Sayın Yetkililer,

 

Yeniden yapılandırma hükümleri çerçevesinde gelir ve kurumlar vergisinde matrah artırımına ilişkin Kanunda yer alan açıklamalar aşağıda özetlenmiştir.

 

 

1-    Matrah Artırımının Sonuçları ve Artırım Dönemleri

 

2018, 2019, 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) vergiye esas olan matrahlarını (mali kar) artıran gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, stopaj uyguladıkları matrahlarını da artırmak şartıyla (md: 5/1-a) Kanunda belirlenen süre ve şartlarda yükümlülüklerini yerine getirmeleri halinde,

 

·     artırımda bulundukları yıllar için gelir ve kurumlar vergisi incelemesine alınmayacaklar

·     artırımda bulunulan vergi türleri için daha sonra tarhiyat yapılmayacaktır. (md: 5/1)

 

Matrah artırımında bulunan mükelleflerin yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin iadesi ile ilgili taleplerine ilişkin inceleme ve tarhiyat hakkı saklıdır. (md: 5/1-h)

 

 

Diğer taraftan, matrah artırımından faydalanılması, VUK 359’uncu maddesinde yer alan kaçakçılık suçunun işlendiğinin tespitine ve kamu davası açılmasına engel teşkil etmeyecektir. (md:5/13)

 

 

2-      Matrah Artırımında Müracaat Süresi

 

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, 2023 Mayıs ayının sonuna kadar matrah artırımı konusunda bağlı oldukları vergi dairesine müracaat edeceklerdir. (md: 5/1-a)

 

Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde başvuru süresi, mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar (2023 Ekim) uzar. (md:9/19)

 

Başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar uzatmaya Cumhurbaşkanlığı yetkilidir. (md:9/16)

 

 

3-      Matrah Artırım Oranları

 

Kanunda asgari matrah artırım oranları :

·     2018 yılı için %35

·     2019 yılı için %30

·     2020 yılı için %25

·     2021 yılı için %20

·     2022 yılı için %25 (geçici md:1/1-a)

olarak belirlenmiştir. (md: 5/1-a)

 

 

4-      Matrah Artırımında Asgari Tutarlar

 

Matrah artırımı yapılacak ilgili dönemde;

·     zarar beyan edilmiş,

·     indirim veya istisnalar nedeniyle matrah oluşmamış,

·     beyanname verilmemiş

olması halinde artırılacak asgari matrah tutarları belirlenmiştir. (md:5/1-b)

 

 

4.1.    Kurumlar Vergisinde Asgari Matrah Artırım Tutarları

 

Mükellefçe artırılan matrah tutarları;

 

 

 

·          2018 yılı için 200.000TL’den

·          2019 yılı için 215.000 TL’den

·          2020 yılı için 230.000 TL’den

·          2021 yılı için 260.000 TL’den

·          2022 yılı için 500.000 TL’den (geçici md:1/1-b)

az olamayacaktır. (md: 5/1-c)

 

 

4.2.    Gelir Vergisinde Asgari Matrah Artırım Tutarları

 

4.2.1. Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükellefler ile Serbest Meslek Erbabı İçin

 

Mükellefçe artırılan matrah tutarları;

 

·          2018 yılı için 94.000 TL’den

·          2019 yılı için 99.600 TL’den

·          2020 yılı için 105.800 TL’den

·          2021 yılı için 112.400 TL’den

·          2022 yılı için 200.000 TL’den (geçici md:1/1-b)

düşük olamayacaktır. (md: 5/1-b)

 

 

4.2.2. İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan Mükellefler İçin

 

Mükellefçe artırılan matrah tutarları;

 

·          2018 yılı için 63.800 TL’den

·          2019 yılı için 66.400 TL’den

·          2020 yılı için 70.500 TL’den

·          2021 yılı için 75.000 TL’den

·          2022 yılı için 105.000 TL’den (geçici md:1/1-b)

düşük olamayacaktır. (md: 5/1-b)

 

 

4.2.3. Gayrimenkul Sermaye İradı Sahipleri İçin

 

Matrah artırımında bulunacak gelir vergisi mükellefinin sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelirinin bulunması durumunda asgari matrah artırım tutarları;

  

·          2018 yılı için 37.600 TL’den

·          2019 yılı için 39.840 TL’den

·          2020 yılı için 42.320 TL’den

·          2021 yılı için 44.960 TL’den

düşük olamayacaktır. (md: 5/1-b)

 

Gayrimenkul sermaye iradları için belirlenen istisna tutarları, matrah artırımında indirim konusu yapılamayacaktır. (md: 5/1-b)

 

 

4.2.4. Basit Usulde Vergilendirilen Mükellefler İçin

 

Mükellefçe artırılan matrah tutarları;

 

·          2018 yılı için 9.400 TL’den

·          2019 yılı için 9.960 TL’den

·          2020 yılı için 10.580 TL’den

·          2021 yılı için 11.240 TL’den

düşük olamayacaktır. (md: 5/1-b)

 

Gelir Vergisi Kanunu mükerrer 20/A ile 2021 yılından itibaren bu kazançlar vergiden istisna edilmiştir.

 

 

4.2.5. Geliri Bunlar Dışında Kalan Mükellefler İçin

 

Mükellefçe artırılan matrah tutarları;

 

·          2018 yılı için 63.800 TL’den

·          2019 yılı için 66.400 TL’den

·          2020 yılı için 70.500 TL’den

·          2021 yılı için 75.000 TL’den

düşük olamayacaktır. (md: 5/1-b)

 

 

4.3.    Artırılan Matrahın Yetersiz Olması Durumu

 

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin artırımda bulundukları dönemlere ilişkin daha önce beyan ettikleri matrahlara, yukarıda gösterilen artırım oranlarının uygulanması durumunda asgari artırım tutarlarına ulaşılamıyorsa, asgari matrah artırım tutarları esas alınacaktır. (md: 5/1-b, 5/1-c)

  

 

4.4.    Matrah Artırılan Döneme Ait Kesinleşmiş İlave Tarhiyatlar

 

Matrah artırımında bulunulacak dönemle ilgili olarak bu Kanunun yayımı tarihinden önce yapılıp kesinleşmiş bulunan ikmalen, res’en gibi tarhiyatların bulunması durumunda; Kanunda gösterilen matrah artırım oranları, beyan edilen ve ilave edilen tarhiyat toplamına uygulanacaktır. (md: 5/1-i)

  

4.5.    Kıst Döneme Ait Matrah Artırımında Asgari Tutarlar

 

İşe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle kıst dönemde faaliyette bulunulması halinde asgari matrah, faaliyette bulunulan ay sayısı (ay kesirleri tam ay) dikkate alınarak bulunacaktır. (md: 5/1-ı)

 

 

4.6.    2022 Yılı Matrah Artırımı

 

7440 sayılı Kanun’un geçici 1 inci maddesinde, aşağıda belirtilen şartlarla 2022 yılına ilişkin matrah artırımı yapılabileceğine hükmedilmiştir.

 

a)     2022 yılına ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin verilmiş olması

b)    2022 yılında beyan edilen vergiye esas matrahın;

·     2021 yılı matrahının %122,93 oranında artırılarak hesaplanması ile

·     2022 yılı üçüncü geçici vergilendirme dönemindeki matrahın %40 oranında artırılarak hesaplanması

sonucunda bulunan tutarlardan yüksek olanından az olmaması şarttır. (geçici md:1/c)

 

Şayet 01.01.2023 tarihinden sonra verilen düzeltme beyannamesi ile matrah azaltılmışsa, yukarıdaki hesaplamada düzeltme öncesi matrahlar esas alınacaktır. (geçici md:1/c)

 

Şayet 2022 yılı üçüncü geçici beyanı verilmemişse, ikinci geçici beyan matrahının %100 artırılması ile bulunan tutar; ikinci geçici beyanı da verilmemişse, birinci geçici beyan matrahının %300 artırılması ile bulunan tutar üçüncü geçici beyan matrahı olarak esas alınacaktır. (geçici md:1/c)

    

 

Şayet 2021 yılı ve 2022 yılı üçüncü geçici beyannamelerinde

·     zarar beyan edilmiş olması,

·     indirim veya istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması

·     veya hiç beyanname verilmemiş olması

durumlarında, 2022 yılı için belirlenen asgari matrah artırım tutarı hesaplanırken; 2022 yılı için beyan edilen matrahın %25’i ile, Kanunda 2022 yılı için belirlenen asgari matrahtan büyük olan matrah esas alınacaktır. (geçici md:1/c)

 

 

5-      Matrah Artırımında Vergileme Oranları

 

5.1.    Beyan ve Ödemelerin Zamanında Yapılmış Olması

 

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin;

·artırımda bulundukları yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni süresinde vermiş,

·tahakkuk eden vergilerini ve beyanname damga vergilerini süresinde ödemiş,

·artırımda bulundukları vergi türleri için bu Kanunun “kesinleşmiş alacaklarda tahsilatın hızlandırılması” veya “kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklarda tahsilatın hızlandırılması” hükümlerinden yararlanmamış

olması halinde artırılan matrahlar %15 oranında vergilendirilir. (md: 5/1-ç)

 

Artırım konusu yıllarda istisna, indirim ve mahsup nedeniyle ödenmesi gereken verginin bulunmaması halinde de bu hüküm uygulanır. (md: 5/1-ç)

 

 

5.2.    Beyan ve Ödemelerde Sürelere Uyulmaması

 

Yukarıda belirtilen beyanname verme ve ödeme sürelerine uyulmamış olması halinde artırılan matrahlara %20 oranı uygulanacaktır. (md: 5/1-ç)

 

 

5.3.    Artırılan Matraha Uygulanacak Vergi ve Fonlar

 

Artırılan matrahlar yukarıdaki vergiler dışında herhangi bir vergiye tabi tutulmayacak ve artırılan matrahlar üzerinden ayrıca herhangi bir vergi alınmayacaktır. (md: 5/1-ç)

 

 

6-      Defaten veya Taksitli Ödeme

 

Amme alacakları tahsil dairelerine defaten veya 2023 Haziran ayından başlamak üzere aylık dönemler halinde azami 12 eşit taksitte ödenmelidir. (md: 5/4-a)

 

Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde ilk taksit, bu yerlerde başvuru süresinin sona erdiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar (2023 Kasım) uzar ve diğer taksitler sonraki aylık dönemlerde ödenir (md:9/19)

 

İlk taksit ödeme süresi içinde yapılan peşin ödemelerde, damga vergisi hariç %10 indirim yapılacaktır. (md:5/4-d)

 

Cumhurbaşkanı ilk taksit ödeme süresini bir aya kadar uzatmaya yetkili kılınmıştır. (md: 9/16)

 

 

7-      Ödemelerde Aksamalar

 

Artırılan matraha ilişkin vergilerin Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi halinde, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsiline devam edilecektir. Taksitlerin süresinde ödenmemesi, matrah artırım hükümlerinin ihlali anlamına gelmeyecektir. (md: 5/4-a, 9/6)

 

Ödemenin %10’unu aşmamak şartıyla 20 TL’ye kadar eksik ödemeler Kanun ihlali sayılmayacaktır. (md: 5/12, 9/7)

 

 

8-      Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin 193 Sayılı Kanun’un Geçici 61’inci Maddesine Göre Tevkifata Tabi Olması

 

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin beyan ettikleri matrahların tamamı veya bir kısmı kanuni düzenlemeler gereğince stopaja tabi tutulabilmekte, stopaja tabi tutulan bu matrahlar üzerinden gelir/kurumlar vergisi hesaplanmamaktadır.

 

 

8.1.    Gelir Vergisi Kanunu, Geçici 61’inci Madde

 

24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgesi sahibi kurumlar vergisi mükelleflerinin yatırım indirimi uygulamasında, istisna tutarı %19,8 oranında tevkifata tabi tutulmaktadır.

 

8.2.    Matrah Artırımında Vergi Tevkifatına Tabi Tutulmuş Kazanç Olması Durumu 

 

8.2.1.-Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin Tevkifatları Beyan Etmiş Olmaları Durumu

 

Kurumlar vergisi matrah artırımında vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmamak için tevkifata tabi tutulmuş matraha ait tevkif edilen vergilerin de Kanunda belirlenen oranlarda (%35, %30, %25, %20, %25) artırıma tabi tutulması gerekmektedir. (md: 5/1-d), (geçici md:1/1-a)

 

Kurumlar vergisi mükellefinin tevkifata tabi matrahı dışında kurumlar vergisi uygulanan matrahının bulunması halinde; bu matrahların da yukarıdaki oranlarda artırılması şarttır. (md:5/1-f)

 

 

8.2.2.-Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin Tevkifatları Muhtasar Beyanname ile Beyan Etmemiş Olmaları Durumu

 

Matrah artırımında vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmamak için tevkifata tabi matrahların 2023 Mayıs ayı sonuna kadar 2018 yılı için 100.000 TL, 2019 yılı için 107.500 TL, 2020 yılı için 115.000 TL, 2021 yılı için 130.000 TL, 2022 yılı için 250.000 TL’den az olmamak üzere; Kanunda belirlenen oranlarda (%35, %30, %25, %20, %25) artırıma tabi tutulması şarttır. (md: 5/1-e), (geçici md:1/1-a)

 

Bu şekilde artırılan tevkifat matrahları üzerinden %15 oranında vergi hesaplanacaktır. (md: 5/1-e)

 

 

9-      Matrah Artırımı Uygulanan Dönemlere Ait Zararların Sonraki Yıllarda

Mahsubu 

 

9.1. 2022 Yılı Öncesi Matrahlarda Artırım

 

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2022 yılına devreden zararlarının bulunması halinde matrah artırımında bulunulan yıllara ait zararlarının %50’si, 2022 ve izleyen yıllar karlarından mahsup edilemeyecektir. (md:5/1-g)

 

Örneğin 2020 yılında 500.000 TL zarar, 2021 yılında 200.000 TL kar beyan eden bir işletmede, 2022 yılına 300.000 TL geçmiş yıl zararı devrolmuştur.

 

  Bu işletmenin 2020 yılına ilişkin matrah artırımında bulunması halinde, 2022 yılında indirim konusu yapılabilecek geçmiş yıl zararı 150.000 TL olarak dikkate alınacaktır.  

 

Matrah artırımında bulunulan yıl içinde zarar beyan edilmiş veya zarar mahsubu yapılmış ise; yapılan matrah artırımı, yukarıdaki hüküm gereğince 2022 yılı beyanını, zararın %50’si oranında etkileyecek, 2022 yılı matrahını bu tutarda artıracaktır.

 

Bu mükellefin 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesini, matrah artırımından önce vermesi durumunda; 2022 yılı için düzeltme beyanı vermesi ve matrahını artırması gerekecektir.

 

Bu durumda olan mükelleflerin, 2022 yılı beyannamelerini matrah artırım süresi içinde düzeltmeleri halinde, vergi cezası ve gecikme faizi hesaplanmayacaktır. (md:5/1-g)

 

 

9.2. 2022 Yılı Matrah Artırımı

 

2022 yılına ilişkin olarak matrah artırımında bulunan mükelleflerin, 2022 yılına ait zararları, 2023 yılından itibaren izleyen yıl karlarından indirilemeyecektir. (geçici md:1/ç)

 

Diğer taraftan, bu mükelleflerin 2022 yılına ilişkin hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilemeyecektir. (geçici md:1/ç)

 

 

10- Matrah Artırılan Dönemden Önceki Döneme Ait İstisna/İndirim Tutarları ve Geçmiş Yıl Zararları

 

Matrah artırımında bulunulan yıldan önce oluşmuş ve sonraki yıllarda matrahtan indirilecek istisna ve indirim tutarları ile geçmiş yıl zararları, artırılan matrahtan indirilemeyecektir. (md: 5/1-ğ)

 

Yukarıdaki örnekte matrah artırımının 2021 yılı için yapılması halinde (200.000 x 0,20 =) 40.000 TL tutarındaki matrah artırımı 2020 yılı zararından mahsup edilemeyecek, 40.000 TL’nin vergisi ödenecek, 2022 yılına 300.000 TL tutarında geçmiş yıl zararı devredilecektir.

   

 

11- Daha Önce Başlanılmış Vergi İncelemeleri ve Takdir İşlemleri

 

Matrah artırımında bulunulan dönemle ilgili daha önce başlanılmış vergi incelemeleri ve takdir işlemlerine devam edilecektir. (md:5/7)

 

İnceleme ve takdir işlemleri başlamış ve matrah artırımında bulunulmuş dönemlere ilişkin inceleme ve takdir işlemleri, 19.03.2023 tarihine kadar sonuçlanmazsa inceleme ve takdir işlemlerine son verilecektir. (md:5/7)

 

İnceleme ve takdir işlemlerinin 19.03.2023 tarihine kadar sonuçlanması halinde; inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce matrah artırımında bulunulmuş olmak şartıyla matrah artırım hükümleri uygulanacak; ancak inceleme ve takdir sonucu bulunan farkın artırılan matrah tutarından yüksek olması halinde fark tutar üzerinden cezalı tarhiyat yapılacaktır. (md: 5/7)

 

19.03.2023 tarihine kadar sonuçlandırılan vergi incelemelerinde tarhiyat öncesi uzlaşma hükümleri uygulanmayacaktır. (md: 5/7)

 

Diğer taraftan, daha önce nezdinde vergi incelemesi yapılmış mükellefler, bu yıllar için de artırımda bulunabileceklerdir. (md:5/5)

 

 

 

12- Daha Önce Başlanılmış Vergi İncelemesi Konusunun VUK md 359 Kapsamında Olması

 

·     Mükellefin matrah artırım talebi, vergi incelemesinin tamamlanmasına kadar bekletilir, artırıma ilişkin tahakkuk işlemleri yapılmaz. (md.5/9-b)

·     Vergi incelemesinin 12.03.2023 tarihinden önce veya 09.03.2024 tarihine kadar başlanılmış olması halinde; vergi incelemesi veya takdir işlemleri 31.03.2024 tarihine kadar sonuçlandırılmak durumundadır. (md.5/9-c)

·     Vergi incelemesi 31.03.2024 tarihine kadar sonuçlanmaz ise inceleme ve takdir işlemlerine devam edilmez, mükellefin matrah artırım talebi yerine getirilir. (md.5/9-c)

·     31.03.2024 tarihine kadar VUK 359 fiillerinin tespit edilmemesi halinde, mükellefin matrah artırım talebi yerine getirilir. (md.5/9-ç)

·     31.03.2024 tarihine kadar VUK 359 tespiti halinde, yapılan matrah vergi artırım talepleri dikkate alınmaz. (md.5/9-e) Tarhiyat öncesi uzlaşma talebi dikkate alınmaz. (md.5/9-c)

·     İnceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, rapor ve kararların vergi dairesi kayıtlarına intikal etmesidir. (md.5/9-c)

  

  

13- Artırılan Matrahlarda Geçici Vergi

 

Artırılan matrahlar için geçici vergi hesaplanmayacaktır. (md: 5/4-c)

 

 

14- Matrah Artırımlarında Diğer Hususlar

 

14.1. Madde Hükümlerinden Yararlanamayacaklar

                

Defter, kayıt ve belgelerini yok edenler veya defter sayfalarını yok ederek yerine başka yaprak koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler; terör suçundan hüküm giyenler; terör finansmanı veya aklanması kovuşturması bulunanlar Kanunun matrah artırımına ilişkin hükümlerinden yararlanamazlar. (md: 5/9)

 

 

14.2. Artırılan Matrahlara İlişkin Vergilerin İndirim/İade Konusu

 

Matrah artırımına ilişkin vergiler gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider ve maliyet unsuru olarak kabul edilmeyecek, indirim, mahsup, iade konusu yapılmayacaktır. (md:5/4-b)

 

 

14.3. Artırılan Matrah Tutarlarında Hatalı Hesaplamalar

 

Matrah artırımlarında hatalı matrah tutarlarının hesaplandığının daha sonra tespiti halinde; eksik tahakkuk eden vergiler ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılacak (tahakkuk ettirilecek) ve Kanunda belirlendiği şekilde tahsil edilecektir. (md: 5/11)

 

 

14.4. Damga Vergisi, Usulsüzlük Cezaları

 

Matrah artırımına ilişkin verilen beyannameler için 1.000 Lira damga vergisi alınacak (md: 5/8), ilk taksit ödeme süresinde ödenecektir. (md:5/4-a)

 

Matrah artırılan dönemler için, dönemle ilgili daha önce verilen beyannamelerin kanuni süresinde verilmediğinin tespiti halinde usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları alınmayacaktır. (md: 5/10)

 

 

14.5. Matrah Artırılan Döneme Ait Defter ve Belgeler

 

Matrah artırımında bulunulması, defter ve belgelerin muhafaza ve ibrazına ilişkin hükümlerin uygulamasına engel değildir. (md:5/4-ç)

 

 

14.6.     Mahsuben Ödeme

 

Hazine ve Maliye Bakanlığından mükelleflerce alınacak vergi iadelerinin, bu Kanun gereğince Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine ödenmesi gereken amme alacaklarının taksit ödemelerine mahsubu mümkündür. (md: 9/5)

 

Borç tutarından daha eksik mahsup yapılması halinde, eksik tutarın 1 ay içinde ödenmesi istenecek, eksik ödenen tutar için geç ödeme zammı hesaplanacaktır. Bu durumda Kanun ihlal edilmiş sayılmayacaktır. (md:9/5)

 

 

14.7.    Ödemenin %10’unu aşmamak şartıyla 20 TL’ye kadar eksik ödemeler Kanun ihlali sayılmayacaktır. (md: 9/7)

 

Uygun görülmesi halinde Maliye Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerine kredi kartıyla ödeme yapılabilecektir. (md:9/4)

  

Saygılarımızla,

Gaziantep, 21.03.2023