisman süresi dolmamis 2 adet demirbas daha bulunmakta olup, bu demirbaslara ait bilgiler asagidadir.

           Demirbas (1)                                          Demirbas (2)

2003 Düzeltilmis Degeri : 97.750.-TL     2003 Düzeltilmis Degeri : 21.937.-TL

Giris Tarihi : 1996 Ekim                           Giris Tarihi : 2002 Temmuz

Düzeltilmis B. Amortisman : 78.255        Düzeltilmis B. Amortisman : 8.773

Amortisman Orani : % 10                         Amortisman Orani : % 20

B- 30.06.2004 TARIHLI BILANÇODA ENFLASYON DÜZELTMESI

a) Hammadde Stoklarinin Düzeltilmesi

2003 yilindan devreden stoklar tasima katsayisi ile, yil içinde satin alinan stoklar ise ilgili ay düzeltme katsayisi ile degerlenecektir.

13.500 x 1,08136 = 14.598

  9.808 x 1,05361 = 10.334

  2.200 x 1,03663 =   2.281

  5.000 x 1,01533 =   5.077

  7.000 x 0,98912 =   6.924

  2.492 x 1            =   2.492

 40.000                    41.705 

------------------------------------ / ---------------------------------------

Hammadde Enflasyon Fark Hesabi                     1.705

 

                          Enflasyon Düzeltme Hesabi                       1.705

----------------------------------- / ----------------------------------------

 

 

b) Mamul Stoklarinin Düzeltilmesi

 

2.000 x 1,08136 = 2.163

1.500 x 1,01533 = 1.523

1.000 x 0,98912 =    989

1.800 x 0,98945 = 1.781

   700 x 1            =    700

                              7.156

------------------------------------ / ---------------------------------------

Mamul Enflasyon Fark Hesabi                               156

 

                          Enflasyon Düzeltme Hesabi                          156

------------------------------------ / ---------------------------------------

c) Ticari Mal Stoklarinin Düzeltilmesi

 

  3.000 x 1,05361 =   3.161

14.327 x 1,01533 = 14.547

  4.000 x 0,98912 =    3.956

  3.673 x 1            =    3.673

25.000                      25.337

------------------------------------ / ---------------------------------------

Ticari Mal Enflasyon Fark Hesabi                          337

 

                          Enflasyon Düzeltme Hesabi                          337

------------------------------------ / ---------------------------------------

d) Tesis Makine Cihazlarin Düzeltilmesi

45.000 x 1,08136 = 48.661  (Amortisman Süresi Dolan)  

32.856 x 1,08136 = 35.529

29.174 x 1,08136 = 31.548

                                67.077

 

ROFM = 8.000.-TL

78.000 – 8.000 = 70.000.-TL

(Reel olmayan finansman maliyetinin hesaplanmasi islemine burada yer verilmemistir.)

70.000 x 1,03663 = 72.564

34.970 x 0,98945 = 34.601

                              107.165

------------------------------------ / ---------------------------------------

Makine Enflasyon Fark Hesabi                      2.903

 

                    Enflasyon Düzeltme Hesabi                           2.903                     

------------------------------------ / ---------------------------------------

e) Makine Amortismaninin Düzeltilmesi

Cari yil Amortismaninin Hesaplanmasi

Firma ikinci geçici vergi döneminde düzeltilmis degerler üzerinden 12.066.-TL amortisman hesaplayarak, kayitlarina almistir. Bu nedenle cari yil makine amortismani düzeltilmeyecektir.

35.529 x % 20 = 3.553    (1/2) 

31.548 x % 20 = 3.155       “

72.564 x % 10 = 3.628        “

34.601 x % 10 = 1.730       “

                          12.066 

Ancak amortisman süresi dolan kiymetlere ait birikmis amortismanlar, tasima katsayisi kullanilmak suretiyle, 30.06.2004 tarihine tasinacaktir.

45.000 x 1,08136 = 48.661    

------------------------------------ / ---------------------------------------

Enflasyon Düzeltme Hesabi                                    3.661                          

 

            Birik. Amort. Enflasyon Fark Hesabi                       3.661

------------------------------------ / ---------------------------------------

Not : Önceki dönemden gelen 43.762 TL amortismanın taşınması sehven unutulmuştur.

f) Demirbaslarin Düzeltilmesi

97.750 x 1,08136 = 105.703

21.937 x 1,08136 =   23.722

                                129.425

 

5.313 x 1,05361 =      5.598

 

------------------------------------ / ---------------------------------------

Demirbas Enflasyon Fark Hesabi                      10.023     

 

                          Enflasyon Düzeltme Hesabi                    10.023

------------------------------------ / ---------------------------------------

g) Demirbas Amortismanlarinin Düzeltilmesi

Cari Yil Amortismaninin Hesaplanmasi

Firma ikinci geçici vergi döneminde düzeltilmis degerler üzerinden 8.217.-TL amortisman hesaplayarak, kayitlarina almistir. Bu nedenle cari yil demirbas amortismani düzeltilmeyecektir.

105.703 x 0,10 = 5.285  (1/2)

  23.722 x 0,20 = 2.372     “

    5.598 x 0,20 =    560     “

                            8.217

Not : Önceki dönemden gelen 87.028 TL amortismanın taşınması sehven unutulmuştur.

h) Yapilmakta Olan Yatirimlar Hesabinin Düzeltilmesi

Yapilmakta olan yatirimlar hesabi hareket görmedigi için tasima katsayisi ile çarpilacaktir.

55.650 x 1,08136 = 60.178

------------------------------------ / ---------------------------------------

Yap. Olan Yatirimlar Enflasyon Fark Hesabi       4.528     

 

                          Enflasyon Düzeltme Hesabi                      4.528

------------------------------------ / ---------------------------------------

Düzeltilmis Geçmis Yil Zararinin Mahsubu

Henüz tasari halinde olan 5228 sayili Kanunun 11 inci maddesinde, özsermaye kalemlerine ait enflasyon farklarinin, düzeltme sonucu olusan geçmis yil zararlarina mahsup edilebilecegi hükmü yer almaktadir.

------------------------------------ / ---------------------------------------

Sermaye Enflasyon Fark Hesabi                        68.044

Yasal Yedek Enflasyon Fark Hesabi                   5.960

 

                           Geçmis Yil Zarari                                   74.004

------------------------------------ / ---------------------------------------

 

i) Sermayenin Düzeltilmesi

Dönembasindan itibaren hareket görmeyen sermaye hesabi, tasima katsayisi kullanilarak, 30.06.2004 tarihine tasinacaktir.

114.955 x 1,08136 = 124.308

------------------------------------ / ---------------------------------------

Enflasyon Düzeltme Hesabi                9.353                          

            502- Sermaye Fark Hesabi                      9.353

------------------------------------ / ---------------------------------------

j) Yasal Yedeklerin Düzeltilmesi

24.200 x 1,08136 = 26.169

------------------------------------ / ---------------------------------------

Enflasyon Düzeltme Hesabi                            1.969                          

 

            Yasal Yedek Enflasyon Fark Hesabi                      1.969

------------------------------------ / ---------------------------------------

k) Düzeltilmis Dönem Karinin Hesaplanmasi

Enflasyon düzeltme hesabinin bakiyesi olan 4.669.-TL dönem karina eklenecektir.

------------------------------------ / ---------------------------------------

Enflasyon Düzeltme Hesabi                                     4.669                                              

                          Dönem Kari Enflasyon Fark Hesabi          4.669                    

------------------------------------ / ---------------------------------------

 

C- 30.06.2004 TARIHLI GELIR TABLOSUNDA ENFLASYON  DÜZELTMESI

Maliye Bakanligi, Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin A fikrasinin 8 inci bendi geregince, enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak mali tablolari belirlemeye yetkilidir.

Müsavirligimiz, yukaridaki yetkinin gelir tablosunun düzeltilmesi konusunda kullanilmasi halinde, düzeltme çalismalarina yol göstermek amaciyla, örnek monografi çalismasina gelir tablosu üzerinde de devam etmistir.

                                                 30.06.2004

a) Satislarin Düzeltilmesi

 

Firmanin 2004 yili satislari aylar itibariyla asagidaki gibidir.

 

   Satislar  

Ocak Ayi             15.000  x 1,05361 = 15.804                            

Subat Ayi             10.000 x 1,03663 = 10.663                                 

Mart Ayi              12.000 x 1,01533 =  12.184                              

Nisan Ayi             20.000 x 0,98912 = 19.782                                

Mayis Ayi            25.000 x 0,98945 = 24.736                                  

Haziran Ayi         18.000  x 1           = 18.000

100.000                    101.169

 

b) Satilan Mamul Maliyetinin Düzeltilmesi

 

Dönembasi Hammadde Stoku: 22.308 x 1,08136 = 24.123

Hammadde Alislarinin Düzeltilmesi

13.000 x 1,05361 = 13.697

  9.500 x 1,03663 =   9.848

  5.000 x 1,01533 =   5.077  

  7.000 x 0,98912 =   6.924

  6.149 x 1            =   6.149

40.649                      41.694  

 

Dönemsonu hammadde stoku :  41.705

                  

Ilk Madde Malzeme Gideri = (24.123 + 41.694 ) – 41.705  = 24.112 

Isçilik Giderlerinin Düzeltilmesi

   500 x 1,05361 =    527

   500 x 1,03663 =    683

1.000 x 1,01533 = 1.015

1.000 x 0,98912 =    989

1.000 x 0,98945 =    989

1.000 x 1            = 1.000

5.000                     5.203

 

Genel Üretim Giderlerinin Düzeltilmesi

Üretim Giderleri Amortismani  : 12.066

Ocak Ayi Gideri     = 100 x 1,05361 = 105

Subat Ayi Gideri    = 200 x 1,03663 = 207

Mart Ayi Gideri     = 150 x 1,01533 = 152

Nisan Ayi Gideri    = 200 x 0,98912 = 198

Mayis Ayi Gideri   = 100 x 0,98945 =   99

Haziran Ayi Gideri = 202 x 1            = 202

952                                                  963

 

Mamul Kullanimi

Dönem Basi Mamul  : 6.043 x 1,08136 = 6.535

Dönem Sonu Mamul : 7.156

Bu durumda düzeltilmis satilan mamul maliyeti 41.723.-TL olarak bulunmaktadir.

c) Ticari Mal Maliyetinin Düzeltilmesi

Dönembasi Ticari Mal Stoku  : 14.327 x 1,08136 = 15.493

Ticari Mal Alislarinin Düzeltilmesi

  3.000 x 1,05361 =   3.161

15.000 x 1,01533 = 15.230

  4.000 x 0,98912 =   3.956

  3.673 x 1            =   3.673

25.673                     26.020

Dönem Sonu Ticari Mal Stoku : 25.337

Satilan Ticari Mal Maliyeti = (15.493 + 26.020) – 25.337 = 16.176

d) Faaliyet Giderlerinin Düzeltilmesi

Pazarlama Satis ve Dagitim Giderlerinin Düzeltilmesi

Ocak       : 1.000 x 1,05361 = 1.054

Mart        : 1.500 x 1,01533 = 1.523

Mayis      : 3.000 x 0,98945 = 2.968

Haziran   : 2.500 x 1            = 2.500

                  8.000                     8.045

Genel Yönetim Giderlerinin Düzeltilmesi

Amortisman Gideri  : 8.217

Ocak      :  2.000 x 1,05361 =  2.107 

Subat      : 2.500 x 1,03663 =  2.592

Mart       : 1.800 x 1,01533 =  1.828

Nisan      : 3.000 x 0,98912 =  2.967

Mayis     : 1.700 x 0,98945 =  1.682

Haziran   : 2.783 x 1           =  2.783

                 13.783                  13.959

e) Kambiyo Karlarinin Düzeltilmesi

Subat      :  25.000 x 1,03663 = 25.916

Mart        : 40.000 x 1,01533 =  40.613

Haziran   : 30.000 x 1            =  30.000

                  95.000                      96.529

f) Kambiyo Zararlarinin Düzeltilmesi

Mayis     :  7.000 x 0,098945 = 693

g) Finansman Giderleri 

Mart       : 2.500 x 1,01533 = 2.538 x 1,01533 = 2.538

Haziran  :  2.460 x 1           = 2.460 x 1            = 2.460

                  4.960                                                  4.998 

h) Diger Olagandisi Gelir ve Karlarin Düzeltilmesi

Ocak   : 1.018 x 1,05361 = 1.073

 

NOT: Firmanin düzeltilmis açilis bilançosu da asagida verilmistir.

01.01.2004