I-   Vergi Usul Kanununda Enflasyon Düzeltmesi

 

Vergi Usul Kanunun geçici 25 inci maddesi ile 31.12.2003 tarihli bilançolardaki parasal olmayan kıymetlerin yeniden değerlemesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiş; mükerrer 298 inci maddesinde ise enflasyon düzeltmesine ilişkin genel hükümler belirlenmiştir.

 

31.12.2003 tarihli bilançolardaki parasal olmayan kıymetlerin tümü geçici 25 inci maddedeki düzenlemeler çerçevesinde, 31.12.2004 tarihli bilançolardaki kıymetler ise mükerrer 298 inci maddedeki düzenlemeler çerçevesinde enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş ve yeniden değerlenmiştir.

 

 

II-    7144 Sayılı Kanunla Vergi Usul Kanununa İlave Edilen Geçici 31 inci Madde

 

Yukarıda gösterildiği gibi, Vergi Usul Kanununun geçici 25 inci ve mükerrer 298 inci maddelerinde bilançolarda yer alan parasal olmayan kıymetlerin tamamı yeniden değerlendirilirken; 18.05.2018 tarihli resmi gazetede yayımlanan 7144 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile VUK’a ilave edilen geçici 31 inci maddesinde, bilançolarda yer alan kıymetlerden sadece taşınmazlar yeniden değerlemeye tabi tutulmaktadır.

 

II.1- Yeniden Değerlenecek Taşınmazlar

 

Geçici 31 inci maddenin 1 inci fıkrasında, yeniden değerleme yapmalarına izin verilmeyen mükellefler ile değerleme yapılmasına izin verilmeyen gayrımenkuller sayılmıştır.

 

Kanun metninde, bilançonun aktifinde kayıtlı taşınmazların yeniden değerlemeye tabi tutulabileceği belirtilmişken; bilançonun ticari mallar hesabında yer alan taşınmazların değerlenip değerlenmeyeceğine ilişkin açık bir ifadeye yer verilmemiştir.

 

Müşavirliğimiz, değerlemeye alınacak taşınmazların arsa/araziler veya binalar hesabında yer alan taşınmazlar olması gerektiği, ticari mallar hesabındaki taşınmazların değerlemeye tabi tutulmayacağı düşüncesindedir.

 

II.2- Yeniden Değerlemede Amortismanlar

 

Taşınmazların yeniden değerlemesinde, bunlara ait amortismanlar da aynı değerleme katsayısı ile değerlenecek ve herhangi bir yılda yapılmamış amortismanın mevcudiyeti durumunda bu amortismanlar da ayrılmış varsayılacaktır.

 

II.3- Değerleme Katsayısının Hesabı

 

II.3.1-  Taşınmazların Mükerrer 298 inci Madde Çerçevesinde Değerlenmiş Olması Durumu

 

Geçici 31 inci maddenin yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya (2018 Nisan) ilişkin Yİ-ÜFE değerinin değerleme yapılan bilançonun ait olduğu tarihi takip eden aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran, değerleme katsayısıdır.

 

Örnek: 31.12.2004 tarihli bilançoda yer alıp, enflasyon düzeltmesi sonucu kayıtlarda 2.000.000 TL değeriyle yer alan binanın yeniden değerlemesi

 

2018 Nisan Yİ-ÜFE katsayısı   : 341,88

2005 Ocak Yİ-ÜFE katsayısı    : 114,83

341,88 / 114,83                       : 2,9772

2.000.000 x 2,9772 = 5.954.541 TL

 

II.3.2- Taşınmazların Enflasyon Düzeltmesinden Sonraki Tarihte İktisap Edilmesi Durumu

 

Geçici 31 inci maddenin yürürlüğe girdiği tarihten bir önceki aya (2018 Nisan) ilişkin Yİ-ÜFE değerinin taşınmazın iktisap edildiği ayı izleyen aya ilişkin Yİ-ÜFE değerine bölünmesi ile bulunan oran, değerleme katsayısıdır.

 

Örnek: 2010 yılı Mart ayında iktisap edilen 2.000.000 TL değerindeki binanın yeniden değerlemesi

 

2018 Nisan Yİ-ÜFE katsayısı   : 341,88

2010 Nisan Yİ-ÜFE katsayısı   : 174,96

341,88 / 174,96                       : 1,9540

2.000.000 x 1,9540 = 3.908.093 TL

 

II.4- Net Bilanço Aktif Değeri ve Fon Hesabı

 

Net bilanço aktif değeri; taşınmazların aktif kıymetleri ile amortismanlarının yeniden değerlendirilmesi sonucunda; taşınmazın yeni değerinden, değerlemeye tabi tutulmuş amortismanın tenzili suretiyle bulunan değerdir.

 

Yeniden değerleme neticesinde taşınmazların değerinde meydana gelecek değer artışları, bilançonun aktifinde özel bir fon hesabında gösterilecektir.

 

 

III- Taşınmazların Yeniden Değerlemesinde Süre, Verilecek Beyanname ve Ödenecek Vergi

 

Bilanço esasına tabi gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 30.09.2018 tarihine kadar taşınmazlarını yeniden değerleyebilecekler, yeniden değerleme işlemini gerçekleştirdikleri tarihi izleyen ayın 25 inci günü akşamına kadar bir beyanname ile bağlı oldukları vergi dairesine beyan edecekler ve aynı süre içinde pasifte özel fon hesabında gösterilen değer artış tutarı üzerinden % 5 oranında hesaplanan vergiyi ödeyeceklerdir.

 

 

IV- Değerlenen Taşınmazın Satılması, Özel Fon Hesabının Sermayeye İlavesi

 

Yeniden değerlemeye tabi tutulan taşınmazların elden çıkarılması halinde, elde edilen kazancın tespiti yapılırken pasifte özel fon hesabında gösterilen değer artış tutarı kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır. Bir başka deyişle, kazancın tespitinde tenzil edilecektir.

 

Özel fon hesabında gösterilen değer artış tutarı sermayeye ilave edilmesi dışında kullanılır veya bir başka hesaba aktarılırsa, bu tutar ilgili dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.

 

 

V-    Değerlenen Taşınmazın Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulması

 

Geçici 31 inci maddeye göre değerlenen bir taşınmazın, mükerrer 298 inci maddeye göre enflasyon düzeltmesine de tabi tutulması durumunda; bilançonun pasifinde yer alan değer artış fonu, özsermayeden düşüldükten sonra enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.

 

Saygılarımızla

Gaziantep, 11.06.2018